Miesięcznik Dynowinka Nr 9/99 wrzesień 2003r.

W numerze:

Co słychać w Stowarzyszeniu

Powiat Rzeszowski

Inicjatywy Zwišzku Gmin Turystycznych Pogórza Dynowskiego

Gminna Biblioteka Publiczna w Dynowie z siedzibš w Bachórzu

Parafialna pielgrzymka do Częstochowy

Wycieczka uczestników Œrodowiskowego Domu Samopomocy do Krakowa

Jak drzewiej bywało - Kultura i sztuka w życiu XIX-wiecznej rodziny Fredrów

Dynowscy zwyczajni - niezwyczajni - Wypędzeni

Wrzesień 1939r w okolicach Dynowa

„IX Puchar Galicji 2003”

Moja Przyoda z Rosji - cz. III

Co kraj to obyczaj – czyli rozważania o tym co w krajach Unii Europejskiej piszczy

Złote gody w Gminie Dynów

Listy do redakcji Potyczka z „URZĘDEM”

Humor, rozrywka, zagadki logiczne.

 

---

Wersja z pełnš szatš graficznš dostępna w formacie PDF (7,04MB) -> pobierz tutaj

Drodzy Czytelnicy!

Wrzesień - nieuchronny koniec waka-
cji, czas powrotu do pracy, do szkoły,
do szarej rzeczywistoœci... Letnie
wspomnienia będš nam już tylko umilać jesienne i zimowe wieczory...
Niech piękna, lipcowa tęcza nad Dynowem, którš prezentujemy na okładce, przypomina Państwu wakacyjne, upalne (czasem nawet za bardzo...) dni.
Uczniom dynowskich szkół (którzy – mamy nadzieję – też czasem zaglšdajš do „Dynowinki”) życzymy udanego „startu” w nowy rok szkolny, dedykujšc słowa Seneki: Uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia.
Ich nauczycielom życzymy z kolei, aby trudna i niestety często niewdzięczna praca „belferska” mimo wszystko przynosiła im satysfakcję.
Dla wszystkich Czytelników naszego pisma – „Wrzesień” Mariana Hemara...

W czuprynie rozwianej
Jak zielona grzywa,
Pierwszy listek rdzawy,
Pierwsza nitka siwa.
Œciemniło się w oknach,
Noc się już zaczyna.
Czy zegarek stanšł?
Która to godzina?
Dziesišta? Dziewišta?
Nie poradzisz na to –
Jeszcze ósmej nie ma.
Do widzenia, Lato!...

Redaktor prowadzšcy
Renata Jurasińska

Co słychać w Stowarzyszeniu

Wakacje minęły szybko. Jak wszystko w życiu co jest miłe i przyjemne. Pora na snucie planów na przyszłoroczny wypoczynek wakacyjno – urlopowy.
W Stowarzyszeniu oznaki ożywienia. Spoglšdajšc na „bilans” osišgnięć, wiele planowanych przedsięwzięć nie ruszyło z miejsca, zaœ inne jakby stanęły, czekajšc na dodatkowy impuls.
Zarzšd dwoi się i troi aby pozyskać chętnych do współpracy nowych sympatyków Towarzystwa, jak również by pobudzić „wrażliwoœć” organizacyjnš wœród dotychczasowych działaczy. Zarzšd liczy, w zwišzku z rozpoczętym rokiem szkolnym, na współpracę i aktywnoœć młodzieży szkolnej wszystkich szkół Dynowa i okolicy. Wierzy, że tš aktywnoœć pobudzš i będš wspierać Dyrekcje Szkół oraz grona pedagogiczne. Przecież wœród nich sš członkowie i założyciele Towarzystwa. Praca w Towarzystwie to wspaniała lekcja lokalnego patriotyzmu. Uczmy wspólnie wrażliwoœci na lokalne inicjatywy. Uczmy wspólnie je wspierać, pomagać i nie ustawać w wysiłkach w ich wyzwalaniu.

Prezes Stowarzyszenia
Promocji i Rozwoju Regionu Dynowskiego
Towarzystwa Przyjaciół Dynowa
dr Andrzej Stankiewicz

Powiat Rzeszowski

W dniu inauguracji roku szkolnego 2003-2004 Przewodniczšcy Rady Powiatu Rzeszowskiego Stanisław Obara zwołał VII uroczystš sesję Rady Powiatu Rzeszowskiego kadencji 2002-2006, która odbyła się w Zespole Szkół Agroprzedsiębiorczoœci w Miłocinie.
Program uroczystej sesji rozpoczęła Msza Œwięta w koœciele p.w. Bożego Ciała i Matki Bożej z Lourdes, którš odprawił ks. proboszcz Henryk Wojdyło z udziałem młodzieży, nauczycieli i pracowników z Zespołu Szkół Agroprzedsiębiorczoœci oraz radnych powiatowych.
Następnie po przybyciu na teren ZSA w Miłocinie przed halę sportowš w obecnoœci społecznoœci szkolnej, zaproszonych goœci: dyrektorów szkół, wójtów, burmistrzów gmin i miast powiatu, starosta Stanisław Ożóg oraz ks. biskup Edward Białogłowski, podkarpacki wice-kurator oœwiaty Jolanta Darska i dyrektor szkoły Maria KuŸniar uroczyœcie dokonali otwarcia hali sportowo-widowiskowej.
Obiekt ten budowany był od 1995 r. i powstawał najpierw pod nadzorem ówczesnego Ministerstwa Rolnictwa i Gospodarki Żywnoœciowej, potem realizował go powiat rzeszowski. Hala sportowo-widowiskowa ma 45m długoœci i 23m szerokoœci. Posiada widownię przeznaczonš dla 200 osób oraz dwukondygnacyjne zaplecze socjalne. Całkowita powierzchnia użytkowa to 2129 m2. Koszt budowy hali wyniósł 5 mln zl. Pienišdze pochodziły nie tylko ze œrodków własnych powiatu ale też z kontraktu wojewódzkiego, Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu oraz Funduszu Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej. Po uroczystym otwarciu hali i przejœciu zgromadzonych do niej Przewodniczšcy Rady Powiatu otworzył sesję i przedstawił jej program. Następnie zgromadzeni uczcili pamięć pomordowanych w II wojnie œwiatowej. Sesję rozpoczšł wykład inauguracyjny prof. dr hab. Kazimierza Ożoga n.t. Władysław Sikorski – mšż stanu, generał, współtwórca polskich organizacji wojskowo-niepodległoœciowych.
W swym wystšpieniu starosta Stanisław Ożóg mówišc o oddanej inwestycji w Miłocinie stwierdził że, lokalizacja hali w bezpoœrednim sšsiedztwie Rzeszowa sprawia, że poza zajęciami lekcyjnymi w.f. i sportu które teraz mogš być w pełni realizowane w tej szkole, będzie ona służyć okolicznym mieszkańcom. Obiekt ten stwarza również możliwoœci dla prężnie działajšcemu powiatowemu Szkolnemu Zwišzkowi Sportowemu w organizacji zawodów międzyszkolnych szkół powiatu promujšc zdrowy styl życia wœród młodzieży.
W wystšpieniach zaproszonych goœci jak i dyrektora ZSA Marii KuŸniar mówiono o historii budowy nowej hali, o znaczeniu stwarzania odpowiednich warunków do realizacji zadań wychowania fizycznego i sportu w procesie dydaktyczno-wychowawczym szkoły oraz apelowano do młodzieży licznie zgromadzonej na widowni: by uczyła się dla siebie, by chciała wiedzieć więcej, widzieć dalej, rozumieć œwiat i ludzi, umieć nawišzywać z nimi dialog.
Końcowym akcentem tej częœci sesji, przed przerwš w obradach Rady Powiatu był program artystyczny wykonany przez młodzież ZSA.
Po przerwie w obradach radni wysłuchali informacji o wykonaniu budżetu powiatu za I półrocze roku 2003 oraz podjęli uchwały w następujšcych sprawach:
- zacišgnięcia zobowišzania na inwestycje p.n. „Rozbudowa szkoły i budowa sali gimnastycznej przy Zespole Szkół w Sokołowie Młp.” do kwoty 2 300 000 zl ponad kwotę okreœlonš w budżecie powiatu na 2003 rok obcišżajšcš budżet:
roku 2004 – 800 000 zł
roku 2005 – 800 000 zł
roku 2006 – 700 000 zł
- zacišgnięcie zobowišzania na zadanie p.n. „Remont i termomodernizacja LO w Dynowie” do kwoty 1200000 zł ponad kwotę okreœlonš w budżecie powiatu na 2003 rok obcišżajšcš budżet:
roku 2004 – 800 000 zł
roku 2005 – 400 000 zł
Zakres rzeczowy zadania: remont sanitariatów w budynkach dydaktycznych, remont sali gimnastycznej, wymiana okien, wzmocnienie fundamentów, docieplenie stropów i œcian budynków, zabezpieczenie œcian tynkiem mineralnym i wymiana pokryć dachowych.
Szacunkowa wartoœć łšcznych nakładów na finansowanie zadania wynosi 1620000 zł
- zmian w budżecie powiatu na rok 2003
- przystšpienia do Stowarzyszenia Na Rzecz Euroregionu Karpackiego Euro-Karpaty.
- wyrażenia zgody na sprzedaż dwóch lokali mieszkalnych znajdujšcych się w budynku Oœrodka Zdrowia w Bratkowicach.

Aleksander Stochmal
Radny Powiatu Rzeszowskiego

Gminna Biblioteka Publiczna w Dynowie z siedzibš w Bachórzu

Gminna Biblioteka Publiczna w Dynowie z siedzibš w Bachórzu jest jednš z 159 Gminnych Bibliotek województwa podkarpackiego.
Jest Instytucjš dostępnš dla wszystkich zainteresowanych bez wyjštków.
Gromadzi zbiory ze wszystkich dziedzin służšce kształtowaniu kultury społeczeństwa, kształceniu ogólnemu i zawodowemu, wychowaniu i kulturalnej rozrywce społeczeństwa.
Do chwili obecnej sytuacja organizacyjna bibliotek w naszej Gminie nie uległa zmianie. W dalszym cišgu posiadamy Bibliotekę Gminnš, która mieœci się w Bachórzu oraz 8 Filii
w miejscowoœciach:
1.Dšbrówka Starzeńska
2.Dylšgowa
3.Harta /OSP/
4.Harta/Dom Ludowy/
5.Laskówka
6.Łubno
7.Ulanica
8.Wyręby
Teren, który obsługujš nasze placówki liczył na koniec 2002r. 7448 mieszkańców.
1228 osób korzystało z usług sieci bibliotecznej. Statystycznie co szósty mieszkaniec Gminy był zarejestrowanym czytelnikiem.
Najliczniejszš grupę czytelniczš stanowi w dalszym cišgu młodzież uczšca się. Stanowi to 52,8% ogółu. Pozytywnym objawem jest powrót do bibliotek osób dorosłych. Szczególnie zauważalne jest to w bibliotekach w Bachórzu, Łubnie i Harcie.
Na dzień 01.01.2002r. księgozbiory Biblioteki Gminnej i Filii liczyły ogółem
54 462 egzemplarze.
Analizujšc dane roku 2002 możemy stwierdzić, że;
Œrednio na jednš placówkę przypadało 6051,3 ksišżek. Zbiory te w miarę posiadanych œrodków staramy się powiększać. Szczególna uwagę przy zakupie zwracamy aby były to wydawnictwa informacyjne, zawierajšce aktualne dane dotyczšce różnych dziedzin nauki, kultury, polityki itp. Staramy się zaspokoić potrzeby wszystkich grup czytelniczych.
W roku 2002 zakupiliœmy 499 nowych egzemplarzy na które wydatkowano 8 470,- zł.
Jakoœć zakupionego księgozbioru w pewnym stopniu obrazujš ceny. W 2002 roku przeciętna wartoœć zakupionej przez nasze biblioteki ksišżki wyniosła 16,97 zł.
Normatywny wskaŸnik zakupu wynoszšcy 18 wol. na 100 mieszkańców / ustalony Zarz. Nr 42 MK i S z 24 listopada 1980 r./ na terenie naszej Gminy w minionym roku wynosił 6,6.
WskaŸnik liczby ksišżek na 100 mieszkańców w naszej Gminie wyniósł 731,2.
Mieszkańcy Gminy bardzo chętnie korzystajš również z prenumerowanych czasopism.
W minionym roku wydaliœmy na ten cel 3 652,- zł
Wobec braku odpowiednio dużych lokali nie posiadamy w naszych bibliotekach czytelni „ z prawdziwego zdarzenia”, mamy natomiast wszędzie kšciki czytelniane, gdzie młodzież lubi odrabiać zadania domowe, korzystać z gier stolikowych. Kšciki sš miejscem spotkań dyskusyjnych, doroœli korzystajš tutaj z księgozbioru podręcznego, aktualnej prasy itp. W ostatnim czasie coraz częœciej przymierzamy się do wyposażenia naszych bibliotek w komputery. W pierwszej kolejnoœci chcielibyœmy zakupić odpowiedni sprzęt dla Gminnej Biblioteki w Bachórzu, jako biblioteki wiodšcej, a następnie wyposażyć pozostałe filie, gdyż zdajemy sobie doskonale sprawę, że anachronizm zbiorów i sprzętu nie idzie w parze z postępem i wymaganiami użytkownika XXI w. Chcielibyœmy aby wszyscy mieszkańcy Gminy mogli skorzystać w razie potrzeby z internetu, a tym samym z banku informacji, którym dysponuje współczesna cywilizacja.

Kiermasz prac ŒDS w Rzeszowie

W dniu 6 wrzeœnia 2003r Œrodowiskowy Dom Samopomocy w Dynowie uczestniczył w wystawie ŒDS –ów połšczonej z kiermaszem na rzeszowskiej starówce. Kiermasz zorganizowany został w ramach obchodów Roku Osób Niepełnosprawnych.

Parafialna pielgrzymka do Częstochowy

W dniach 22 i 23 sierpnia 2003r. uczestniczyliœmy wraz z ks. Proboszczem dr Stanisławem Januszem w dziękczynnej pielgrzymce przedstawicieli parafii p.w. œw. Wawrzyńca w Dynowie na Jasnš Górę. Pielgrzymka była podziękowaniem Matce Bożej Królowej Polski za nawiedzenie naszej dynowskiej parafii w dniu 3 maja 2003r.
W drodze do Częstochowy wstšpiliœmy do sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Krakowie-Łagiewnikach, gdzie dziękowaliœmy za otrzymane łaski, powierzaliœmy Miłosierdziu Bożemu naszš parafię, nasze rodziny, każdego z nas. Siostra ze zgromadzenia sióstr opiekujšcych się tym sanktuarium opowiedziała nam historię powstania i rozszerzania się kultu Miłosierdzia Bożego.
W 2002 roku Papież Jan Paweł II poœwięcił nowš bazylikę Miłosierdzia Bożego, o której wybudowanie prosił Pan Jezus s. Faustynę w objawieniach. Obok nowej bazyliki znajduje się kaplica klasztorna z obrazem Miłosierdzia Bożego namalowanym wg wskazówek siostry Faustyny. W ołtarzu, pod obrazem - relikwie œw. siostry Faustyny Kowalskiej, która została wybrana przez Chrystusa do przekazania ludzkoœci daru Bożego Miłosierdzia. Za życia siostra Faustyna, skromna zakonnica, nie posiadajšca wykształcenia, musiała wiele wycierpieć upokorzeń, niezrozumienia. Aby choć trochę zrozumieć wielkoœć zadania powierzonego tej skromnej zakonnicy przez Jezusa Chrystusa oraz to, że u Boga nie liczš się wielcy i silni tego œwiata, lecz wielkie rzeczy dokonujš się właœnie przez prostych, słabych, odrzucanych, pokornych, koniecznie trzeba przeczytać „Dzienniczek” s. Faustyny i wybrać się do Krakowa – Łagiewnik, do tego Ÿródła Miłosierdzia Bożego, rozlewajšcego się na cały œwiat. Obecnie W kaplicy odprawiane sš przez cały czas msze œw. w różnych językach dla pielgrzymów z całego œwiata. Na parkingu widać autokary, samochody z rejestracjami z całej Europy, mimo tego, że nie był to dzień œwišteczny. Jeszcze kilkadziesišt lat temu był to mało znany klasztor, jak wiele innych.
Z Łagiewnik udaliœmy się na wzgórze Wawelskie. Modliliœmy się przy grobach władców Polski w katedrze Wawelskiej. Odwiedziliœmy też Rynek krakowski z koœciołem Mariackim, sukiennicami, pomnikiem Mickiewicza. Na Wawelu, przy grobach królów Polski chwila zadumy nad historiš naszego narodu, wiekami œwietnoœci i upadków naszej państwowoœci. Tu widać jak historia Polski nierozerwalnie spleciona jest z jej wiarš i historiš Koœcioła. Każdy element, detal gdyby mógł przemówić opowiedziałby nam historię naszego kraju, poszczególnych wieków, rodów, wielkich Polaków, zwykłych ludzi. Spojrzenie wstecz, do Ÿródeł historii powinno dać nam poczucie, że jako naród posiadamy trwałe korzenie, nie jesteœmy znikšd, mamy swoje miejsce, także w historii Europy. Nasza przeszłoœć, tak zachwyciła przecież angielskiego historyka Normana Davies, że napisał historię Polski, którš zatytułował „Boże Igrzysko”.
W Krakowie obejrzeliœmy jeszcze dziedziniec z krużgankami Kolegium Maius, Kolegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego, wystawę zdjęć planszowych z całego œwiata na Plantach, i...smoka wawelskiego.
Następnym etapem podróży była Częstochowa, gdzie na Jasnej Górze, o godzinie 1730 uczestniczyliœmy w naszej najważniejszej, dziękczynnej mszy œwiętej, przed obrazem Matki Bożej Królowej Polski. Mszy œw. przewodniczył ks. Proboszcz, a koncelebrowali ojcowie paulini w tym ojciec towarzyszšcy kopii cudownego obrazu w naszej parafii w dniu 3 maja. Za łaskę nawiedzenia dziękował ks. Proboszcz, który też zawierzył naszš parafię Matce Bożej Królowej Polski. Podziękowania Matce Bożej złożyli też przedstawiciele ojców, matek, młodzieży i dzieci. Na zakończenie mszy œw. Ks. Proboszcz przyjšł dar ojców Paulinów dla naszej parafii – różaniec jasnogórski oraz błogosławieństwo Ojca Œwiętego Jana Pawła II.
Msza œw. przed cudownym obrazem Królowej Polski była wielkim przeżyciem dla uczestników pielgrzymki. Jak powiedział jeden z naszych pštników „gdyby mi ktoœ kilka miesięcy wczeœniej powiedział, że będę uczestniczył w mszy œw. przed cudownym obrazem na Jasnej Górze, to uważałbym, że to niemożliwe”. Tak samo myœleliœmy chyba wszyscy. Byliœmy przedstawicielami całej parafii, jednoczeœnie powierzaliœmy Matce Bożej także nasze rodzinne i osobiste sprawy.
Pod koniec naszej mszy œw. do kaplicy weszła i modliła się wykonawczyni pięknych piosenek, pieœni, kolęd – Eleni. Wniesiono też ogromny kosz kwiatów – zapewne jej dar dla Matki Bożej. Przy wychodzeniu z kaplicy podsłuchaliœmy rozmowę dwóch starszych panów: „Widziałeœ - przed obrazem modli się ta pani co tak pięknie œpiewa w telewizji. Dziękuje za piękny głos”. I znowu refleksja: jak to się ma do tych którzy uważajš się, albo sš uważani za artystów, a którzy aby zaistnieć szargajš œwiętoœci, muszš stosować doping w postaci alkoholu, narkotyków, a o czym sami opowiadajš w wywiadach.
W pierwszym dniu pielgrzymki uczestniczyliœmy jeszcze we wspólnej drodze krzyżowej na jasnogórskich wałach, a o godzinie 2100 w apelu jasnogórskim. W czasie apelu myœli biegły do Dynowa, skšd „słyszeliœmy” dzwony z koœcioła w Bartkówce, a teraz odwrotnie – słyszšc o 2100 dzwony z Bartkówki myœli będš biegły do stóp Królowej Polski.
Drugi dzień pielgrzymki rozpoczęliœmy od udziału we mszy œwiętej w kaplicy Matki Bożej o godz.600. Z Jasnš Górš pożegnaliœmy się około godz. 900 odjeżdżajšc w kierunku Kalwarii Zebrzydowskiej. Jak wyznał nasz rodak Jan Paweł II, to Matka Boża z Kalwarii Zebrzydowskiej wypielęgnowała jego powołanie kapłańskie. Uwiecznia to tablica wmurowana w bazylikę. Dzieje Kalwarii opowiedział nam zakonnik pochodzšcy z Przeworska. W dowód, że jest naszym „swojakiem” odprowadził nas na miejsce skšd rozpoczęliœmy odprawianie drogi krzyżowej. W skupieniu przeszliœmy stacjami męki Chrystusa, wœród œcieżek wydeptanych przez tysišce pštników w cišgu 400 lat istnienia Kalwarii Zebrzydowskiej. Tu także powierzaliœmy opiece Matki Bożej siebie, bliskich, przyjaciół „ będšcych w zasięgu jej wzroku z kalwaryjskich wzgórz” dynowskich żaków w Krakowie.
Pielgrzymka ta łšczyła, przez odwiedzane miejsca, naszš wiarę, historię, teraŸniejszoœć społecznš i osobistš każdego z nas, z naszš przyszłoœciš poprzez powierzenie Bogu przez Maryję naszej parafii, naszych rodzin i nas samych. Przez to właœnie pielgrzymka ta była czymœ bardzo ważnym. Dziękujemy Bogu za łaskę uczestnictwa w niej, natomiast ks. Proboszczowi dr Stanisławowi Januszowi składamy serdeczne „Bóg zapłać” za jej zorganizowanie i przewodnictwo.

Zofia Pantoł
uczestniczka pielgrzymki
 

Wycieczka uczestników Œrodowiskowego Domu Samopomocy do Krakowa

28 sierpnia 2003 r. ŒDS w Dynowie wspólnie z ŒDS-em Kškolówka uczestniczyli we wspólnej wycieczce do Krakowa i Wieliczki.
Pierwszym etapem naszych wojaży była kopalnia soli w Wieliczce.
Wejœcie w głšb kopalni było dla wszystkich wielkim przeżyciem. Kręte schody prowadzšce do podziemnych tuneli, komór eksploatacyjnych i kaplic dla wielu uczestników wycieczki stanowiły często barierę trudnš do pokonania. Z opowiadań przewodnika dowiedzieliœmy się jak wyglšdała praca górników w kopalni soli przed wiekami, można to było zobaczyć w przedstawionych inscenizacjach. Kaplica œw. Kingi ze względu na swojš wielkoœć, przepych i arcydzieła solne wszystkich wprawiła w zachwyt i zdumienie. Dodatkowš atrakcjš było widowisko œwiatła i dŸwięku przedstawiajšce pojawienie się ducha kopalni Skarbnika.
Nie lada atrakcję stanowiła również jazda ekspresowš windš na powierzchnię w całkowitych ciemnoœciach.
Po krótkim odpoczynku i posiłku kolejnym etapem wycieczki było krakowskie zoo. Dla wielu z nas była to bardzo ciekawe spotkanie z egzotycznymi zwierzętami, niektórzy usiłowali nawišzać bezpoœredni kontakt ze zwierzętami. Po 2-godzinnym spacerze po zoo pojechaliœmy na Wawel. Zachwyceni pięknem Wzgórza Wawelskiego odwiedziliœmy Katedrę oraz otoczonego mitem i legendš wawelskiego smoka.
Z pod Wawelu udaliœmy się mini- busami na Krakowskš Starówkę. Wielu z nas po raz pierwszy zobaczyło koœciół Mariacki wraz z jego wspaniałym ołtarzem wykonanym przez mistrza Wita Stwosza, sukiennice krakowskie oraz pomnik Adama Mickiewicza. Ogólne zainteresowanie budziły gołębie i słynne krakowskie dorożki, a wszelkie cuda i cudeńka, które oglšdaliœmy na straganach zaszczepiły w nas mnóstwo nowych artystycznych pomysłów. Pełni wrażeń i emocji wyjeżdżaliœmy z Krakowa, z nadziejš że kiedyœ tutaj powrócimy.

Zorganizowanie wycieczki możliwe było dzięki wsparciu wielu krakowskich instytucji, które udostępniły nam wszystkie zwiedzane obiekty nieodpłatnie, za co serdecznie dziękujemy.

Inicjatywy Zwišzku Gmin Turystycznych Pogórza Dynowskiego

W dniu 2 wrzeœnia 2003 r. w miejscowoœci Nozdrzec odbyło się posiedzenie Zgromadzenia Zwišzku Gmin Turystycznych Pogórza Dynowskiego, w którym oprócz członków Zwišzku m.in. brali udział: Tadeusz Błaszczyszyn – Wiceprezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Œrodowiska, Kamil Wyszkowski – ONZ, koordynator programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, Dawid Lasek – Dyrektor Polskiego Biura Stowarzyszenia Euro – Karpaty, Aneta Safin – Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Wojciech Blecharczyk - Wiceprezes Zarzšdu Głównego Ligi Ochrony Przyrody oraz przedstawiciele samorzšdów Sanoka, Jarosławia, Przemyœla, Przeworska, Birczy, Krzywczy, Dydni oraz przedstawiciele Powiatowych Zarzšdów Dróg: Brzozowa, Przemyœla, Przeworska i Rzeszowa.
Tematami posiedzenia Zgromadzenia Zwišzku były: program zrównoważonego rozwoju Pogórza Dynowskiego, program ochrony wód Sanu przed płynnymi i stałymi odpadami komunalnymi, rozwój turystyki i infrastruktury z niš zwišzanej oraz stan dróg w rejonie Pogórza Dynowskiego.
Głównš inicjatywš Zwišzku Gmin Turystycznych Pogórza Dynowskiego jest program „Błękitny San” dotyczšcy ochrony wód Sanu i jego zlewni. Program ten jest zwišzany z budowš i modernizacjš kolektorów sanitarnych, różnego typu oczyszczalni œcieków oraz budowš zakładów utylizacji stałych odpadów komunalnych z pełnymi liniami technologicznymi do odzysku surowców wtórnych.
W/w program jest zgodny z wytycznymi Unii Europejskiej dotyczšcymi ochrony œrodowiska, Strategiš Rozwoju Województwa Podkarpackiego i programem Narodów Zjednoczonych ds. zrównoważonego rozwoju regionu.
ródła Sanu znajdujš się na Ukrainie, w zwišzku z czym program ma charakter transgraniczny i decyzjš Zgromadzenia Zwišzku w dniu 2 wrzeœnia 2003 r. stał się programem otwartym dla wszystkich samorzšdów, organizacji, zwišzków, stowarzyszeń działajšcych wzdłuż rzeki San oraz strony ukraińskiej. Projekt zyskał aprobatę uczestników posiedzenia Zgromadzenia Zwišzku oraz zaproszonych goœci. Przedstawiciele Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Œrodowiska, ONZ, ARiMR oraz Euroregionu Karpaty przyrzekli pomoc fachowš przy koordynacji i realizacji programu oraz pozyskanie œrodków na jego realizację.
Z ochronš wód Sanu i jego zlewni zwišzany jest rozwój turystyki, a co za tym idzie rozwój baz turystycznych, handlu, usług oraz rolnictwa ekologicznego, sš to dodatkowe miejsca pracy dla mieszkańców regionu Podkarpacia, w którym wskaŸnik bezrobocia jest bardzo duży.
Na posiedzeniu Zgromadzenia omówiono zasady współpracy w dziedzinie realizacji wspólnych przedsięwzięć dotyczšcych szlaków komunikacyjnych – dróg w rejonie Pogórza Dynowskiego oraz sieci tras rowerowych i szlaków pieszych wiodšcych przez Pogórze.
Zgromadzenie postanowiło wystosować list intencyjny dotyczšcy programu „Błękitny San” w sprawie przystšpienia do jego realizacji wszystkich samorzšdów lokalnych z doliny Sanu oraz administracji rzšdowej, instytucji i organizacji zwišzanych z ochronš œrodowiska.
Ponadto niezbędne jest zaangażowanie wszelkich funduszy zwišzanych z rozwojem infrastruktury tego regionu i ochronš œrodowiska.

Prezes Zarzšdu Zwišzku
mgr Anna Kowalska

STAROSTWO POWIATOWE W RZESZOWIE
ORAZ PAŃSTWO MARIA I BOGUSŁAW KĘDZIERSCY

SERDECZNIE ZAPRASZAJĽ NA WYSTAWĘ RZEBY

BOGUSŁAWA KĘDZIERSKIEGO
MISTRZA DŁUTA Z POGÓRZA
DYNOWSKIEGO

W GALERII „PNIAK”
PRZY UL. KS. OŻOGA 14 A

Jak drzewiej bywało - Kultura i sztuka w życiu XIX-wiecznej rodziny Fredrów

W drugiej połowie XVIII wieku œwietnoœć rodziny Fredrów należała już do przeszłoœci. Ród zubożał, a jego przedstawiciele przestali pełnić ważne funkcje publiczne, poprzestajšc na pozycji œredniej szlachty. WyraŸnie zmniejszyło się też zainteresowanie Fredrów sprawami publicznymi, literaturš i sztukš. Zmieniło się to jednak u progu XIX wieku, szczególnie za sprawš jednego z przedstawicieli bieszczadzkiej linii Fredrów, Jacka, syna Józefa, choršżego łomżyńskiego i Teresy z Urbańskich oraz jego spadkobierców. Ten urodzony w 1760 roku szlachcic, całe życie zabiegał o osišgnięcie awansu społecznego i wzbogacenie się. „Nie chcšc być tedy >>owsianym szlachcicem<<, sprzedał wieœ Hoczew, a w drugiej, Ciœnie, wykorzystujšc węgiel drzewny z bogatych lasów, założył kuŸnicę (hamernię) i prymitywnš stalownię (fryszernię). Sam przeszedł na tereny nizinne, administrował innymi włoœciami, dzierżawił, m. in. od Izabeli Lubomirskiej (z domu Czartoryskiej), obszerne dobra w hrabstwie jarosławskim. W ogóle zwišzał się z potężnym rodem Czartoryskich, znajdujšc w nim oparcie dla swych aspiracji życiowych. Zbogaciwszy się, wykupił od Urbańskich Rudki i już u schyłku XVIII w. osišgnšł niezłš pozycję materialnš”¹ . Jego status finansowy poprawił się także, gdy w 1782 roku ożenił się z posażnš pannš, Mariannš z Dembińskich, herbu Rawicz. Pozycja społeczna Dembińskich była zdecydowanie wyższa niż Fredrów. Ta stara, można szlachta małopolska szczyciła się licznymi godnoœciami, na przykład dziadek i ojciec Marianny piastowali funkcje szambelana królewskiego i czeœnika krakowskiego, a w 1784 roku cesarz Józef II nadał rodzinie Dembińskich tytuł hrabiowski. Jacek i Marianna Fredrowie zamieszkali poczštkowo w dworze Dembińskich w Nienadowej, a póŸniej w majštku w Beńkowej Wiszni. Z ich zwišzku urodziło się dziewięcioro dzieci (trzy córki i szeœciu synów). Zapewnienie swym potomkom dobrego wychowania i pewnej stabilizacji materialnej stało się celem życia Jacka. Sam nie posiadał gruntowniejszego wykształcenia, ale też do niego nie dšżył. Przez otoczenie uważany był za roztropnego, zacnego, przedsiębiorczego i pracowitego. Znajomi i rodzina postrzegali go jako człowieka towarzyskiego, dowcipnego, lubišcego tańczyć, bawić się (krytykujšcego jednak nadużywanie alkoholu) i pięknie grajšcego na gitarze. Jeden z jego synów, Aleksander, znany komediopisarz widział w nim wzór ojca i Polaka i dlatego w swym pamiętniku ”Trzy po trzy” zawarł taki portret rodziciela: ”Jego charakter prawy, rozum nie błyszczšcy œwietnym ukształceniem, ale głęboki, logiczny – dobroć nieprzebrana – uprzejmoœć – uczynnoœć zjednały mu powszechny szacunek. Jako człowiek i jako Polak – był on w całym znaczeniu wyrazu: Bez skazy”. Jacek nie przywišzywał szczególnej wagi do wykształcenia swych dzieci, ale utrzymywał narodowe zwyczaje, wpajał im umiłowanie do kraju i kult przodków. Wœród tych ostatnich ważne miejsce zajmował Andrzej Maksymilian Fredro, którego imię nadano najstarszemu z synów Jacka. W domu Fredrów w Beńkowej Wiszni zatrudniano nauczycieli. Szkolili oni dzieci między innymi w zakresie rysunku, muzyki, tańca, czy fechtunku. Według opowieœci Aleksandra lekcje te były przede wszystkim Ÿródłem beztroskiej zabawy, a nie możliwoœciš zdobycia prawdziwej wiedzy. Marianna z Dembińskich Fredrowa otrzymała staranniejsze od męża wykształcenie i znajdowała się pod znacznym wpływem kultury oœwieceniowej. Sama znała język francuski i dlatego zabiegała, aby dzieci uczyły się języków obcych, a nawet wymagała, aby prowadziły z niš korespondencje wyłšcznie po francusku. Jej wrażliwoœć, zamiłowania estetyczne i upodobania kształtowały się także pod wpływem częstych kontaktów z rodzinš Czartoryskich w Puławach. Żywe kontakty Marianny Fredrowej z Izabelš Czartoryskš zaowocowały nie tylko zaszczepieniem w niej pasji kolekcjonerskiej, ale także rozbudzeniem zamiłowania do kwiatów. Podobnie jak oœwieceniowe damy (na przykład Izabela Czartoryska w Puławach czy Helena Radziwiłłowa w Arkadii), żona Jacka z upodobaniem oddawała się ogrodnictwu. „Widzę jš zawsze zajętš ogrodem... ona bowiem przeistoczyła i rozszerzyła ogród w Beńkowej Wiszni. Oprócz lip, szczštków ulic sklepionych w czworobok, wszystkie starsze drzewa jej rękš sadzone. (...)... był to klombik przez niš zasadzony, złożony z dziewięciu œwierków, liczby żyjšcych wówczas jej dzieci”² . Swš wrodzonš wrażliwoœć estetycznš i zamiłowania kolekcjonerskie starała się zaszczepiać w swych dzieciach, co trzeba przyznać nie było powszechnš praktykš w ówczesnych domach szlacheckich. Wszystko to sprawiło, że dziewiętnastowieczna linia Fredrów to ludzie otwarci na zmiany kulturowe, twórczy i wrażliwi, mimo że ich aktywnoœć artystyczna nie zawsze była najwyższych lotów. Wolno odbudowywana œwietnoœć rodu, choć uwieńczona została sukcesem (w 1822 roku, dzięki staraniom Jacka, nadano Fredrom dziedziczny tytuł hrabiowski, wraz z herbem), nie osišgnęła jednak takiego poziomu jak choćby za życia Aleksandra Antoniego, gdyż już nigdy nie pełniła funkcji mecenasa kultury.

Zamiłowania plastyczne i kolekcjonerstwo

Dom Jacka i Marianny Fredrów w Beńkowej Wiszni (koło Rudek), to stary, drewniany dwór nazywany póŸniej przez dzieci oficynš. „Dom tam moich rodziców był to dom prawdziwy polsko szlachecki, zamożny bez zbytku, cichy a goœcinny”³ . O atmosferę tego miejsca zabiegała przede wszystkim Marianna Fredrowa. To ona posiadała potrzebę otaczania się pięknymi, wyszukanymi przedmiotami - gromadziła nowoczesne meble, obrazy, sztychy czy rzeŸby. W niebieskim gabinecie znajdowały się dwie sofy, w białe i karmazynowe atłasowe pasy, inkrustowane biureczko kolbuszowskie pani domu, „landszafty podług Ruisdaela”, widoki Tivoli i fontanny Egerii w mahoniowych ramach, wazon „porfirowy”, alabastrowe œwieczniki, złocone filiżanki, popiersia króla Henryka IV i Sully’ego na podstawach marmurowych, gipsowa statua Wenery de Medicis, piec zdobiony złoconymi rzeŸbami oraz przedmiot dumy całej rodziny, kominek, dzieło architekta Chrystiana Piotra Aignera. Jacek, wychowany na prowincji z uznaniem patrzył na zabiegi swej żony. Z inicjatywy pani domu wzniesiono w ogrodzie gloriettę, zasadzono i uzupełniono drzewostan, kwiaty, uporzšdkowano staw z wyspš i mostkiem oraz brzegi rzeczki Wiszeńki.
Te upodobania estetyczne i kolekcjonerskie matki udzieliły się także dzieciom.
Jedna z córek, Konstancja (1785-1865), wyszła za mšż około roku 1803 za Wincentego Skrzyńskiego herbu Zaremba, członka Stanów galicyjskich. Zamieszkali poczštkowo we lwowskim dworku przy ulicy Lipowej. Około 1820 roku Wincenty Skrzyński wybudował nowy, piękny pałacyk w Bachórzu, oranżerię, zasadził ogród i tam założył swš stałš rodzinnš siedzibę. Wraz z żonš zaczšł gromadzić piękne, stylowe wyposażenie, kolekcję dzieł sztuki oraz liczne pamištki rodzinne. Niestety zbiory te zostały zupełnie zniszczone w czasie rebelii z 1846 roku. „Po opadnięciu fali rozruchów Skrzyńscy pałac wyrestaurowali i doprowadzili do stanu poprzedniego. Urzšdzili też cały dom na nowo, zebrali cennš bibliotekę i wiele zabytkowych przedmiotów, w tym kolekcję obrazów. Na ich temat brak jednak szczegółowych przekazów, gdyż wszystko to spłonęło wraz z podpalonym w 1915 r. przez żołnierzy carskich pałacem”⁴ . Piękny portret swej ciotki Konstancji zawarła w pamiętnikach pod tytułem „Wspomnienia z lat ubiegłych” córka komediopisarza Aleksandra – Zofia z Fredrów Szeptycka: „to goršce jej serce, za goršce dla własnego jej szczęœcia, było magnesem o niemałej sile. Starsi szli do niej podzielić się troskš, krzywdš czasem dzieciom uczynionš, młodzi biegli z radoœciami, konceptami, opowiastkami swymi; każdy był pewien, że całš uwagę jej zastanie, by podzielić strapienia czy wesołoœci, całe serce, by popłakać razem, gdy pomóc nie można było”.
Drugi syn Jacka i Marianny, Seweryn (1787-1845) uchodził za bardzo inteligentnego, kończył szkoły we Lwowie i podobnie jak jego starszy brat Jan Maksymilian wysłany został w 1805 roku na dwór w Puławach by tam uzupełnić wykształcenie i poznawać nowoczesnš kulturę francuskš. Ten pułkownik napoleoński w roku 1814 poprosił o dymisję, ożenił się z Domicellš z Konarskich i osiadł w sšsiadujšcych z Beńkowš Wiszniš Nowosiółkach (powiat rudecki). Tam prowadził zawsze otwarty, tętnišcy życiem dom. Znane sš kontakty Seweryna Fredry z malarzem Juliuszem Kossakiem. Opowieœci napoleończyka, dotyczšce tradycji pułku szwoleżerów zainspirowały tego batalistę do namalowania na płótnie szarży Seweryna pod Petrswalde.
Szczególne zamiłowania plastyczne i kolekcjonerskie ujawniajš się w działalnoœci kolejnego syna Jacka, znakomitego komediopisarza, autora „Zemsty”, „Œlubów panieńskich” czy „Dożywocia” - Aleksandra. //Szerzej na temat jego zamiłowań artystycznych i literackich w kolejnym odcinku.//
Pišty syn Jacka, Henryk (1799-1867) był osobowoœciš bardzo żywš, otwartš i ciekawš œwiata. Szczególne, że wszyscy postrzegali go z sympatiš. Syn Aleksandra, Jan Aleksander tak go przedstawił w swoich wspomnieniach: „Rzadko się zdarzy spotkać człowieka tak przyjemnego w towarzystwie, jakim był młodszy brat mego ojca, Henryk. Przystojny, wesoły, dowcipny, posiadał on wszystkie talenta: grał na fortepianie, œpiewał, rysował pyszne karykatury, doskonale tańcował, zwłaszcza w mazurze był niezrównany; umiał wszystkich naœladować, gdy jego nikt naœladować nie zdołał”. W młodoœci wiele podróżował po Niemczech, Francji i Anglii. Tam rozwijał swoje upodobania artystyczne, utrzymywał kontakty ze znakomitymi malarzami współczesnymi na przykład z Włochem Massimo Taparelli, markizem d’Azeglio. Odwiedzał też galerie obrazów. Fascynacje Henryka malarstwem rozbudziły w nim chęć kolekcjonerstwa. Wielokrotnie, co potwierdzajš jego listy do brata Aleksandra, poœredniczył w zakupach współczesnych dzieł artystycznych. Znane sš jego zakupy 47 karykatur i 4 sztychów („Wyjazd do miasta”, „Sierotka”, „Wizyta proboszcza”, „Powrót na plebanię” wykonane przez artystów – Joseph-Louis Bellange i Nicolas-Toussaint Charlet) dla Aleksandra oraz litografii i grafik dla Seweryna. Mimo trzpiotowatego charakteru był doœć oszczędny, co pozwoliło mu robić tego rodzaju zakupy także dla siebie. Ustabilizował się póŸno, bo dopiero w 43 roku życia ożenił się z Mariš z Jabłonowskich i zamieszkał z niš w sšsiedztwie Beńkowej Wiszni w Dubaniowicach.
Także i w pokoleniu wnuków Jacka i Marianny Fredrów byli kontynuatorzy artystycznych upodobań przodków.
Najstarszy syn Jana Maksymiliana Fredry, Felicjan Maksymilian (1820-1874) także przejawiał zdolnoœci malarskie. Liczne podróże, które odbywał ze swoimi rodzicami do 1848 roku i pobyty zagraniczne w Paryżu, Florencji, DreŸnie, Weimarze sprzyjały rozwijaniu jego zainteresowań artystycznych. Matka Felicjana chciała umożliwić rozwijanie zdolnoœci syna, lecz sytuacja rodzinna (choroba męża Jana Maksymiliana oraz trudnoœci finansowe) stanowiła wyraŸnš w tym przeszkodę. Była to niestety jedynie młodzieńcza pasja, która popierana przez pomoc finansowš wujów Henryka Fredry i Aleksandra stopniowo wygasła z chwilš wyjazdu Felicjana Maksymiliana do Petersburga.
Uzdolnienia plastyczne posiadały też dzieci Aleksandra Fredry: Jan Aleksander (1829-1891) i Zofia z Fredrów Szeptycka (1837-1904). Ojciec spostrzegłszy ich zamiłowania zatrudnił około 1842 roku nauczyciela rysunków, zdolnego samouka z Czech, Józefa Swobodę, który uczył rysunków cały ród Jabłonowskich i Fredrów, utrwalał wizerunki członków rodziny, ale także czynił podobizny domów, ogrodów i krajobrazów w Beńkowej Wiszni, Jatwięgach, czy Rudkach. Przygotowywał rysunki, akwarele, obrazy olejne, litografie i rysunki na kamieniu. Nie tylko on jednak formował talent rysunkowy Jana Aleksandra i malarski Zofii Fredrówny. Jan Aleksander przebywał od 1850 do 1857 roku w Paryżu, gdzie często odwiedzany był przez rodziców i siostrę. Tam utrzymywał kontakty z Henrykiem Rodakowskim, portrecistš o europejskiej sławie, który miał ważny wpływ na kierunek malarstwa Zofii Fredrówny. To on właœnie zdecydował, aby jej kolejnym nauczycielem, był uczeń Leona Cogniet, malarz, rytownik i ilustrator Nicolas-Francois Chifflart. Zofia zajęła się kopiowaniem arcydzieł w Luwrze i dzieł z pracowni Cognieta. Gdy Chifflart wygrał konkurs malarski i wyjechał, nauczycielem Fredrówny został pejzażysta francuski Charles- Francois Daubigny. Z rodzinš Fredrów utrzymywał też w Paryżu bliskie kontakty uznany portrecista Leon Kapliński. On to właœnie namówił, aby w maju 1855 roku wysłać na œwiatowš wystawę sztuk portret Jana Aleksandra Fredry sporzšdzony przez jego siostrę. Obraz zyskał pozytywne opinie, co stanowiło pewnš nobilitację twórczoœci artystycznej Zofii Fredrówny. Wœród namalowanych przez niš dzieł znajdowały się nie tylko portrety, studia przedmiotu czy krajobrazy. „Fredrówna uprawiała także malarstwo religijne i niejeden jej obraz zdobił koœcioły lwowskie, galicyjskie”⁵ . Fredrowie spotykali się także w Paryżu z Juliuszem Kossakiem, a Jana Aleksandra łšczyły z nim bardzo bliskie stosunki. Ta przyjaŸń zrodziła pomysł namalowania przez Kossaka cyklu akwarel dotyczšcych historii rodu Fredrów. W sumie powstało 14 portretów. Jan Aleksander w 1857 roku wrócił do kraju, przejšł od ojca majštek w Beńkowej Wiszni a rok póŸniej ożenił się z Mariš hr. Mierównš (1839-1862). Przystšpił do przebudowy i pierwszej renowacji pałacu. Wybudowany przez ojca parterowy pawilon uznał za bezstylowy, wilgotny, zasłaniajšcy widok na staw i w 1873 roku zlecił jego rozebranie. We frontonie nad herbem umieœcił koronę hrabiowskš oraz wykonane w gipsie przez nauczyciela rysunków Józefa Swobodę zawołanie: „Friede Herr”. Z inicjatywy Jana Aleksandra „około 1880 r.(...) na œcianach pokoju stołowego zawisł cykl akwarel z wybitnymi postaciami z rodu Fredrów, malowanych przez Juliusza Kossaka”⁶ . Zofia Fredrówna w 1861 roku poœlubiła we Lwowie Jana Szeptyckiego (1836-1912) i zamieszkała z nim w Przyłbicach. Wybudowany przez Jana Szeptyckiego nowy dwór mieœcił bogate zbiory malarstwa, pamištek napoleońskich i militariów. Tam umieszczone zostało też archiwum Fredrów, w którym znalazły się między innymi XVI-wieczne ruskie rękopisy teologiczne, rzadkie druki unickie i autografy sztuk Aleksandra Fredry. Tš różnorodnš kolekcję uzupełniały zbiory porcelany saskiej, wiedeńskiej, korzeckiej, baranowieckiej i szkło artystyczne. Zbiory te stanowiły jakby małe muzeum o charakterze rodzinnym.
W pokoleniu prawnuków Jacka i Marianny Fredrów dzieci Jana Aleksandra przejawiały zamiłowania plastyczne. Edukacja malarska Marii z Fredrów Szembekowej (1862-1937) i Andrzeja Maksymiliana Marii Fredro (1859-1898) powierzona została najlepszym nauczycielom lwowskim, między innymi Franciszkowi Tepie. Andrzej Maksymilian patronował odsłonięciu pomnika swego dziadka Aleksandra i odrestaurował koœciół w Rudkach. W 1896 roku ten wnuk Aleksandra gruntownie odnowił pałac w Beńkowej Wiszni.

1 Z. Kuchowicz, Fredro we fraku i szlafroku, s. 11.
2A. Fredro, Trzy po trzy, s.203.
3 Tamże, s. 177.
4 R. Aftanazy, Materiały do dziejów rezydencji. Tom VIII A, Warszawa 1991, s.286.
5 Tamże, s. 107.
6 Tamże, s.13.

Dynowscy zwyczajni - niezwyczajni; Wypędzeni

17.04.1940 rok to był sšdny dzień dla mieszkańców Bartkówki. Jeszcze dziœ przed oczyma uczestników tamtych wydarzeń przesuwajš się obrazy jak ze strasznego filmu wojennego: stojšce furmanki naładowane ludŸmi (dzieci krzyczš wniebogłosy) starsi hamujš łzy i ostre słowa w gestach bezsilnoœci, fury naładowane tobołkami, pojedynczymi sprzętami, porykujš przywišzane krowy. Jechali na wschód! Dokšd? Nie wiedzieli dokładnie.
Do Niżankowic a potem pocišgiem towarowym na Polesie, Wołyń lub Podole.
Kazimierz i Józefa Sochaccy – rodzice Wiktorii Boruckiej byli wœród wywożonych. Dopiero na stacjach docelowych przydzielono miejsce zamieszkania według nieznanego „klucza” Oni znaleŸli się w Polanówce, 12 km od Derażna. Tu w koœciele spotykali sšsiadów osiedlonych w Perlesiance, Czeknie, Michałówce. Szybko zaprzyjaŸnili się z miejscowymi Polakami: Misztalami, Boruckimi, Kołakowskimi, Snopkami i gajowym Œmietanko), a także Ukraińcami. Bieda zmuszała do ciężkiej pracy i wzajemnego wspierania się. Miejscowi pożyczyli trochę zboża, kartofli, pokazywali, gdzie rosnš najlepsze czarne jagody i grzyby.
Dopiero po wejœciu Niemców w 1941 roku kontakty z Ukraińcami, szczególnie młodszego pokolenia, zmieniały się bardzo szybko. Oni „gdzieœ się zbierali”, podobno po 30 mężczyzn – kilka razy w miesišcu nawet tygodniu – „ćwiczyło”. Co? gdzie? Osiedleńcy nie wiedzieli, ale domyœlali się. Najpierw ginęli pojedynczy Polacy. Tak zabrali gajowego Œmietankę szukajšc go uparcie po wszystkich polskich rodzinach.
Życie w cišgłym napięciu sprawiało, że chwile beztroskiej zabawy, młodych były jak piękny fajerwerk. Na wiejskiej potańcówce poznał Kazimierz Borucki Wiktorię – dziewczynę z długimi warkoczami.
Niestety, wcielony do armii radzieckiej zamiast na front dostał się do łagru w Wielkich Łukach a potem na Syberię. 4 lata gehenny obozowej wspominał jak piekło na ziemi.
Ratunkiem okazało się, wstšpienie do armii polskiej – Dywizji im. Tadeusza Koœciuszki, którš dowodził gen. Z. Berling. W pogoni za Niemcami doszedł aż pod Warszawę. Ciężko ranny leczył się w szpitalu wojskowym w Otwocku, skšd wyszedłszy, dowiedział się, że w rodzinne strony nie może wrócić. Z tamtych lat i stron, pozostały wspomnienia i wielka miłoœć: Wiktoria.
Tylko gdzie Jej szukać? Wiedział, że pochodziła z Bartkówki, więc jechał na południe. W Przeworsku kolega wytłumaczył mu, gdzie powinien jechać dalej... i do Bartkówki dotarł 14.III.1945 r.
A Wiktoria?
Rodziny polskie mieszkały w Polanówce i okolicy do tragicznego dnia w marcu 1943 r. W okolicy już wczeœniej działy się straszne rzeczy, ginęły całe rodziny. Ludzie nie spali w domach, koczowali w lasach i na polach, ale nawet najprzemyœlniejsze kryjówki nie gwarantowały ratunku przed napadajšcymi najczęœciej nad ranem, bandami UPA. Wœród Ukraińców byli tez dobrzy, uczciwi ludzie. Jeden z nich ostrzegł rodziny z Polanówki o czyhajšcej œmierci. Dał konie i pomógł przedostać się przez bagna do lasu. Ryzykował życie, ale dzięki Niemu 16 rodzin uratowało się.
3 tygodnie koczowali w lesie. Marzec –zimno, mróz, nie ma co jeœć! Jak to przeżyli? Dziœ nazywajš to cudem. Klewań, Łuck, Dubno to trasa ich dalszej ucieczki.
W Dubnie byli Niemcy i to oni 19.04.1943 roku zabrali Wiktorię Sochackš na przymusowe roboty,. Jak stała w jednej sukienczynie, bez powiadomienia rodziny znalazła się w grupie 600 osób przetransponowanych na roboty przez Lublin do Drezna. Tu po obowišzkowej „dezynfekcji” (jechali pocišgiem towarowym) przydzielono ich do pracy. Wiktoria przez 28 miesięcy pracowała w dużym gospodarstwie rolnym w Derkenmitz, na południe od Freiberga. Oporzšdzała 14 krów, 4 buhaje,, 5 jałówek, 25 œwiń a ponadto pracowała w polu. Niemiecka rodzina Braunów żyła skromnie oddajšc dla wojska: mleko, masło, drób, zboże.... wszystko. Wiktoria jadła, jak i pozostali robotnicy, w tym Niemka Marianna, gotowane w łupinach ziemniaki, cieniutkš zupkę, skórki chleba. Głód zaspakajały z koleżankš podkradajšc mleko podczas każdorazowego udoju krów. Najgorsze były wówczas alianckie naloty, kryli się w piwnicach domu i modlili o przeżycie.
9. V. 1945 r. to wolnoœć także dla robotników przymusowych!
Otrzymawszy zapłatę 30 marek za ponad 2 lata ciężkiej pracy i bochenek chleba od żegnajšcej jš ze łzami w oczach gospodyni Braun, Wiktoria z 13 koleżankami furmankš ruszyła do Berlina. Po dwu tygodniach niebezpiecznej jazdy dotarła do celu, a stšd z transportem rannych żołnierzy znalazły się w Poznaniu. W domu była dopiero 22 maja 1945 roku a tu czekali rodzice, bracia, siostry i tęsknišcy Kazimierz Borucki mieszkajšcy u siostry, która tu wyszła za mšż.
Pobrali się w 1946 roku, ich życie było szczęœliwe ale krótkie. Kazimierz Borucki stracił zdrowie w łagrze sowieckim a ranny pod Warszawš nie odzyskał pełni sił fizycznych. Zmarł w 1951 r. osierociwszy żonę i dwójkę małych dzieci.
Po wielu, wielu latach niemieccy gospodarze, Braunowie chętnie potwierdzili urzędowo pracowitej Wiktorii 2 lata i 4 miesišce robót przymusowych. Utrzymujš łšcznoœć listownš, zapraszajš do siebie. Pojechałaby, ale za co?

1.09.1939 - 9.05.1945 - Bohaterowie tamtego okresu

Piotr Majda - uczestnik kampanii wrzeœniowej (jednostka WP w Przemyœlu)
Jego losy wojenne prowadzš z Dynowa, przez Przemyœl, Drochobycz, Stryj, Stanisławów na Węgry.
22.09.1939r. został internowany do obozu na Węgrzech. Następnie ucieka z obozu internowania wraz z grupš 50 żołnierzy do obozu przejœciowego nad granicš jugosłowiańskš, skšd przewodnicy przeprowadzajš 20 osobowe grupy żołnierzy polskich na stronę jugosłowiańskš i kierujš ich do polskiej placówki dyplomatycznej w Zagrzebiu. PóŸniej los rzucił Go na Bliski Wschód, gdzie przebywał m.in. w Iraku, Libanie, Palestynie.
Był uczestnikiem kampanii afrykańskiej, brał udział w walkach pod Tobrukiem. Następnie brał udział w kampanii włoskiej m.in. w walkach o Monte Casino, gdzie został odznaczony krzyżem Virtuti Militarii oraz odznaczeniami angielskimi za Afrykę, Włochy i II wojnę œwiatowš. Po zakończeniu wojny przez Niemcy i Anglię powraca do Polski.

Opracował na podstawie oryginalnych dokumentów:

Jerzy Bylicki

Wrzesień 1939r w okolicach Dynowa

Podczas pamiętnego, wojennego wrzeœnia 1939 r. nie doszło w Dynowie do jakichœ spektakularnych akcji. Znaczšce wydarzenia rozgrywały się jednak wówczas w okolicach miasta, bowiem przez Pogórze Dynowskie – nie liczšc drobniejszych oddziałów - wycofywały się dwie dywizje polskie, które stoczyły tu kilka bitew i potyczek z Niemcami.
Zanim dotarły tu wycofujšce się oddziały polskie, pojawiły się sztaby. W nocy z 6 na 7 wrzeœnia, czujšc się zagrożony postępami niemieckimi, dowódca Armii „Małopolska” gen. Kazimierz Fabrycy przeniósł sztab swej armii z Rzeszowa do Bachórza (dwór). Następnego dnia rano zainstalowało się w Dynowie dowództwo Grupy Operacyjnej (GO) „Południowa”, z gen. Kazimierzem Orlikiem – Łukoskim.W skład Grupy wchodziły: 11 Karpacka Dywizja Piechoty, 24 Dywizja Piechoty (DP) oraz 2 i 3 Brygada Górska (BG). W południe 8 wrzeœnia dowództwo Armii przeniosło się do Siedlisk pod Przemyœlem. Jego miejsce w Bachórzu zajšł 9 wrzeœnia sztab GO gen. Łukoskiego. Nie pozostał tu długo, bowiem już następnego dnia odjechał on do Krasiczyna.
Pierwszš z wymienionych wczeœniej dywizji, której drogi odwrotu prowadziły przez obszar Dynowszczyzny, była 11 Karpacka Dywizja Piechoty (KDP) ze Stanisławowa, dowodzona przez płk. dypl. Bronisława Prugara – Ketlinga. Została skoncentrowana nad œrodkowš Wisłokš i poczštkowo nie brała udziału w walkach, ale w zwišzku z ogólnym polskim odwrotem podjęła marsz na wschód. 9 wrzeœnia osišgnęła ona rejon Baryczy, gdzie zatrzymała się na dwa dni. Odparła tu kilka ataków niemieckich, w tym zaskakujšcy wypad czołgów, którym udało się nawet na chwilę wedrzeć do Baryczy. Rozesłane zostały silne oddziały rozpoznawcze na Błażowš, Dynów, Izdebki i Domaradz, które przyniosły dowódcy dywizji obraz sytuacji w najbliższej okolicy. Dużš wartoœć miały mapy i dokumenty, jakie znaleziono u oficerów niemieckich, zabitych w zasadzce w Błażowej.
10 wrzeœnia tabory 11 KDP zostały skierowane przez Nozdrzec i Warę do Sanu, skšd przez most pontonowy w Gdyczynie odjechały do Birczy i dalej do Przemyœla. Sama dywizja miała wyznaczonš nieco innš marszrutę: Bachórz – Dubiecko – Krzywcza – Przemyœl. W nocy z 10 na 11 wrzeœnia ruszyła ona na wschód przez Ujazdy i po odparciu podjazdu niemieckiego w rejonie Ulanicy, dotarła rano w rejon Bachórz – Laskówka – Bachórzec. Płk Prugar – Ketling ustalił wówczas z dowództwem wycofujšcej się równolegle 24 DP (będzie o niej mowa dalej), przeprowadzenie wspólnej akcji w rejonie Birczy. 11 KDP miała w nocy z 11 na 12 wrzeœnia przejœć w rejon Nienadowej, przekroczyć San i zaatakować rano od północy skrzydło niemieckiej 2 Dywizji Górskiej, zaangażowanej w walki z 24 DP.
Poczštkowo wszystko szło zgodnie z planem, czołowy oddział 11 KDP przekroczył już San, ale wówczas płk Prugar – Ketling otrzymał nieaktualny – jak się póŸniej okazało – rozkaz, nakazujšcy dywizji natychmiastowe kontynuowanie odwrotu do Przemyœla. Akcja, rokujšca uzyskanie lokalnego sukcesu, została niestety odwołana. Tego dnia dywizja zatrzymała się w Babicach, a w nocy odeszła do Krzywczy, gdzie na masywie górskim zajęła stanowiska obronne. W dniu 13 wrzeœnia stoczyła tu całodniowš, zaciętš bitwę z niemieckš 7 DP, utrzymujšc swoje pozycje. W nocy z 13 na 14 wrzeœnia KDP odeszła w kierunku Przemyœla i po pomyœlnym przełamaniu zapory niemieckiej pod Łętowniš, weszła do miasta. Dodajmy tu na marginesie, że w następnych dniach dywizja ta nadal biła się znakomicie, rozbiła w nocnym ataku zmotoryzowany pułk SS „Germania” i dotarła aż do przedmieœć Lwowa.
Drugš wycofujšcš się dywizjš była – jak już wczeœniej wspomniano – 24 DP. Obsadzała ona stanowiska nad Dunajcem, skšd w nocy z 6 na 7 wrzeœnia rozpoczęła odwrót na wschód. W porównaniu z 11 KDP była zmęczona długim odwrotem i osłabiona, bowiem poniosła duże straty w rejonie Tuchowa. Wycofujšce się w kierunku Sanu oddziały dywizji napotkały 8 wrzeœnia w rejonie Wiœniowej i Lutczy pułki 11 KDP. Na wšskich drogach często dochodziło do zatorów. Czołowe oddziały 24 DP przeszły jeszcze do Sanu najkrótszš drogš, tj. przez Barycz – Wesołę – Hłudno i Nozdrzec. Dotarły one do rzeki 10 wrzeœnia rano i obsadziły przeprawy, m. in. w rejonie Bartkówki (oderwane wczeœniej drobne oddziały dywizji docierały do przepraw na Sanie także drogami od strony Rzeszowa). Już poprzedniego dnia przybył tu sztab dywizji, który po przekroczeniu Sanu zatrzymał się na jeden dzień w Dylšgowej, skšd odjechał do Jawornika Ruskiego. Także napływajšce jednostki, poza wyznaczonymi do osłony, po przekroczeniu rzeki kierowały się dalej na wschód, po osi: Jawornik Ruski – Bircza.
Jednak tylko częœć oddziałów 24 DP zdołała wycofać się do Sanu najkrótszš drogš. Płk Prugar – Ketling z obawy o wymieszanie wojsk nie zgodził się na ich przemarsz przez Barycz. W efekcie pozostałe pułki 24 DP musiały obrać dłuższš i trudniejsza trasę przez Golcowš – Izdebki – Warę. OpóŸniło to osišgnięcie rzeki o kilkanaœcie godzin. Nad San w rejon Wary spływały też z południowego zachodu resztki rozbitych oddziałów 2 BG, które obsadzały granicę ze Słowacjš.
10 wrzeœnia Niemcy sforsowali San pod Uluczem, przełamali polskš obronę i następnego dnia opanowali drogę do Birczy, uniemożliwiajšc dalszy odwrót tš trasš. Jarosławski 39 pułk piechoty (pp) zdołał jeszcze kosztem dużych strat przebić się na wschód. Jednak posuwajšce się za nim bataliony 155 pp zostały niemal doszczętnie rozbite pod Jawornikiem Ruskim. Wycofujšcy się jako ostatni, rzeszowski 17 pp (bez I batalionu) dotarł do Gdyczyny dopiero 11 wrzeœnia rano. Jego dowódca zdecydował się obejœć Jawornik Ruski przez Zahuty – Borownicę. Nad ranem 12 wrzeœnia Borownicę opanowano, bioršc jeńców i tabory niemieckie. Jednak po południu pułk został w tej miejscowoœci okršżony. Podczas nieudanej próby przebicia się na północ poległ dowódca 17 pp ppłk dypl. Beniamin Kotarba. Częœć żołnierzy rozproszyła się, częœć dostała się do niewoli. Duże były straty.
Tego samego dnia (12 wrzeœnia) pozostałe oddziały 24 DP toczyły w rejonie Birczy ciężki bój z niemieckš 2 Dywizjš Górskš, daremnie oczekujšc zaplanowanego uderzenia 11 KDP. Po południu wycofały się one dalej na wschód. Po tych walkach 24 DP nie posiadała już większej zdolnoœci bojowej, choć jej resztki także zdołały dotrzeć do przedmieœć Lwowa.
Przedstawiony wyżej szkic jest tylko bardzo ogólnym i uproszczonym zarysem faktów. Czytelników zainteresowanych niniejszš problematykš odsyłamy do samodzielnej lektury - Ryszard Dalecki, Armia „Karpaty” w wojnie obronnej 1939 r., Rzeszów 1989; Bronisław Prugar – Ketling, Aby dochować wiernoœci. Wspomnienia z działań 11 Karpackiej Dywizji Piechoty. Wrzesień 1939, Warszawa 1990; Jerzy Majka, 17 pułk piechoty, Pruszków 1992.

Jerzy Majka

„IX Puchar Galicji 2003”

17 sierpnia 2003 roku odbyły się rozgrywane już od 9 lat zawody w wędkarstwie muchowym o „Puchar Galicji”. Od wielu lat na przeszkodzie stawała woda, albo pogoda, lecz w tym roku nic nie było wstanie pokrzyżować planów organizatorom. Wystartowało 63 wędkarzy z całej Polski. Zwyciężył „kadrowicz” – Marek Walczyk z Jasła, drugi był nasz miejscowy „muchołap” Grzegorz Gerula, trzeci Dariusz Sokołowski z Jasła. Wœród juniorów zwyciężył Bartosz Hadam, drugi był Piotr Głuszko (obaj z Dynowa), trzeci Maciej Korzeniowski z Sanoka. Największš rybę, pięknego 57 cm bolenia, po długiej, pełnej emocji walce wyholował Jarosław Kaniuczak (Dynów).
Zawody te mogły odbyć się dzięki sponsoringowi:
ˇ „BIS” –Bielsko Biała
ˇ Urzšd Miasta Dynowa
ˇ „SANSPORT” - Dynów F. Szajnik
ˇ Piekarnia –M.S. Krupa
ˇ „SPLIN” – Kraków M. Pieœlak
ˇ Masarnia – Przeworsk K.Benbenek
Podziękowania należš się również kapeli „Dynowianie”, przy której dŸwiękach uczestnicy zawodów delektowali się posiłkiem przygotowanym przez organizatorów. Dopełnieniem wszystkiego była wspaniała, plenerowa impreza w „Barze u Sportowców”. Zakończyła się ona pokazem sztucznych ogni.

Nieodżałowana, Droga naszym sercom i pamięci Pani Stefanio!

Pożegnaliœmy Paniš w ten piękny, wrzeœniowy dzień, na poczštku roku szkolnego.
Te pierwsze wrzeœniowe dni zawsze miały w Pani życiu znaczenie szczególne; i ze względów osobistych, i narodowych.
Całym swoim życiem służyła Pani Bogu, ludziom i OjczyŸnie. Wyznawała Pani pięknš prawdę, że „sš dwie potęgi, którym trzeba oddać wszystko, a w zamian nie żšdać nic - to Bóg i Ojczyzna”.
Tej prawdzie pozostała Pani zawsze wierna.
Zawsze z Bogiem i blisko Boga – tak nauczyli Paniš zacni rodzice – Jan i Antonina Wolańscy.
Jeszcze tak niedawno zajmowała Pani skromne miejsce w naszym koœciele zwracajšc uwagę swoim rozmodleniem, żywym udziałem w œwiętej Eucharystii i życiu parafii.
Gdy zastanawiajšc się nad życiem, pytamy za psalmistš „Kto będzie przebywał w Twoim przybytku Panie?” znajdujemy odpowiedŸ, którš Pani, Œwiętej Pamięci Pani Stefanio, znała od dawna: „Ten, który postępuje bez skazy, działa sprawiedliwie a mówi prawdę w swoim sercu”.
Żyła Pani w prawdzie wobec Boga i wobec ludzi, służšc im przez ponad 40 lat swojej pracy pedagogicznej uważajšc jš za służbę ludziom i OjczyŸnie, bo była Pani Pedagogiem z powołania.
Zaczynała Pani zdobywać wiedzę we Lwowie, a złożywszy niezbędne egzaminy, w 1919 roku podjęła studia w Prywatnym Seminarium Nauczycielskim w Krakowie. Po jego ukończeniu pierwszš posadę otrzymała Pani Stefania w Górnej Harcie.
Dzwonek 1 wrzeœnia 1921 r powitał Paniš i dzieci tam w publicznej szkole powszechnej.
Po roku przeniesiono Paniš do Nozdrzca, gdzie uczyła języka polskiego, historii, geografii do 1931 roku. Od wrzeœnia 1931 r awansowała Pani na nauczycielkę 7- klasowej publicznej szkoły w Dynowie. Uczniowie z tamtych i póŸniejszych lat pamiętajš zawsze uœmiechniętš, życzliwš i bardzo ich kochajšcš nauczycielkę – Ich Paniš. „Nasza Pani” to w ustach dzieci znaczyło o wiele więcej niż naukowy tytuł profesora nadzwyczajnego.
Po wybuchu wojny, w 1940 roku, znowu zmieniono Pani Stefanii przydział służbowy. Tym razem miejscem jawnej pracy stała się Harta Dolna, a ponadto uczestniczyła Pani w tajnym nauczaniu w Dynowie. W tych ciężkich czasach pracowała Pani bez podręczników, dzieci nie miały zeszytów, ale Pani miała rozległš wiedzę i niezwykły dar jej przekazywania.
1 wrzeœnia 1944 roku na mocy dekretu Wydziału Oœwiaty w Brzozowie zyskała Pani zatrudnienie w publicznej szkole powszechnej w Dynowie, gdzie uczyła do 1958 roku – do przejœcia na zasłużonš emeryturę. W tamtych komunistycznych czasach nauczycielom bezpartyjnym było szczególnie ciężko. Mimo to ówczeœni inspektorzy oœwiatowi przyznali że, Pani Stefania była nauczycielem wyjštkowym „odznacza się sumiennoœciš, pracowitoœciš, wzorowš dyscyplinš pracy. Do dzieci mile ustosunkowana, cieszy się dużš sympatiš młodzieży szkolnej i miejscowego społeczeństwa”.
Złoty krzyż zasługi ZNP był jednym z wyrazów uznania dla pracy Pedagoga tak wielkiego formatu jak Pani, Pani Stefanio!
W ciężkich czasach powojennych uczyła Pani patriotyzmu przez bliskikontakt z dobrš ksišżkš. Przez ponad 10 lat równoczeœnie prowadziła wzorowo 3 biblioteki: w liceum, szkole podstawowej i bibliotekę miejskš. Jaki wtedy był głód ksišżki! Całymi dniami pracowała Pani to w szkołach, to w bibliotece publicznej. Konkursy, wieczory poezji, inscenizacje baœni, pokazy rysunków, ilustracji do ksišżek – to tylko niektóre formy popularyzacji dzieł ukochanych autorów: J. Słowackiego, A. Mickiewicza, H. Sienkiewicza i Z. Kossak – Szczuckiej.
Tak trudno ujšć w słowa dokonania wielkie, pożyteczne a przede wszystkim – uczciwe, czynione skromnie, bez rozgłosu. Trudno po wielu latach zebrać głosy wdzięcznoœci wszystkich Jasiów, Zoœ, Andrzejów, Wacławów, Józków i Maryœ – wszystkich Pani uczniów. Wœród nich jest też anglistka Agnieszka – najmłodsza Pani, prywatna uczennica.
Droga Pani Stefanio! Pozostanie Pani w ich pamięci i sercach, w uczciwej pracy, której Pani była wzorem.
Jesteœmy winni Pani wdzięcznoœć za trud wychowawczy; uczniowie, rodzice, pedagodzy z Harty, Nozdrzca a przede wszystkim z Dynowa.
W imieniu i z upoważnienia Dyrekcji Zespołu Szkół w Dynowie i nauczycieli Dynowszczyzny żegnam Œwiętej Pamięci Drogš Paniš Stefanię. Modlimy się wszyscy słowami Jana Pawła II:

„O miłoœciwy Ojcze, pobłogosław tych,
którzy
umierajš, pobłogosław tych wszystkich,
którzy
wkrótce stanš z Tobš twarzš w twarz.
Wierzymy, że uczyniłeœ ze œmierci drzwi
do życia wiecznego”
 

Wieczne odpoczywanie
Racz Jej dać Panie,
A œwiatłoœć wiekuista
Niechaj Jej œwieci na
Wieki wieków
 

Krystyna Dżuła

Odeszła od nas do Pana w dniu 1.09.2003 r.
przeżywszy 101 lat i 3 miesišce
PRAWA, SZLACHETNA, WIELKA PATRIOTKA,
NAUCZYCIELKA Z POWOŁANIA
Stefania Wolańska

Moja Przyoda z Rosji - cz. III

Ostatniš częœć moich wspomnień z podróży do Rosji postanowiłam poœwięcić ludnoœci zamieszkujšcej tereny leżšce nad Bajkałem. Rosja, jak wiadomo, nie jest jednolita etnicznie, ale zamieszkuje jš wiele narodów podbitych przez Rosjan w cišgu długiej i burzliwej historii tego państwa. Opanowywanie Syberii rozpoczęło się od zbrojnej kozackiej wyprawy Jermaka podjętej w 1582 roku. Z czasem Rosjanie i Kozacy docierali coraz dalej na wschód. W XVII wieku Syberia stała się już miejscem zesłań.
W rejonie Bajkału najliczniejszš grupę rdzennej ludnoœci stanowiš Buriaci. Ich przodkami sš plemiona mongolskie i Buriaci swoim wyglšdem bardzo przypominajš Mongołów. Posługujš się językiem należšcym do grupy języków mongolskich, ale wszędzie można bez problemu porozumieć się w języku rosyjskim. Buriaci zamieszkujš Republikę Buriacji położonš na wschód od Bajkału ze stolicš w Ułan-Ude oraz obwód irkucki na zachodnim brzegu tego jeziora.
Ułan-Ude swoim wyglšdem przypomina azjatyckie miasta. W centrum stoi pomnik głowy Lenina. Podobno jest to największy tego typu pomnik na œwiecie. Zarówno w samej stolicy jak i w jej pobliżu nie można już spotkać tradycyjnych jurt czyli buriackich chat. Jurta letnia była zbudowana z drewnianej konstrukcji pokrytej skórami i można jš było ze sobš przenosić. Jurtę zimowš budowano na stałe. Poœrodku paliło się ognisko, na prawo była częœć kobieca, na lewo męska. Naprzeciwko wejœcia umieszczano ołtarzyk poœwięcony bóstwom opiekujšcym się mieszkajšcš w jurcie rodzinš. Obok ołtarzyka było miejsce honorowe dla goœci. Takie jurty nad Bajkałem można zobaczyć niestety już tylko w skansenach, np. w Muzeum Etnograficznym Kultury i Życia Narodów Zabajkala w Ułan-Ude lub w odludnych miejscach, gdzie Buriaci żyjš cišgle tak jak ich przodkowie kilka wieków temu. Obecnie większoœć domów jest budowana na wzór rosyjski. Wzdłuż uliczek cišgnš się malowane na niebiesko lub zielono chaty z rzeŸbionymi okiennicami. Wejœcie do domu znajduje się za wysokim płotem i prowadzi przez zastawione kwiatami podwórko. Buriaci umieszczajš jednak w nich jakieœ elementy ze swojej kultury.
W buriackich chatach warto zwrócić uwagę na naczynia wykonane z kory brzozowej. Sš one pięknie zdobione i malowane. Przechowuje się w nich sól, mškę, a także produkty płynne, np. mleko, œmietanę. Jeœli chodzi o potrawy narodowe Buriatów, to należy wymienić oczywiœcie pozy. Jest to mielone mięso zawinięte w ciasto. Zjada się je rękami, wysysajšc zawarty w œrodku farsz.
Będšc w pobliżu Ułan-Ude można zaglšdnšć też do Iwołgińskiego Dacanu, czyli klasztoru i œwištyni lamaizmu (buddyzmu tybetańskiego). Większoœć Buriatów wyznaje właœnie lamaizm. Kompleks bogato zdobionych i kolorowych œwištyń jest otoczony przez młynki modlitewne. Przechodzšcy wierni wprawiajš je w ruch wierzšc, że przedmioty te odmawiajš za nich modlitwę. Wnętrze głównej œwištyni także jest bogato zdobione i wypełnione licznymi posšgami Buddy. Mnisi odprawiajš swoje modły, siedzšc naprzeciwko siebie w dwóch rzędach prostopadłych do ołtarza, a wierni poruszajš się po œwištyni zgodnie z kierunkiem obiegu Słońca, oddajšc czeœć bóstwom. Za płotem otaczajšcym klasztor na pobliskich brzozach łopoczš na wietrze choršgiewki zwane hiimorin, zawieszane w czasie obrzędu Hiimorin Hindhehe. Na choršgiewkach widnieje wizerunek konia i fragmenty tekstów ze œwiętych ksišg.
Częœć Buriatów wyznaje szamanizm, który królował na tych terenach aż do pojawienia się w XVIII wieku lamaizmu. Kiedyœ lamowie i szmani konkurowali ze sobš, ale czasy komunizmu „pogodziły ich”. Jedni i drudzy powędrowali na zsyłkę. Teraz obie te religie przeżywajš ponownie swój rozkwit.
Szamanizm jest to religia, w której wyodrębnia się w społeczeństwie osoby szamanów i przypisuje im nadprzyrodzone zdolnioœci, dzięki czemu mogš nawišzywać bezpoœredni kontakt z duchami. Duchy zamieszkujš trzy œwiaty: niebo, Ziemię (tu żyjš też ludzie) i œwiat podziemny. Osobš, która przenika te œwiaty jest szaman. Robi to dzięki Złotemu Filarowi – centrum wszechœwiata, łšczšcemu te wszystkie poziomy. Odbywa się to w czasie magicznego lotu szamana czyli kamłania, kiedy przebywa on duchowš wędrówkę do œwiata bóstw w czasie ekstazy, do której doprowadza się dzięki swojemu rytualnemu bębnowi.
Pierwsze po wielu latach obrzędy szamańskie miały miejsce na wyspie Olchon w 1990 roku, gdzie znajduje się Skała Szamana. W jaskini przeszywajšcej skałę, według wierzeń buriackich mieszkał pan Olchonu Burchan. Dawniej szamani wykorzystywali tę jaskinię do pokazywania swej magicznej mocy. Wlot i wylot pieczary był dobrze ukryty. W czasie uroczystoœci religijnych szaman na oczach wiernych znikał i dzięki nieznanemu przejœciu pojawiał się po drugiej stronie skały.
Œwięte miejsca szamańskie – obo to najczęœciej drzewa obwieszone kolorowymi szmatkami. Należš one do duchów przyrody i znajdujš się przy Ÿródłach czy ciekawych skałach. Wierni pozostawiajš tu jakieœ przedmioty (kamyk, pienišżek, potrawy) lub dowišzujš szmatkę. Takie miejsca też sš czczone przez lamaistów.
Szczególnym kultem Buriaci darzyli ognisko, któremu przypisywano moc ochrony przed złymi duchami. Ducha ognia nie wolno było obrażać przez np. wkładanie do płomieni ostrych przedmiotów. Ogień należało dokarmiać, wrzucajšc do niego kawałki pokarmów czy wlewajšc napoje.
Na koniec, aby barwniej przedstawić œwiat wierzeń Buriatów przytoczę jeden z mitów buriackich. Mit o stworzeniu œwiata opowiada, że „pierwotnie nie było Ziemi, była tylko woda. W tym czasie był jeden burchan (bóstwo), którego zwano Samboł, ponieważ stworzył sam siebie. Samboł postanowił stworzyć Ziemię i chodził po wodzie. W tym czasie pływał po wodzie ptak z dwunastoma pisklętami. Zauważywszy to Samboł powiedział: „Angata, daj nurka do wody i przynieœ mi z dna ziemi!” Ptak zanurkował i wydobył z dna ziemię. W dziobie przyniósł czarnš ziemię, a w łapkach czerwonš. Samboł wzišł najpierw ziemie czerwonš i rozsypał po wodzie, a następnie zrobił to samo z ziemiš czarnš. Wówczas utworzyła się Ziemia i wyrosły na niej trawa i drzewa” – cytat z „Mitologii ludów Syberii” M.M. Koœko.
Dziękuję Czytelnikom Dynowinki za uwagę i zainteresowanie oraz moim koleżankom i kolegom: Marzenie, Ewie, Piotrkowi, Maćkowi i Leszkowi za wspólny wyjazd, bo bez Nich pewnie nie byłoby teraz wspomnień z Rosji i Bajkału.

Marta Bylicka

Dynowskie wspomnienia - Zostań Misjonarzem

Zgodnie z zapowiedziš z poprzedniego numeru „Dynowinki” Redakcja prezentuje obszerniejsze materiały o pracy misyjnej w Zambii Siostry Józefy Słaby z Pawłokomy.
Siostra Józefa wspomina, że klasztor Sióstr Miłosierdzia Œwiętego Karola Boromeusza w Michałowie wybrała pod wpływem sióstr przebywajšcych na plebanii w Dynowie, które należały właœnie do tego Zgromadzenia. Już od III klasy Liceum była pewna, że to będzie jej przyszłoœć. Nie bez wpływu była też katecheza prowadzona przez ks. Józefa Ożoga, już niestety œwiętej pamięci, który prowadził lekcje religii z uczniami klas IV w Liceum Synowskim, a ona właœnie była jednš ze słuchaczek.
Po dwuletnim Nowicjacie w klasztorze „okazała swojš wolę” przez proœbę, że chce pracować jako Misjonarka. Zanim proœba została pozytywnie rozpatrzona, pracowała jeszcze w placówkach Zgromadzenia Mikołów. Po ukończeniu Szkoły Medycznej w Mikołowie została zatrudniona jako pielęgniarka w Chorzowie.
Z kolei została skierowana do Misyjnego Centrum w Warszawie. W ramach dalszego przygotowywania się przebywała okresowo w Rzymie, ukończyła 8-miesięczny kurs j. angielskiego w Irlandii, uzyskała nostryfikację dyplomu pielęgniarskiego i po dwóch i pół roku z Irlandii wyjechała na placówkę do Zambii. Najpierw były to 3 lata, następnie powrót i podjęcie pracy w Œwiętochłowicach i Piekarach Œlšskich.
Na marginesie należy wspomnieć, że te Piekary bardzo się siostrze Józefie „przydały”. Podczas obecnego urlopu „odezwała” się stara choroba kręgosłupa i trzeba było poddać się operacji. Właœnie w Piekarach szczęœliwie i z powodzeniem poddała się zabiegowi i obecnie czuje się zupełnie wyleczona.
W 2000 roku ponownie została skierowana do swojej Placówki w Zambii i dotšd tam przebywa. Z powodu choroby urlop nieco się wydłużył, ale już w grudniu jest planowany wyjazd.
O zamiłowaniu do tej trudnej pracy siostry Józefy było już w poprzedniej „Dynowince”, w tym numerze pozostaje Jej życzyć tylko dalej takiego samozaparcia i hartu ducha jak dotychczas.
Czyni to cała Redakcja, a sadzę, że i Czytelnicy także.
Do zobaczenia w czasie następnego urlopu!

Janina Jurasińska

A w Rumuni cišgle leje

Kolejne granice przekroczone. Te fizyczne zaznaczone na mapie i psychiczne, intelektualne, tkwišce w nas. Piękny górzysty kraj i jakże życzliwi mieszkańcy, a w nas bariera obaw i niepewnoœci. Paszport w kieszeni i przekraczamy wszelakie granice.
Rumun – słyszšc to słowo, niektórzy wyobrażajš sobie zazwyczaj żebraka, złodzieja, kogoœ brudnego itp. Na granicy, gdy okreœliliœmy miejsce naszego pobytu, usłyszeliœmy pytanie, czy nikt nas nie okradł. Tkwiš w nas jakieœ błędne wyobrażenia, stereotypy, może czasami niemiłe wspomnienia z przejazdu przez ten kraj. Najczęœciej mylnie utożsamia się mieszkańca Rumunii z Romem, Cyganem, a wiadomo, jaki styl życia prowadzi większoœć przedstawicieli tej narodowoœci.
Jadšc nie najlepszymi drogami, wœród pól poroœniętych albo kukurydzš albo słonecznikami, przejeżdżajšc przez wsie, spotykaliœmy się zazwyczaj z zaciekawieniem ze strony mieszkańców i oznakami serdecznoœci. Oczy szeroko otwarte œledziły ułamki z życia mieszkańców, często chowane za pięknymi bramami otaczajšcymi zabudowania. Przy bramach toczyło się życie, kobiety przędły wełnę, haftowały, wyszywały, dzieci i doroœli prowadzšc rozmowy i bawišc się łuskały ziarna słonecznika. Dużo można było zobaczyć jadšc i uważnie obserwujšc. W oczy rzucały się brzydkie enklawy budynków mieszkalnych Cyganów, ale jakże ciekawe były tabory cygańskie podšżajšce przed siebie, w dal. Żebrzšcych spotykaliœmy rzadko, œmialiœmy się, że pojechali na wakacje do Polski.
Pierwszy, krótki przystanek to Oradea. Z grubym plikiem banknotów, lei, które sš œrodkiem płatniczym, wyruszamy penetrować Transylwanię. Spotkanie pierwszego stopnia to posiłek, otrzymany po długim oczekiwaniu i lekko schłodzony. My w kieszeni mamy leje, z nieba leje, na szczęœcie udaje się nam znaleŸć nocleg.
Alba Julia, to głównie twierdza Alba Karolina z XVIII w. Ciekawym faktem jest to, że nadal służy obrońcom kraju, armii rumuńskiej. Przekraczajšc głównš bramę znajdujemy się przy najciekawszych zabytkach miasta, katedrze rzymskokatolickiej pw. œw. Michała z 13 w. oraz górujšcym nad niš Soborem Koronacyjnym. To górowanie, to przepych, wielkoœć. Po spacerze i małej czarnej wyruszamy ku twierdzom. Valea Lunga, Seica Mica, Valea Viilor, Biertan to wspaniałe twierdze – koœcioły warowne, służšce poza ratowaniem dusz ludzkich także do obrony przed najeŸdŸcš osmańskim. Obwarowane koœcioły były jedynym miejscem schronienia. Zostały wybudowane w wieku XV i XVI, poczštkowo były katolickie, póŸniej protestanckie.
Dzień kończymy spacerem po cudownym miasteczku okreœlanym często perłš Siedmiogrodu - Sighisoarze. Ta twierdza, jak głosi legenda, ma coœ wspólnego z Drakulš, mianowicie znajduję się tutaj dom, w którym przebywał ojciec Włada Palownika, pierwowzoru wampira Draculi. Spacer wšskimi malowniczymi uliczkami wœród 10 baszt, kilku ciekawych koœciołów, to uwieńczenie dnia. Jeszcze tylko czosnek na kolację i zamiar poszukiwań wampirów w następnym dniu. Braszow to kolejna perła architektury znana z Czarnego Koœcioła, to krótki przystanek na drodze do Rasnov i Bran.
Rasnov to przede wszystkim twierdza chłopska, tutaj chronili się mieszkańcy trzech wsi. Głównym problemem był brak wody, po pierwszym zdobyciu twierdzy przez wroga zaczęto kopać studnie, by do Ÿródła dotrzeć potrzeba było 17 lat i 143 m.
Bran to tłumy turystów, zamek, skansen i Drakula, chociaż ten, który był wzorem dla tego czarnego charakteru, przebywał tu tylko kilka dni.
Góry Bucegi kuszš nas swymi widokami. Zmęczeni historiš i zabytkami przychylamy się do tego, by je penetrować. Busteni to kolejny przystanek, a zarazem kontakt z gospodarzami, u których œpimy. Życzliwi, serdeczni barierę językowš zastšpili gotowanš kukurydzš. Rano pobudka, by zakupić bilety na kolejkę linowš i wyjazd w góry. Wędrówka szlakami we mgle i docieramy na Omu, 2505 m n p m.Dzielimy czekoladę ze spotkanymi Polakami, zaczynamy schodzić. Niżej mgieł nie ma. Obiadokolacja to ciorba i mammilugata, czyli żurek i kasza kukurydziana na œmietanie z owczym serem. Jeszcze wizyta w kurorcie Sinaia i obieramy kierunek Fagaras. Tym razem czeka nas piesza wędrówka po paœmie gór z najwyższym szczytem Rumunii – Moldoveanu 2544 m n p m. My dochodzimy, do 2500, ale mimo iż jesteœmy blisko, tego szczytu nie widzimy, przeszkadzajš nam chmury i silny wiatr.. Po zejœciu na kemping znowu leje…Noc u podnóża gór umilajš nam krople deszczu, a ranek wita słońcem. Szkoda odjeżdżać. Powrót to kolejne obserwacje, sen, wizyta w Cluj – Napoca i granice. Jakże warto je przekraczać. Przekroczmy granice naszych błędnych przekonań, stereotypów, lęku przed nowym, innym, nie zawsze złym jak się nam wydaje. Powodzenia.
 

Tekst i foto P. Pyrcz

Moja wspaniała przygoda z Bogiem

Jest lato. Wakacje. Dla mnie jest to czas powrotu z Zambii na trzymiesięczny urlop. Cała przyroda mieni się kolorami tęczy, jakby w ten sposób chciała oddać czeœć swemu Stwórcy. To Polska, moja ojczyzna, dynowszczyzna taka piękna!!! Może teraz bardziej niż kiedykolwiek dostrzegam piękno malowniczych wzgórz, rzeki San, małych strumyków. Tu wyrosłam. Stšd wezwał mnie Bóg, aby kochać Go i służyć Mu w Zgromadzeniu Sióstr Miłosierdzia Œw. Karola Boromeusza. Ta „wspaniała przygoda z Bogiem” zaczęła się tutaj, tak, po prostu w mojej rodzinie w Pawłokomie, potem Szkoła Podstawowa, Liceum Ogólnokształcšce w Dynowie, niezapomniane katechezy œp. Ks. Józefa Ożoga i działalnoœć w szkolnym kole PCK pod okiem Pani profesor Zofii Rybowej. Moja klasa „A” była szczególna nie ze względu na nas, bo byliœmy tacy, jacy byliœmy, z różnych okolicznych wiosek i samego Dynowa.
Mieliœmy wspaniałš Opiekunkę klasy, która z wielkš miłoœciš prowadziła nas od pierwszej klasy aż do matury – Pani profesor Janina Jurasińska. Ona nas rozumiała, ona nas kochała, uœmiechnięta i dostępna „w porę i nie w porę”. Nie mogę tu nie wspomnieć równie niezapomnianego Pana profesora Władysława Pankiewicza. Co prawda dostawałam „gęsiej skórki” przed matematykš, ale to on pierwszy nazwał mnie „siostrzyczkš”, czyżby przeczuwała rodzšce się powołanie?
Jak w życiu każdej osoby powołanej przez Boga do Jago wyłšcznej służby – przyszedł taki dzień i na mnie. Podczas pielgrzymki do Kalwarii Pacławskiej Bóg zaprosił mnie do tej wyłšcznej miłoœci, tam zrodziło się moje powołanie, w którym trwam i ufam, że tak będzie już do końca moich dni: wspaniała przygoda z Panem.
Szczerze ucieszyłam się, gdy w rodzinnym domu wœród innych czasopism zobaczyłam „Dynowinkę” i przyznaję, że odpowiadajšc na proœbę Redakcji tego czasopisma z radoœciš pragnę przybliżyć dzieje mojego powołania i wielka miłoœć do Afryki.
Pracuję w Zambii. „Zambia jest krajem biednym. Nie potrafi wykorzystać swoich walorów, sprzedajšc turystom tylko wycinek swojej przyrody, czyli wodospady Viktorii. Wiktorii Livingstonie bije serce Zambii. Hektolitry spadajšcej z ogromnym hukiem wody wzbijajš chmury pary wodnej, unoszšcej się wysoko nad ziemiš. Żadne, nawet najlepsze zdjęcie, nie jest w stanie oddać bogactwa i malowniczoœci tego zjawiska. Czarni mieszkańcy Zambii stwarzajš wrażenie zagubionych we wszechœwiecie. Może sprawia to wysoka temperatura, brak żywnoœci i wody w miesišcach suszy, może ich mentalnoœć i dewiza życiowa: „Żyj dniem dzisiejszym”, może lata niewolnictwa i dyktatury białych – nie wiem. Zakorzenione od pokoleń zwyczaje i obrzędy doprowadziły do tego, że społeczeństwo Zambii ginie w zastraszajšco szybki sposób. Choroby, głównie malaria, AIDS, gruŸlica dziesištkujš ludnoœć i powodujš, że większoœć młodych Zambijczyków to sieroty.” (Dr Krystyna Karolińska-Kubik, ze wspomnień z jej pobytu w tym roku 2003 w Zambii, art. „Naznaczeni Afrykš” ukazał się w „Echa z Afryki i innych kontynentów”)
Prowadzimy szpital misyjny w Mpanshy. Jest nas tutaj trzy siostry Polki i dwie Zambijki, które powiększyły nasza wspólnotę. Mpanshya leży w odległoœci 200 km od Lusaki – stolicy, w południowo-wschodniej Zambii. Okolica jest piękna, górzysta, małe chatki widoczne tu i tam w buszu wskazujš, że sš tam osady ludzi. Tutaj jakby zatrzymał się czas, ludzie sš proœci, przyjaŸni, serdeczni. Mpanshya to wioska, której centrum stanowi nasz szpital, koœciół katolicki, szkoła podstawowa i „rynek”, tzn. pięć budek – „sklepy”, gdzie miejscowi ludzie mogš sobie kupić cukier, olej, mydło i coœ w rodzaju szopy, gdzie sprzedajš warzywa ze swoich poletek. Nie ma tu żadnego przemysłu, pršdu, ale za to słychać œpiew ptaków, pianie kogutów i bębny, którymi mieszkańcy zwołujš się na pogrzeby, wesela lub inne spotkania. Szpital ma 65 łóżek, ale w sezonie malarii musi pomieœcić nawet ponad 100 osób. Sš tu oddziały internistyczno-chirurgiczne, męskie i żeńskie, oddział dziecięcy, gruŸliczy, położnictwo, laboratorium, stacja krwiodawstwa, Rentgen, sala operacyjna, oœrodek dożywiania dzieci, przyszpitalna przychodnia, przyszpitalne hospicjum dla umierajšcych na AIDS. Bardzo często przywożš do naszego szpitala ofiary wypadków drogowych, gdyż w promieniu 200 km jest to jedyny szpital.
Umieralnoœć jest duża, szczególnie na malarię i AIDS. I tu rodzš się nowe potrzeby, nowe wyzwania czasu. Młodzi ludzie umierajš na AIDS. Pozostawione sieroty pozostajš bez œrodków do życia, osamotnione, zalęknione, jako dodatkowy ciężar dla jakże licznych już rodzin krewnych, do których trafiajš zdane na ich łaskę. W buszu nie ma sierocińców, opieki społecznej, itd. Krewni najczęœciej wysługujš się sierotami do ciężkiej pracy w polu. Dzieci nie chodzš do szkoły, sš głodne i brak im odzieży. Już dla wielu z nich przez „duchowš adopcję” udało się nam zyskać ludzi, którzy na odległoœć wybierajš dziecko-sierotę i raz w roku przeœlš ofiarę pieniężnš, tyle, na ile ich stać. Nawet najmniejsza kwota ofiarowana z miłoœciš i modlitwš to wielka pomoc dla tych, którzy pod swój dach przyjęli kolejnš sierotę.
W czasie tego urlopu nagle zachorowałam. Miałam tyle spraw do załatwienia, spotkań itp! Tymczasem Bóg zaplanował te wakacje dla mnie zupełnie inaczej i nawet je przedłużył! Pobyt w szpitalu był okazjš do spotkania wielu ludzi dobrej woli, licznych odwiedzin, dzielenia się radoœciš. I oto grupa ludzi niepełnosprawnych zbiera dla nas po domach niewykorzystane przez ludzi do końca lekarstwa, ubranka lekkie dla dzieci, plastikowe butelki ze smoczkiem. Pewien emeryt z radoœciš mówi, że razem z dziećmi z osiedla zbierajš złom i makulaturę. Mówi: „Wiesz, siostro, raz zarobimy 3 zł, innym razem 7 zł, i tak już mamy uzbierane 300 zł. Chcemy adoptować na odległoœć trzy sieroty i tez się za nie modlić”.
Ze wzruszeniem pragnę wspomnieć też o koleżankach z mojej licealnej klasy i wielu ludziach dobrej woli z Dynowa i okolic, którzy zwyczajnie zapytali: jak my możemy pomóc? I pomagajš, za co serdeczne im Bóg zapłać!!! Dla tych, którzy pragnęliby się podzielić kromkš chleba i pokochać jednš z tych sierot, które nie majš się do kogo przytulić, które sš gdzieœ daleko w buszu, smutne, bo straciły wszystko – rodziców – informacje pod numerem telefonu (0-16)6521095.
Pragnę zakończyć słowami Ks. Tadeusza Czekańskiego z ksišżki pt. „WejdŸ w œwiatło”:

„…rzeka jest rzekš, gdy płynie; ptak jest ptakiem, gdy lata; kwiat jest kwiatem, gdy kwitnie; a człowiek jest człowiekiem, gdy kocha…”

S. Józefa Słaba SCB

Podróże z Ewš

Ponownie witam Was Drodzy Czytelnicy „ Dynowinki ”. Po raz kolejny mam przyjemnoœć podzielić się z Wami swoimi przeżyciami i opisać zwiedzone miejsca. Proszę teraz usišdŸcie wygodnie i przenieœcie się ze mnš do królewskiego Krakowa.
Dwa tygodnie, jakie spędziłam na obozie stypendystów w stolicy kultury polskiej, upływały pod hasłem „ Uczyńmy człowieka”. Razem ze mnš przebywało tam około 1000 osób z całej Polski. Mieszkaliœmy w jedenastu oœrodkach. W każdym było około 100 stypendystów. Młodzież z każdego oœrodka została podzielona na pięć grup. Każda grupa miała swojego opiekuna. To właœnie od niego zależało, co będziemy robić i jak spędzimy czas na kolonii. Ja byłam w grupie 4/2, którš opiekowała się pani Basia. Z niš czas upływał piekielnie szybko. Pani Basia interesowała się fotografiš i tańcem, więc większoœć warsztatów właœnie na to poœwięcaliœmy. Głównym jednak celem warsztatów było poznanie samego siebie, swoich dobrych i złych stron i naprawianie swoich niedocišgnięć. Przyznam szczerze, że nie należało to do najłatwiejszych zajęć. Poza tym tańczyliœmy, œpiewaliœmy i nawet malowaliœmy. Nie było chwili odpoczynku – poza nocš oczywiœcie!
Głównš jednak zmorš młodzieży stało się wczesne wstawanie, bo niekiedy nawet o 600 rano! Wszystko dlatego, że wiele razy wyjeżdżaliœmy poza Kraków. Można powiedzieć, że kolonia kroczyła œladami Jan Pawła II.
Wszyscy stypendyœci spotykali się na wspólnych Mszach œw. Pierwsza odbyła się w Katedrze Wawelskiej, a przewodniczył jej Ks. Kardynał Franciszek Macharski, Metropolita Krakowski. Powitał nas słowami: „ Mówię do was, moi drodzy, bardziej jak do wnuczšt niż braci i sióstr, bo przecież jestem dla was raczej dziadkiem”. Bardzo wszystkich wzruszyły jego ciepłe słowa. Były one wspaniałym rozpoczęciem obozu. Kolejne Msze odbyły się w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach, Kalwarii Zebrzydowskiej i Bazylice Mariackiej. Na wszystkich wspólnych spotkaniach mieliœmy założone żółte koszulki ze znakiem Fundacji „ Dzieło Nowego Tysišclecia”. W tych strojach byliœmy od razu rozpoznawani w całym Krakowie. Mówiono na nas: „ kanarki” lub „ dzieci Ojca Œwiętego”.
Oprócz odwiedzania miejsc dotyczšcych Jana Pawła II, zwiedzaliœmy najsłynniejsze zabytki krakowskie, tj.: Wawel, Sukiennice, Koœciół Mariacki ze sławnym ołtarzem Wita Stwosza, który mieœci przeszło 200 figur!
Dla mnie najciekawsze było jednak zoo, w którym œwietnie się bawiłam. Jego rozmiary powaliły mnie z nóg. Gdyby nie tabliczki z oznaczeniami na pewno bym się zgubiła. Mimo że podobały mi się wszystkie zwierzęta, było mi ich żal. W ich oczach widać tyle smutku, że chciało mi się płakać.
Po chwilach spędzonych ze zwierzętami czas na dobry film, który obejrzeliœmy w trójwymiarowym kinie IMAX. Jego tytuł to: „Galapagos”. Podwodny œwiat, jaki zobaczyliœmy, dostarczył nam wielu wrażeń. Nigdy bym się nie spodziewała, że œwiat może być taki piękny! Wszystkich zachwyciło to, co widzieli, tym bardziej, że wydawało się, iż można własnymi dłońmi dotknšć wody, ryb, a nawet nieba – coœ niesamowitego!
Kolejnym przeżyciem, którego nigdy nie zapomnę, było oglšdanie przez nas panoramy Krakowa z Kopca Koœciuszki. Wejœcie na samš górę bardzo wiele mnie kosztowało, ponieważ mam lęk wysokoœci, ale jakoœ dotarłam na szczyt. Opłacało się! Wrażenia były wspaniałe!
Oczywiœcie nie cały czas bawiliœmy się – była też nauka. Urzšdzono nam kurs języka angielskiego. Brak mi słów, aby opisać, co tam się działo. Człowiek, który nas uczył nie mógł się równać z nikim innym. Jego sposób przekazywania nam swojej wiedzy był genialny. Œpiewał, grał na gitarze, rozmawiał z nami, tak że przez godzinę nauczył nas wielu „ super rzeczy”.
W pamięci pozostanie mi także na długo wyjazd do Wadowic – miasta rodzinnego Jana Pawła II. Oglšdaliœmy jego mieszkanie. Jedliœmy nawet sławne papieskie kremówki, które były pyszne! Słuchaliœmy wykładu o jego życiu i twórczoœci. Potem został przeprowadzony konkurs wiedzy o Ojcu Œw.
Czas spędzony w Krakowie wiele mnie nauczył. Hasło obozu: „ Uczyńmy człowieka” było bardzo trafne. Podczas pobytu wychowawcom udało się uczynić z nas ludzi – ludzi wrażliwych na drugiego człowieka, ludzi wiary i miłoœci. Pokazali nam jak ważna jest przyjaŸń i wspólne rozmowy. To była najdłuższa i najtrudniejsza lekcja w moim życiu!

Ewa Pielak

Europejski Tygie

Pomimo swego starożytnego rodowodu Europa pozostaje niezwykle zróżnicowana. Jest wielu zwolenników teorii, że różnorodnoœć jest podstawowš cechš charakterystycznš tego kontynentu. Europa Południowa i znaczna częœć Zachodniej należały do cywilizacji antycznej -w odróżnieniu od Europy Północnej. Cesarstwo rzymskie nigdy nie zjednoczyło całej Europy, nigdy nie podbiło terenów za liniš Dunaju, ani całych Wysp Brytyjskich. Lepiej niż Rzymianie poradził sobie ze zjednoczeniem Koœciół chrzeœcijański. Południowy zachód - Półwysep Iberyjski - znajdował się przez wiele wieków pod panowaniem muzułmańskim Maurów, podczas gdy południowy Wschód - od Adriatyku po Morze Czarne - był przez pół tysišclecia w rękach osmańskich. Podział kulturowy Europy łatwiej zrozumieć patrzšc na układ języków. Język celtycki, który rozprzestrzeniał się w œrodkowej i zachodniej Europie, został wyparty przez języki germańskie i stał się językiem północno-zachodniego skraju Europy: Irlandii, Konwalii i Brytanii. Rosnšce w siłę w Europie północnej, œrodkowej i zachodniej języki germańskie (anglosaksońskie, skandynawskie i niemieckie) napotkały potężnego rywala pod postaciš języków italskich. Spoœród nich łacina szybko stała się językiem zdobywców (język elity rzymskiej i chrzeœcijaństwa) tworzšc w wyniku interakcji z językami lokalnymi regionalne odmiany łaciny, czyli języki romańskie (italski, francuski, hiszpański, kataloński, portugalski, rumuński). Szósty i siódmy wiek naszej ery przyniósł bałtyckš i słowiańskš gałšŸ języków indoeuropejskich, dajšc język polski, czeski, słowacki, serbski, chorwacki, bułgarski i rosyjski.
Jacy sš Europejczycy?
Północni mieszkańcy żywiš trwałe przekonanie o lenistwie południowców, południowcy o sztywnoœci sšsiadów z północy. Południe krytykowane przez Północ za korupcję w życiu publicznym, patrzy z oburzeniem na panujšcy na Północy kryzys więzów rodzinnych. Duńczycy i Niemcy uważajš, że Brytyjczycy sš nieefektywni i niepunktualni, natomiast ci ostatni myœlš to samo o Włochach i Grekach. Holendrzy twierdzš, że Niemcy sš apodyktyczni i despotyczni, a Niemcy mówiš to samo o Francuzach. To oczywiœcie zabawne stereotypy narodowe, choć doœć popularne. Z obiektywnej analizy cech mieszkańców „piętnastki” wynika,że Niemcy sš punktualni, solidni, Ÿle czujš się w obliczu niepewnoœci oraz majš nadal bardzo tradycyjne poglšdy na temat roli kobiet. Holendrzy ceniš porzšdek, otwarci na innowacje, sš bardzo (w skali europejskiej) tolerancyjni i egalitarni oraz sš największymi poliglotami w Europie (wraz z Luksemburczykami). Brytyjczycy szanujš tradycję, ceniš pragmatyzm i humor, sš niezwykle dumni z monarchii. Austriacy słynš z uprzejmoœci i bezpoœrednioœci. Belgowie posiadajš słabe poczucie tożsamoœci narodowej (na pierwszym miejscu sš
Flamandami lub Walonami, na drugim Europejczykami, a dopiero na trzecim Belgami) oraz żywiš silnš antypatię regionalnš. Sš praktyczni, kompromisowi i konserwatywni. Flamandowie ceniš wygodne życie, ale sš sumienni. Walonowie preferujš pragmatyzm i sš skłonni do autoironii. Duńczykom przypisuje się szczeroœć, punktualnoœć i egalitaryzm. Finowie sš również punktualni i egalitarni (w języku fińskim nie ma różnicy między „on” i „ona”!), powœcišgliwi w ekspresji i okazywaniu emocji, zachowujšcy rezerwę. Szwedzi poza obsesyjnš punktualnoœciš sš także tolerancyjni i egalitarni oraz sš najstarszym społeczeństwem Europy! (iloœć obywateli którzy przekroczyli 65 rok życia).Irlandczycy sš swobodni, towarzyscy, spontaniczni i pragmatyczni. Francuzi nie znajš języków obcych, ceniš elegancję i sš otwarci na innowacje. Dla Włochów więzy rodzinne sš najważniejszš relacjš społecznš, sš spóŸnialscy, lubiš humor i sš bardzo dumni ze swych osišgnięć w dziedzinie kultury. Hiszpanie kultywujš etos odwagi, wielkš wagę przywišzujš do stosunków rodzinnych, zwišzków międzyludzkich i swobody bycia. Sš niepunktualni. Grecy sš patriotyczni, lubiš humor, a także bardzo wrażliwi na punkcie więzów rodzinnych. Portugalczycy słynš z powœcišgliwoœci i łagodnych obyczajów. Powyższe opisy sš oczywiœcie doœć ogólnikowe, ponieważ każdy z krajów „Piętnastki” zawiera dodatkowo jeszcze wewnętrzne zróżnicowanie (tak istotne jak np. Północ i Południe Włoch, Wschód i Zachód Niemiec, regiony Hiszpanii, czy też Flandria i Walonia w Belgii) co w oczywisty sposób kształtuje odmienne charaktery mieszkańców.
Drugi wymiar wielokulturowej Europy wynika z napływu przedstawicieli kultur pochodzšcych z odmiennych kręgów kulturowych i jest Ÿródłem wielu obaw, lęków i problemów. Bardzo prawdopodobne, że to właœnie międzynarodowa migracja i osiedlanie się cudzoziemców będzie jednym z głównych wyzwań dla polityki i nauki XXI wieku. Europa staje się kontynentem imigracji (od lat 60. XX w.,gdy nastšpił silny trend sprowadzania obcokrajowców do pracy). Większoœć uciekinierów widzi Europę tak jak kiedyœ Europejczycy postrzegali Amerykę - jako idyllę, gdzie można żyć cieszšc się wolnoœciš i dobrobytem. Unia Europejska przyjmuje ok. 5 % œwiatowej populacji uchodŸców. Coraz więcej miast Europy boryka się z problemem tworzenia przez napływajšcš ludnoœć stref etnicznie homogenicznych, rywalizacjš na rynku pracy z ludnoœciš dominujšcš oraz poczuciem zagrożenia rodzimej ludnoœci, zwłaszcza w sytuacji rosnšcego bezrobocia. Coraz silniejsze stajš się zatargi na tle religijnym, między innymi tak głoœne sprawy jak porachunki rodzinne między ortodoksyjnymi rodzicami, a zasymilowanymi dziećmi. Państwami europejskimi o najwyższym procentowym udziale cudzoziemców w populacji sš (w kolejnoœci): Austria, Niemcy, Belgia, Francja, Szwecja, Dania i Holandia. Aż trzy z nich należš do najbardziej tolerancyjnych i egalitarnych społeczeństw Europy (Holandia i Szwecja oraz Dania). Włosi, którzy stykajš się z przypływem 20 tys. imigrantów rocznie na swe wybrzeże, uważajš, że imigranci stwarzajš zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego (tak myœli 40%). Natomiast 50% Niemców jest zdania, że liczba imigrantów powinna być ograniczona (Niemcy od dawna sš głównym celem uciekinierów, w latach 1990-2001 dwa miliony osób ubiegało się o azyl, co stanowi 40% wszystkich podań w Europie Zachodniej). Na fali tego rodzaju nastrojów swš popularnoœć budujš populistyczne partie prawicowe (Front Narodowy we Francji), rzšdy wprowadzajš ograniczenia napływu cudzoziemców (Pim Fortuyn w Holandii, centro-prawicowa koalicja w Danii) lub czyniš takie argumenty elementami walki politycznej w kampanii (Edmund Stoiber w walce o fotel kanclerza). Według ekspertów do spraw migracji, dylematem europejskim jest fakt, iż rynek potrzebuje imigrantów, ale ludzie ich nie chcš. Większoœć cudzoziemców akceptuje prawie każde warunki oferowane przez pracodawców, w zwišzku z tym najmniej atrakcyjne stanowiska opierajš się właœnie na zagranicznych pracownikach. Imigranci wypełniajš też coraz większš lukę demograficznš w starzejšcych się społeczeństwach Europy, rozwišzujšc przynajmniej chwilowo problem ubezpieczeń społecznych.

Przygotowała: mgr Ewa Hadam
Opiekunka MKE
Liceum Ogólnokształcšce w Dynowie
Bibliografia:
„Polski Kalendarz Europejski” nr 7/2002

NIEKTÓRE AKTY PRAWNE WSPÓLNOT EUROPEJSKICH

Każdy kraj na œwiecie posiada swoje odrębne akty prawne, których musi przestrzegać. Polska i Polacy muszš powoli poznawać przynajmniej niektóre przepisy obowišzujšce w UE. Prawo Unii Europejskiej liczy sobie kilkadziesišt tysięcy stron. Chciałbym przybliżyć Czytelnikom „DYNOWINKI” kilka przykładowych aktów prawnych Wspólnoty.

1. Ujednolicanie przepisów dotyczšcych instalowania i projektowania kolejek linowych.
Parlament Europejski i Rada UE wydały Dyrektywę z 20.03.2000 r., dotyczšcš ujednolicania przepisów technicznych w dziedzinie instalowania kolejek linowych. W 9 załšcznikach okreœlono bardzo szczegółowe wymagania stawiane w fazach projektowania budowy i oddania do eksploatacji tych pojazdów, jak również dotyczšce procedur testowania ich zgodnoœci ze wspólnotowymi standardami potwierdzanymi odpowiednimi standardowymi œwiadectwami.
2. Powołanie Komitetu do spraw Konsumentów
Komisja Europejska podjęła decyzję z 04.05.2000 r. o powołaniu Komitetu ds. Konsumentów. Ma się ona składać z 15 przedstawicieli narodowych organizacji konsumentów oraz po 1 członku każdej europejskiej (ponadrzšdowej) organizacji konsumenckiej, spełniajšcej okreœlone kryteria. Kadencja członków Komitetu jest trzyletnia i odnawialna. Ma on służyć interesom konsumentów i być niezależny od kół biznesu.
3. Cła antydumpingowe na polskie sznurki do snopowišzałek.
W zwišzku ze zmianš polityki cenowej polskiego przedsiębiorstwa WKJ Isoliertechnik Spółka z o.o. Rada UE wydała Rozporzšdzenie nr 968/2000/EC z 8.05.2000r., nakładajšc na import polipropylenowych sznurków do snopowišzałek, wytwarzanych przez tę firmę, cła antydumpingowego w wysokoœci 15,7 % ad valorem. W dokumencie wymieniono także stawki takiego cła stosowane wobec importu z innych polskich firm oraz wobec firm czeskich i węgierskich.
4. Nowe terminy stosowania dodatkowych ceł na niektóre owoce.
Komisja Europejska wydała Rozporzšdzenie nr 1044/2000/EC/ z 18.05.2000 r. wprowadzajšce zmienione terminy stosowania dodatkowych ceł na niektóre owoce, gdy przekroczony zostanie przez ich import okreœlony pułap progowy. Przykładowo wynoszš one: dla jabłek – w okresie od 01.01. do 31.08. przy imporcie 625202 tony, zaœ od 01.09 do 31.12. przy imporcie 20048 ton.
5. Zasady udzielania pomocy producentom długo dojrzewajšcych serów.
Celem zmniejszenia nierównowagi na rynkach długo dojrzewajšcych serów (gatunków Emmentaler i Gruyere) Komisja Europejska wydała Rozporzšdzenie nr 1068/2000/EC z 19.05.2000 r. okreœlajšce warunki przyznawania przez agencje interwencyjne pomocy producentom 23 tysięcy ton serów. W dokumencie okreœlono m.in. zasady poddawania serów specjalnym testom jakoœciowym, okresy ich dojrzewania oraz dostosowane do nich kwoty pomocy.
6. Represje wizowe i gospodarcze wobec Birmy.
W zwišzku z trwajšcymi represjami i naruszeniem praw człowieka w Birmie, Rada UE zajęła tzw. Wspólne Stanowisko – z datš 26.04.2000 r. – dotyczšce zmiany i rozszerzenia zakazu wydawania wiz oraz zezwoleń na tranzyt na obszarze Wspólnoty dla kilkudziesięciu osobistoœci oficjalnych wchodzšcych w skład rzšdu tego państwa. W osobnym Rozporzšdzeniu Rady UE wydano zakaz sprzedaży Birmie sprzętu, który może służyć celom represyjnym lub terrorystycznym oraz zarzšdzono zamrożenie wszelkich funduszy i aktywów posiadanych we Wspólnocie przez wymienione w aneksie osobistoœci birmańskie
7. Kontrola połowów w strefie NEAFC
Stosownie do postanowień Konwencji w sprawie Przyszłej Wielostronnej Współpracy w Zakresie Połowów na Północno-Wschodnim Atlantyku (ogłoszonej w DZ. U. WE). Komisja Europejska wydała Rozporzšdzenie nr 1085/2000/EC z 15.05.2000 r. okreœlajšce w 13 aneksach szczegółowe zasady sprawozdań składanych obowišzkowo w Sekretariacie Komisji do spraw Połowów na Północno-Wschodnim Atlantyku (NEAFC) przez statki upoważnione do wykonywania tych połowów. W 2 aneksach przedstawiono wzory raportów inspekcyjnych oraz wykazy instytucji w państwach członkowskich upoważnionych do zbierania informacji o poważniejszych naruszeniach przepisów.
8. System klasyfikacji wyrobów i obiektów budowlanych według kryterium odpornoœci ogniowej.
Komisja Europejska podjęła decyzję z 03.05.2000 r. okreœlajšcš szczegółowo obowišzujšcy we Wspólnocie system klasyfikacji wyrobów i obiektów budowlanych według kryterium odpornoœci na ogień.
9. Zwalczanie pornografii dziecięcej w Internecie.
Rada UE podjęła Decyzję z 29.05.2000 r. nakładajšcš na państwa członkowskie obowišzek podejmowania działań, zachęcajšcych użytkowników internetu do informowania odpowiednich władz i instytucji o przypadkach wykorzystywania go do przekazywania materiałów o charakterze pornografii dziecięcej. Kraje członkowskie zostały zobowišzane do œcisłej współpracy zwalczania tych praktyk m.in. poprzez działanie z Interpolem i Europolem.
10. Cło antydumpingowe na chiński koks węglowy.
Komisja Europejska podjęła Decyzję nakładajšcš na import chińskiego koksu węglowego o œrednicy powyżej 80 mm tymczasowego cła antydumpingowego w wysokoœci 33,7 euro za tonę wagi netto. Krok ten uzasadniono poważnymi szkodami ponoszonymi przez wspólnotowy przemysł węglowy wskutek zbyt taniego importu tego surowca.

Z- ca Prezesa MKE LO Dynów
Tomasz Sobaœ

Listy do redakcji

Dynów dnia 25 sierpnia 2003r.
Józef Sówka, Ul. Rynek 5/2, 36-065 Dynów
Do Redakcji Miesięcznika
„D Y N O W I N K A”
Ul. Ożoga 10 36-065 Dynów
 

Potyczka z „URZĘDEM”

Nie po raz pierwszy Pani Anna Baranowska Bilska w swoich artykułach nie dopełnia należytej starannoœci w opisywanych, niekiedy słusznych, tematach gospodarczych. Porównanie otoczenia działki przy ulicy Krzywej w Dynowie do „Stajni Augiasza” jest oczywistym nadużyciem, w przypadku nie podania czytelnikowi rzeczywistego stanu sprawy.
Nie kto inny, ale Pani Anna Baranowska Bilska, jako była Radna Rady Miasta i wieloletnia autorka wspomnianego cyklu artykułów jest doskonale poinformowana o bezsensownym blokowaniu tejże inwestycji przez „Urzędników” „Przychylnych” spółce Sów-Pol i jej właœcicielom.
Działka nr 5100/1 została wpisana w 1968 roku do rejestru zabytków, jako istniejšce fortyfikacje ale fakt ten nie został uwidoczniony w księgach wieczystych prowadzonych dla tej działki. Gmina Miejska, sprzedała tš działkę bez obcišżeń konserwatorskich, za bardzo wygórowanš kwotę. Działka ta nie stanowi zabytku nawet według ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, „centrum miasta Dynowa” – perspektywa roku 2005, uchwalonego uchwałš Nr XI/67/90 Miejsko Gminnej Rady Narodowej w Dynowie z dnia 25.04.1990r. z poŸń. zm.
Jak wynika z tej uchwały, ani ustalenia ogólne, ani ustalenia dotyczšce poszczególnych terenów dla jednostki 26 UH, w której znajduje się wymieniona działka, nie przewidujš możliwoœci przedstawiania przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków warunków lub wytycznych przy podejmowaniu działań dotyczšcych zagospodarowania działki.
Wraz z rozwojem miasta Dynowa, swój rozwój zaplanowała również spółka „Sów-Pol” majšc w perspektywie upiększenie terenów bezpoœrednio przyległych do dworca PKS jak i bezpoœredniego sšsiedztwa Urzędu Miasta i Koœcioła.
Jeszcze w 1998 roku spółka zwróciła się do Władz Miasta Dynowa o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania działki nr 5100/1 przy ulicy Krzywej w Dynowie.
Burmistrza Miasta Dynowa w dniu 07.04.1998r wydała decyzję znak L.dz. 7331/15/98 o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (czytaj działki nr 5100/1) w Dynowie, na podstawie której to decyzji, spółka zleciła architektom opracowanie dokumentacji na rozbudowę istniejšcych obiektów.
Architekci opracowali dokumentację na rozbudowę budynków, sposób zagospodarowania działki przedstawiajš załšczone szkice. Dowód – w załšczeniu.
Wniosek o wydanie zezwolenia budowlanego Spółka złożyła w dniu 22 grudnia 1999 roku, i od tego czasu trwa droga przez mękę z Urzędami.
Postanowieniem z dnia 08.03.2000r znak. AB-7351/9/3/200 Starosta Rzeszowski wezwał inwestora do uzgodnienia projektu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.
W dniu 22 sierpnia 2000r Pan Starosta wydał decyzję Nr AB.7351/9/3/200 odmawiajšca inwestorowi wydania pozwolenia na rozbudowę budynku. Podstawš merytorycznš takiego rozstrzygnięcia, był brak decyzji ze strony Wojewódzkiego Oddziału Służby Ochrony Zabytków w Przemyœlu Delegatura w Rzeszowie, pomimo że decyzja Burmistrza Miasta Dynowa z dnia 07.04.1998r znak L.dz. 7331/15/98 o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (czytaj działki nr 5100/1) takiego uzgodnienia nie przewiduje.
W dniu 30 sierpnia 2000r wymieniona decyzja została zaskarżona do Wojewody Podkarpackiego z uwagi na rażšce naruszenie przepisów prawa.
W dniu 6 paŸdziernika 2000r Pan Wojewoda Podkarpacki wydaje decyzję Nr AB.V.7111/18/40/00 orzekajšcš o uchyleniu decyzji Pana Starosty i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania.
W dniu 23 paŸdziernika 2000r Pan Starosta wydaje postanowienie nr AB.-7351/9/3/2000 wzywajšce inwestora (skarżšcš) do uzupełnienia w terminie do 15.12.2000r projektu budowlanego o zezwolenie (decyzję) Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wydane na podstawie art. 21 lub. 27 ustawy z dnia 15 lutego 1962r o ochronie dóbr kultury ( Dz. U. z 1999r. Nr 98, poz.1150 ). Od tego czasu Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków, Wojewódzki Oddział Służby Ochrony Zabytków Delegatury w Rzeszowie Ul. Mickiewicza 7 35-064 Rzeszów blokuje inwestycje, nie uwzględniajšc przedłożonego projektu budowlanego.
W wyniku wielokrotnych skarg wnoszonych do Ministra Kultury i w wyniku uznania zasadnoœci tychze skarg przez Pana Ministra i uchylenia postanowienia o zawieszeniu postępowania, Służby konserwatorskie postanowieniem z dnia 13 stycznia 2003r nr L. dz. SOZ – Rz – 4156/7/2003 podjęły zawieszone postępowanie.
Pomimo, że od 1998 roku (szeœć lat) blokowana jest sprawa rozbudowy budynku przez spółkę „Sów-Pol” przez „przychylne” prywatnej inicjatywie urzędy, nie przeszkodziło to wydać zezwoleń przez te same urzędy na budowę nowych budynków na działkach sšsiednich. Nie jest to zresztš jedyna blokowana inwestycja dla spółki „Sów-Pol” w Dynowie. Kolejna blokowana inwestycjš jest remont i przebudowa budynku tak zwanej „Kuchni restauracji GS” przy ulicy Rynek, czy kiosku naprzeciw budynku Urzędu Miasta w Rynku.
Na remont budynku byłej kuchni jest gotowa dokumentacja z pozwoleniem budowlanym, ale brak możliwoœci wejœcia na sšsiedniš działkę stanowišca własnoœć Gminy Miejskiej nie pozwala na podjęcie prac remontowych.
Pragnę zatem zwrócić uwagę autorowi wspomnianego artykułu, iż Zarzšdowi spółki „Sów-Pol” absolutnie nie brakuje wrażliwoœci estetycznej, czego niezaprzeczalnym dowodem jest otoczenie opisanej nieruchomoœci od strony ulicy Krzywej, ale zapewne wrażliwoœci tej brakuje urzędnikom, którzy co jest bezsporne opłacani sš z podatków płaconych przez spółkę.
A to, że teren od strony dworca PKS jest nieuporzšdkowany jest działaniem celowym i zamierzonym aby wywołać i zwrócić uwagę społecznš i Obywatelskš mieszkańców miasta na jawnš i rażšcš dyskryminację spółki przez urzędników.
Jeżeli ten cel został osišgnięty, jest to również zasługa Pani Anny Baranowskiej Bilskiej, żałuję tylko iż tak długo musiałem czekać, aż Ktoœ zauważy istniejšcy od tylu lat absurd urzędniczy. Jednak, nie mam żadnej nadziei że inwestycji tej w końcu zaœwieci zielone œwiatło, już po opublikowaniu artykułu w DYNOWINCE Minister Kultury wydał kolejne absurdalne postanowienie, jego zaskarżenie i uchylenie zajmie kolejne kilka lat, a stajnia Augiasza jak była przy dworcu PKS tak na życzenie urzędników dalej będzie, chyba, że znajdzie w końcu w Starostwie mšdry i rozważny urzędnik i podejmie odpowiednie, mšdre i rozważne decyzje.
W tym postępowaniu urzędników zamyka się pospolita kwadratura koła, Burmistrz Miasta wydaje decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania działka nr 5100/1 w Dynowie, Inwestor wykonuje decyzję, przygotowuje projekt budowlany, Inwestor składa dokumenty u Starosty Rzeszowskiego celem zatwierdzenia projektu i wydania pozwolenia budowlanego, Starosta Rzeszowski wydaje postanowienie zobowišzujšce inwestora do uzgodnienia projektu z Konserwatorem Zabytków, Konserwator Zabytków odmawia uzgodnienia projektu na tej podstawie że nie uzgodniono z Konserwatorem decyzji Burmistrza o warunkach zabudowy, ponieważ nie wykonano postanowienia Starosty, ten odmawia zatwierdzenia projektu i wydania pozwolenia budowlanego. Decyzja Burmistrza o warunkach zabudowy jest prawomocna, nie uzgadniano jej z Konserwatorem Zabytków, ponieważ nie wymagało tego prawo i zapisy decyzji. I tak sprawa powraca do punktu wyjœcia, a zadowoleni z tego i z siebie sš wyłšcznie „urzędnicy”.
Nie jest to zresztš przypadek odosobniony, w naszym œrodowisku pospolita jest tendencja dołożenia temu co chce coœ zrobić, przysłowie „ nie zjem sam i drugiemu nie dam” jest tu jak najbardziej na miejscu.

Józef Sówka

Polonica w USA

Będšc w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej w roku 1979 szukałam œladów Polski i Polaków.
W Waszyngtonie jest pomnik naszego i amerykańskiego bohatera Tadeusza Koœciuszki – usytuowany w pięknym miejscu przed Białym Domem. W Waszyngtonie jest też ładna, cała z marmuru bazylika, która posiada trzy nawy. Wzdłuż tych bocznych naw każda grupa etniczna ma swojš kaplicę. Jest i nasza polska kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej, która wystrojem dorównuje całej bazylice.
W kaplicy jest obraz Matki Bożej Częstochowskiej, a na bocznych œcianach znajdujš się dwa gobeliny: jeden przedstawia Chrzest Polski, a drugi œluby króla Jana Kazimierza we Lwowie. Katedra jest dwupoziomowa i na tym niższym poziomie odbywała się właœnie w tym dniu tj. 1-go sierpnia 1979 r. Msza Œwięta z okazji rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Ksišdz wygłosił piękne okolicznoœciowe kazanie. W pierwszych ławkach siedzieli byli członkowie naszego Emigracyjnego Rzšdu i pisarz S. Korboński z rodzinš ( jego ksišżek nie było u nas w obrocie w owym czasie, były zakazane).
Byłam też na cmentarzu Arlington, gdzie jest pochowany Ignacy Jan Paderewski – œwiatowej sławy pianista, kompozytor i wielki Polak, polityk, współtwórca naszej niepodległoœci po pierwszej wojnie œwiatowej.
Pojechałam do stanu New Jersey, gdzie się urodziłam i gdzie walczył o niepodległoœć USA nasz następny wybitny Polak – Kazimierz Pułaski. Poległ w USA pod Savannah w r. 1779.
W Filadelfii jest muzeum T. Koœciuszki. Przez oszklonš œcianę mogłam oglšdać pamištki po T. Koœciuszce, a po naciœnięciu guziczka usłyszeć pięknš recytację wiersza o Koœciuszce. Na piętrze tego muzeum jest ekran, sš ławeczki i znów po naciœnięciu guzika oglšdałam film o nim.
Zwiedziłam także West Point, gdzie znajduje się elitarna szkoła wojskowa. Tam nasz T. Koœciuszko budował fortyfikacje i przygotował do obrony bardzo grube i ciężkie łańcuchy. W West Point jest olbrzymi pomnik Koœciuszki, zwrócony twarzš do rzeki Hudson – przez którš miały być przerzucone te ważšce 37 ton łańcuchy. W muzeum wojskowym znajduje się też szabla Koœciuszki. Pierwszym pomysłodawcš o założeniu szkoły wojskowej w West Point był właœnie Koœciuszko.
Byłam w amerykańskiej Częstochowie w Doylestown, gdzie w głównym ołtarzu jest obraz Pani Jasnogórskiej ozdobiony dużymi rzeŸbami. Boczne œciany to bardzo duże i bardzo piękne witraże. Witraż z jednej strony œwištyni przedstawia historię Polski poczšwszy od Chrztu Polski, a z drugiej strony historię USA. Przy koœciele jest mały cmentarz, na którym między innymi jest pochowany malarz Adam Styka, syn malarza Jana Styki współtwórcy Panoramy Racławickiej. Na tym cmentarzu sš też groby oficerów polskich.
Przy wjeŸdzie do Nowego Jorku znajduje się Statua Wolnoœci – symbol pokoju. W cokole tego posšgu mieœci się mini-muzeum z gablotami pionierów różnych narodowoœci. W polskiej gablocie można zobaczyć parę Polaków w strojach ludowych i co charakterystyczne – kobieta trzyma w ręce ksišżeczkę do nabożeństwa. Polacy zawsze wierni Bogu i Koœciołowi.
W dniu mojego odlotu z Nowego Jorku (koniec paŸdziernika 1979 r.) – największy autorytet œwiata, nasz Ojciec Œwięty Jan Paweł II, miał przemawiać w gmachu ONZ.
Nazwę Koœciuszko majš w USA: powiat i gmina w stanie Indiana, miasto w stanie Missisipi i gmina w stanie Teksas. Mieszkańcy tych miejscowoœci majš problemy z wymówieniem tego nazwiska.
 

Stefania SALWA

Nowinki Dynowinki

Lato pod Semaforem...

No i koniec goršcych wakacji... Wczasowicze się cieszyli, rolnicy martwili, a „Dynowinka” w tym czasie ukazała się 2 razy, co jest sukcesem, zważywszy na to, że chyba nigdy, a z pewnoœciš już bardzo dawno nie udało się zachować cišgłoœci wydawniczej podczas „sezonu ogórkowego”...
Wszyscy, którzy zawitali do Dynowa, mogli zajrzeć do „Karczmy pod Semaforem”, czynnej 24 godziny na dobę, gdzie stare widokówki dynowskie tworzš niepowtarzalny klimat!

Goršcy okres Kapeli „Dynowianie”

Podczas minionych wakacji Kapela „Dynowianie” koncertowała między innymi w Arłamowie (40-lecie Regionalnych Lasów Państwowych w Kroœnie), w Stropkovie na Słowacji, w Zgorzelcu i Görlitz (V Międzynarodowe Spotkania Rodzin Muzykujšcych), uœwietniła też Złote Gody w Dynowie, Dni Pogórza Dynowskiego, Puchar Galicji, Dożynki Dynowskie oraz wojewódzkie obchody Roku Osób Niepełnosprawnych w Rzeszowie.

Mama, Tata i ja...

W sierpniu MOKiR w Dynowie przy współudziale LKS „Dynovia” zorganizował festyn rodzinny „Mama, Tata i ja”. Gry, konkursy, wybory „Misski Dynowa” (zwyciężyła 5-letnia Dominika Bielec), tańce przy muzyce kapeli „Skomborino”, koncert zespołu wokalnego „Whoops” z Brzozowskiego Domu Kultury – na pewno na długo zostanš w pamięci uczestników.
Szkoły dynowskie
na starcie!

Skończyło się dobre i znowu trzeba zasišœć w ławkach! Samorzšdy i Dyrektorzy zadbali o swoich uczniów. Uczniowie SP nr 2 uczyć się będš pod nowym dachem, ich koledzy i koleżanki ze SP nr 1 „wkroczyli” przez nowe drzwi wejœciowe, chodzić będš po nowych płytkach i korzystać z odnowionych szatni.
Szkoły œrednie też „inne”. W Zespole Szkół cieszy oko nowa elewacja budynku administracyjnego oraz pomieszczeń do zajęć praktycznych, które również zostały odnowione wewnštrz. Natomiast młodzież LO może korzystać z pięknych, nowych ubikacji i czeka na zakończenie gruntownego remontu sali gimnastycznej (w planie generalny remont całej szkoły). Żeby tylko uczniowie chcieli to docenić i uszanować...!

Remonty, inwestycje...

* Zakończono budowę chodnika przy ul. Œwierczewskiego, jednostronnie od LO do mostu.
* Trwa remont alejek cmentarnych oraz odnawianie dwóch mogił „Nieznanych Żołnierzy” na dynowskim cmentarzu.
* Rozpoczęto budowę nowego budynku gimnazjalnego, trwajš prace wykończeniowe hali sportowej.
* Rozpoczęto budowę chodnika przy ul. Grunwaldzkiej od bramy starego cmentarza do tartaku.
* We wrzeœniu rozpocznie się odbudowa jezdni (ok. 500 m) przy ul. Sikorskiego oraz przebudowa kanalizacji deszczowej przy ul. Ożoga.
* Trwajš prace remontowe przy zabytkowym koœciele parafialnym p.w. œw. Wawrzyńca. Zakończono już malowanie elewacji koœcioła. Obecnie wykonuje się pogwarancyjne roboty na elewacji dzwonnicy.
W lipcu rozpoczęto renowację renesansowej bramy w ogrodzeniu placu koœcielnego. Przetarg na te prace wygrał konserwator P. Stanisław Sęk. Roboty budowlane jak wzmocnienie fundamentów, schody, wymianę daszków, celem obniżenia kosztów, wykonywane sš przez Parafię i gminę Miejskš. Termin umowny zakończenia renowacji upływa 15 paŸdziernika. Życzymy sobie i konserwatorowi dotrzymania terminu.

Dynowskie interwencje

* Państwowa Straż Pożarna w Dynowie wyjeżdżała w sierpniu do akcji 36 razy, w tym 8 razy do pożarów i 28 razy do innych zagrożeń.
* Karetki Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego (Oddział w Dynowie) wyjeżdżały w sierpniu 213 razy do chorych, ponadto udzielono 344 porady ambulatoryjne.

Co słychać w NASZym Kabarecie?

* Ostatni program Kabaretu nosi tytuł „Gdzie się podziały dobre zdarzenia?”. Prezentowany był on 16 lipca przy pełnej widowni a 4 dni póŸniej telewizyjna „Dwójka” wyemitowała fragmenty tego programu nagrane podczas XX Ogólnopolskich Spotkań Kabaretowych w Kłobucku.

Dwie jakże różne publikacje...

* Pierwsza – to pozycja pt. „Z dziejów społecznoœci żydowskiej Dynowa” W. Wierzbieńca, bardzo rzetelnie napisana i wnoszšca wiele do cišgle mało znanego tematu.
* Druga – „Dynów”, przewodnik turystyczny (???) po naszym mieœcie wydany przez P.U.W. „Roksana” z Krosna (nikt nie firmował go swoim nazwiskiem!!!). Pozycja „œcišgnięta” skšd tylko się da, pomija i przeinacza fakty, zawiera mnóstwo błędów, jednym słowem – jest napisana byle jak!

Wreszcie niezależni od Błażowej!

Władze miasta zamierzajš zakupić samochód do selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, aby w ten sposób usprawnić wywóz œmieci i uniezależnić się wreszcie od Błażowej!

MJ

Wielcy ludzie – uczniom na dobry poczštek roku szkolnego...

Uczymy się nie dla szkoły, lecz dla życia.
(Seneka)

Tajemnicš powodzenia jest wytrwałoœć.
(przysłowie perskie)

Nie wystarczy zdobywać mšdroœci, trzeba jeszcze z niej korzystać.
(Cyceron)

Zły to uczeń, który nie przewyższa swojego mistrza.
(Leonardo da Vinci)

Nie wystarczy dużo wiedzieć, żeby być mšdrym.
(Heraklit)

Człowiek lubišcy się kształcić nigdy nie jest bezczynny.
(Montesquieu)

Dzisiejsze ksišżki sš jutrzejszymi czynami.
(Thomas Mann)

Ksišżka, twórcza myœl i œwiadomoœć
ludzka sš silniejsze od bomby atomowej.
(Ilja Erenburg)

Co kraj to obyczaj – czyli rozważania o tym co w krajach Unii Europejskiej piszczy

Z czym kojarzy nam się krasnal w czerwonej czapce z przydomowego ogródka, lub też piękna cesarzowa Sisi zdobišca filiżanki i pamištkowe pocztówki?
Sš to oczywiœcie jedne z wielu ciekawych postaci, które przywędrowały do nas z krajów Unii Europejskiej. We wrzeœniowym numerze „Dynowinki” chciałbym przybliżyć czytelnikom najciekawsze osobowoœci, zwyczaje, jedzenie i zabytki, bez których trudno wyobrazić sobie Austrię.
Gdy po raz pierwszy odwiedziłem Austrię wszystko jawiło mi się tu jak ze snu. Sam przepiękny Wiedeń wyglšdał jak stolica „Bajkolandii”, z kolorowymi domkami na przedmieœciach i ciekawie zaprojektowanš spalarniš œmieci (projektu Hundertwassera) oraz z nowoczesnym centrum, pełnym zabytków, kolorowych kawiarni i olbrzymiego wesołego miasteczka Prateru.
Sama nazwa –AUSTRIA- pochodzi jeszcze z czasów Karola Wielkiego. W 803 roku dolina Dunaju (nad którym obecnie leży stolica) była granicznš prowincjš imperium, zwanš Marchiš Wschodniš (Ostmark). W 966 r. pojawia się jako Ostarrichi, a stšd już tylko jeden krok do obecnej nazwy Austrii – Österreich.
Kraj miał bardzo ciekawš historię budowanš zwłaszcza przez rodzinę Habsburgów, którzy niejednokrotnie mieli stycznoœć z dworami panujšcymi we Francji, Włoszech, Hiszpanii, na Bałkanach oraz...w Polsce. Sami Polacy z mieszkańcami znad Dunaju mieli też dużo kontaktów poprzez np. słynnš odsiecz Wiednia prowadzonš przez króla Jana III Sobieskiego czy też, gdy Austria była naszym zaborcš.
Austria słynie z wielu osobliwoœci, których nie sposób wymienić. Wspomnę tylko te, które utkwiły mi najbardziej w pamięci.
PRATER – jedno z najsłynniejszych wesołych miasteczek na œwiecie. Uważany za jeden z symboli Wiednia. Jest tu mnóstwo karuzeli, strzelnic, kawiarni i przede wszystkim słynny diabelski młyn, który ma około 65 metrów wysokoœci, waży prawie 500 ton i liczy sobie 100 lat. Turyœci, którzy odwiedzajš Prater muszš liczyć się tylko z jednym... spustoszeniem w portfelu – najtańsza karuzela kosztuje 10 euro.
HOFBURG – był to oœrodek państwowoœci kraju. W nim rezydował cesarz, tutaj rodzina Habsburgów mieszkała przez prawie 600 lat. W kaplicy zamkowej co niedzielę œpiewa Wiedeński Chór Chłopięcy.
MUSIKVEREIN – FILHARMONIA WIEDEŃSKA, otwarta w 1869 roku, posiadajšcy znakomitš akustykę. Słynne stały się też coroczne Koncerty Noworoczne transmitowane na cały œwiat.
Austria dała nam też wiele znanych i ważnych postaci, które sławiš ten kraj na całym œwiecie..
SISI – małżonka cesarza Franciszka Józefa. Jedna z najpiękniejszych i najmšdrzejszych kobiet jakie zasiadały na tronie. Wspierała męża i pomagała mu podejmować trudne decyzje polityczne. Kochała przyrodę, jazdę konnš i życie na „wolnoœci”. Wielkš miłoœciš obdarzyła też Węgrów. Na podstawie jej biografii powstał film z Romy Schneider w roli głównej – też zresztš Austriaczkš.
MOZART – zwany cudownym dzieckiem œwiatowej muzyki. Urodził się w Salzburgu. Już jako dziecko koncertował i pisał piosenki. Żył jedynie 35 lat, ale przez ten czas zdšżył skomponować 626 utworów, w tym m.in. 24 opery, 49 symfonii, ponad 40 koncertów.
FRANCISZEK JÓZEF – zaczšł rzšdzić Austriš majšc jedynie 18 lat. Był ostatnim wielkim Habsburgiem, który kończy prawie 640 lat panowania tej wielkiej rodziny.
ZYGMUNT FREUD – zajmował się badaniem nerwic i ludzkich zachowań. Pozostawił po sobie wiele ciekawych teorii wykorzystywanych obecnie w psychologii. Za życia krytykowany i przeœladowany, po œmierci ogłoszony najwybitniejszym psychologiem ówczesnych czasów.
HAYDN, MAHLER, STRAUSSOWIE, SCHUBERT – plejada najbardziej znanych kompozytorów jakich wydał Wiedeń. Ich losy były pogmatwane, ale muzyka to „ czysta poezja”.
NIKI LAUDA – trzydziestokrotny zwycięzca wyœcigów Grand Prix, trzykrotnie sięgał po tytuł najlepszego kierowcy Formuły 1. W 1976 roku udało mu się przeżyć wypadek, z którego praktycznie zdaniem lekarzy nie powinien wyjœć cało. Założył własne linie lotnicze, a od 2000 roku jest szefem zespołu Formuły 1 w Jaguarze.
ANDREAS WIDHOELZ, ANDREAS GOLDBERGER – skoczkowie narciarscy. Pierwszy to obecnie najpopularniejszy skoczek w Austrii ( 3 w ostatnim zimowym Pucharze Œwiata), drugi jest „człowiekiem legendš” i w dodatku nadal skacze. Goldi dwa razy z rzędu zdobył Puchar Œwiata, jest uwielbiany przez kibiców – zwłaszcza w Polsce.
OGRODOWY KRASNAL – najlepszy przyjaciel każdego ogrodnika w Austrii. Zdobi działki, podwórka i ogródki – jest wszędzie.
ARNOLD SZWARZENEGER – aktor znany zwłaszcza z ról w takich przebojach kinowych jak: „Terminator” i „Pamięć absolutna”. Ostatnio „wzišł się” za politykę i chce zostać gubernatorem Kalifornii.

Gdy spacerowałem po starym mieœcie w Wiedniu, poczułem głód. Postanowiłem więc wstšpić do jednej z tutejszych kawiarenek. Ominšłem oczywiœcie najstarszš kawiarnię CAFE FRAUENHUBER - ponieważ moje fundusze nie pozwoliłyby mi na zakup nawet wody mineralnej- i udałem się do przytulnej „Cafe Wetter’. Tam zamówiłem porcję sernika oraz kawę, z której parzenia słynie cała Austria. A trzeba przyznać, że tego czarnego napoju w państwie Habsburgów nie brak. Najbardziej znane to:
BRAUNER- kawa z odrobinš mleka
MELANGE – pół na pół z ciepłym mlekiem
OBERS – ze œmietankš
ESPRESSO – czarna z ekspresu
KURZ – bardzo mocna
MOZART – z odrobinš likieru „Mozart”
MARIA TERESA – z likierem pomarańczowym
KAPUZINER – czarna z dodatkiem mleka i z piankš.
Ciekawym rytuałem jest w Austrii obiad, który zaczyna się od wypicia kieliszka wódki owocowej. Na główny posiłek dnia składajš się najczęœciej kluski, kiełbaski, kiszona kapusta i dużo mięsa. Najbardziej znanš potrawš sš PYZY Z MIĘSEM okraszone słoninš PYCHA!!! NA deser oczywiœcie TORT SACHERA, czyli połšczenie ciasta posmarowanego dżemem morelowym i oblanego grubš warstwš czekolady. Gdy już jestem przy czekoladzie to chyba każdy wie, że w Austrii na Alpejskich łškach pasš się najlepsze krowy, masowane przez zwinne œwistaki, a dzięki temu dajš najsmaczniejsze mleko, z którego robi się czekoladę, lecz nazwy tego wyrobu nie zdradzę w obawie przed polskimi koncernami czekoladowymi. Tym optymistycznym akcentem kończę wędrówkę po naddunajskich bulwarach. Pozostaje mi jedynie życzyć, by było Państwu dane zobaczyć, poznać i spróbować tego, co kryje to piękne państwo w œrodkowej Europie...a œwistak siedzi i zawija je w te sreberka.

Z EUROPEJSKIM POZDROWIENIEM
Prezes MKE LO Dynów
Michał Zięzio

Złote gody w Gminie Dynów

Po raz pierwszy wieœ Pawłokoma była miejscem uroczystoœci wręczenia medali Prezydenta RP z okazji 50-lecia pożycia małżeńskiego przyznanego parom: Józef i Gizela Cieœla, Stefania i Antoni Czernik, Maria i Władysław Gudyka, Janina i Wawrzyniec Kiełbasa, Stefania i Stanisław Koœmider, Zofia i Stanisław Koœmider, Janina i Antoni Kocaj, Balbina i Stanisław Kozdraœ, Władysława i Augustyn Krzysztoń, Stefania i Józef Lignowski, Halina i Stefan Łazor, Maria i Antoni Marszałek, Władysława i Józef Muras, Zofia i Józef Niemiec, Monika i Józef Nowak, Janina i Władysław Paœciak, Stefania i Stanisław Paczkowski, Władysława i Stanisław Pustelnik, Stanisława i Stanisław Pleœniak, Aniela i Henryk Pilip, Maria i Władysław Tworzydło, Wiktoria i Bolesław Slšczka, Teresa i Henryk Szczepański- zamieszkałym w Gminie Dynów.
Nie wszyscy z odznaczonych, ze względu na stan zdrowia, mogli uczestniczyć w tej pięknej uroczystoœci, jednak 12 par przybyło do Pawłokomy i w dniu 12 lipca 2003r. przyjęło z ršk sekretarza gminy Dynów - Pana Zygmunta Prokopa - odznaczenia, kwiaty i gratulacje.
Uroczystoœć zaszczycili również: kierownik USC Dynów- Pani Zofia Siry, skarbnik UG - Pan Wojciech Cymbalista, przewodniczšcy Rady Gminy - Pan Tadeusz PaŸdziorny, ks.Jan Dec, sołtys wsi Pawłokoma - Pan Potoczny Tadeusz oraz Przewodniczacy Rady Sołeckiej - Jan Ulanowski.
Wzruszeni Jubilaci, w otoczeniu dzieci, wnuków i prawnuków uczestniczyli we Mszy œw. odprawionej w ich intencji przez miejscowego proboszcza, a następnie udali się do „Domu Strażaka”, na przyjęcie zorganizowane przez pracowników Urzędu Gminy w Dynowie i miejscowe Koło Gospodyń Wiejskich.
W trakcie uroczystoœci przygrywała kapela „Bachórzanie” i występował Zespół Œpiewaczy Kobiet „Pogórzanki”.
Dostojnym Jubilatom życzymy następnych 50 lat w zgodzie, miłoœci i tolerancji, co jak sami twierdzš, jest receptš na długoletnie pożycie.

ROZRYWKA

Zagadki logiczne

„Gimnastyka umysłu” na poczštku roku szkolnego na pewno nikomu nie zaszkodzi, uczniom pomoże w „potyczkach” z matematykš (i nie tylko, bo przecież logiczne myœlenie przydaje się w każdej sytuacji!!!), a rodzicom – przypomni może lata szkolne, które z czasem wspomina się chyba coraz przyjemniej..

ILE?
Załóżmy, że oboje mamy tyle samo pieniędzy (więcej niż 100 zł). Ile muszę Ci dać, abyœ miał (miała) o sto złotych więcej niż ja?

ZAGADKA POLITYCZNA
Na pewnym zebraniu pojawiło się stu polityków. Każdy z nich był uczciwy bšdŸ nieuczciwy. Znamy dwa fakty:
1) Co najmniej jeden z polityków był uczciwy.
2) Co najmniej jeden z dwóch dowolnych polityków był nieuczciwy.
Czy można powiedzieć, ilu polityków było uczciwych, a ilu nieuczciwych?

WINO
Butelka wina kosztuje tysišc złotych. Wino jest droższe od butelki o dziewięćset złotych. Ile kosztuje butelka?

JAKI ZYSK?
Pewien sprzedawca nabył jakiœ artykuł za siedemset złotych, sprzedał za osiemset, kupił znów za dziewięćset i sprzedał za tysišc. Ile na tym zyskał?

NIEZWYKŁY NAUCZYCIEL
Pewien nauczyciel matematyki postanowił sprawdzić, czy jego uczniowie potrafiš logicznie myœleć... Zaproponował im ciekawy sprawdzian: jeœli odgadnš, w którym pudełku jest zielona kostka – dostajš „szóstkę”, ale jeœli po otworzeniu pudełka okaże się, że w œrodku jest czerwona kostka – dostanš „jedynkę”. Napisy na pudełkach i pewne informacje podane przez nauczyciela miały być wskazówkami... Tylko trzech uczniów zdecydowało się wzišć udział w zabawie! Wszyscy trzej bezbłędnie rozwišzali zagadki i mogli cieszyć się dobrymi ocenami. Ciekawe, czy i Wy poradzilibyœcie sobie z zadaniami? SprawdŸmy...

Zadanie pierwsze
Na pudełkach (I i II) były napisy:
I. W tym pudełku jest zielona kostka, a w tamtym pudełku – czerwona.
II. W jednym z tych pudełek jest zielona kostka i w jednym z tych pudełek jest czerwona kostka.
Nauczyciel dodał, że jeden z tych napisów jest prawdziwy, a drugi fałszywy.
Które pudełko należy wybrać?

Zadanie drugie
Na pudełkach były tym razem napisy:
I. W co najmniej jednym z tych pudełek jest zielona kostka.
II. Czerwona kostka jest w tamtym pudełku.
Nauczyciel dodał, że oba napisy sš prawdziwe bšdŸ oba fałszywe.
Co należy zrobić w tym przypadku?

Zadanie trzecie
Napisy na pudełkach były tym razem następujšce:
I. Czerwona kostka jest w tym pudełku lub zielona kostka jest w drugim pudełku.
II. Zielona kostka jest w pierwszym pudełku.
W tej próbie nauczyciel znów wyjaœnił, że oba napisy sš prawdziwe bšdŸ oba fałszywe.
Które pudełko powinno się wybrać tym razem?
 

Jeœli spodobały się Wam zadania pomysłowego nauczyciela, spróbujcie je rozwišzać!
Renata Jurasińska

Humor

(Jedno) komórkowcy...

W dobie polskiej transformacji
Nowy problem się wyłania
W różnych dziwnych sytuacjach
Jest potrzeba wybiegania...
Ten wybiega gdzieœ z koœcioła
Ten z urodzin, tamten z sali....
Ogłaszajš cišgle alarm?
Czy się gdzieœ bez przerwy pali?
Może winne sš żelazka
Lub poodkręcane kurki...???
Ależ skšdże, Proszę Państwa,
To dzwonišce sš komórki!!!
Gdy się „drze” kolejny dzwonek,
To tak myœlę sobie czasem:
WARTO W GŁOWIE MIEĆ KOMÓRKI
A NIE TYLKO TĘ ZA PASEM...
 

Maciej Jurasiński

Dynowinka zrzeszona w Polskim Stowarzyszeniu Prasy Lokalnej z siedzibš w Tarnowie.