|
USTAWA
z dnia 8 marca 1990 r.
o samorządzie gminnym .
(tekst jednolity)
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1. 1. Mieszkańcy
gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową.
2. Ilekroć w niniejszej ustawie jest mowa o gminie, należy przez to
rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie
terytorium.
Art. 2. 1. Gmina
wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
2. Gmina posiada osobowość prawną.
3. Samodzielność gminy podlega ochronie sądowej.
Art. 3. 1. O ustroju
gminy stanowi jej statut.
2. (2) Projekt statutu gminy powyżej 300.000 mieszkańców
podlega uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów na wniosek Ministra
Spraw Wewnętrznych i Administracji.
3. W sprawach spornych rozstrzyga Rada Ministrów.
Art. 4. 1. Tworzenie,
łączenie, podział i znoszenie gmin, ustalanie ich granic i nazw oraz
siedzib władz następuje w drodze
rozporządzenia Rady Ministrów, po przeprowadzeniu konsultacji z
mieszkańcami.
2. Przy tworzeniu, łączeniu, podziale, znoszeniu gmin i ustalaniu ich
granic należy dążyć do tego, aby gmina obejmowała obszar możliwie
jednorodny ze względu na układ osadniczy i przestrzenny oraz więzi
społeczne i gospodarcze zapewniające
zdolność wykonywania zadań publicznych.
3. (3) (skreślony).
Art. 4a. (4)
1. Nadanie gminie lub miejscowości statusu miasta następuje w drodze
rozporządzenia Rady Ministrów.
2. Nadając miejscowości status miasta Rada Ministrów określa jego granice.
3. Zmiana granic miasta następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów,
po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami.
Art. 5. 1. (5)
Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla
i inne. Jednostką pomocniczą może
być również położone na terenie gminy miasto.
2. Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy, w drodze uchwały, po
przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich
inicjatywy.
3. Zasady tworzenia, łączenia, podziału oraz znoszenia jednostki
pomocniczej określa statut gminy.
4. (6) W miastach, w których istniały w dniu 1 stycznia 1990 r.
wyodrębnione administracyjnie dzielnice, mogą one uzyskać
status gminy. Decyzję w tej kwestii podejmuje Prezes Rady Ministrów na
wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych i
Administracji po zasięgnięciu opinii zainteresowanych środowisk.
Dzielnice stanowiące gminy tworzą obligatoryjny związek
gmin, którego zadania i ustrój określa odrębna ustawa.
Art. 5a. (7)
1. W wypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla
gminy mogą być przeprowadzane na
jej terytorium konsultacje z mieszkańcami gminy.
2. Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy określa
uchwała rady gminy.
Rozdział 2
Zakres działania i
zadania gminy
Art. 6. 1. Do zakresu
działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym,
nie zastrzeżone ustawami na
rzecz innych podmiotów.
2. Jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, rozstrzyganie w sprawach, o których
mowa w ust. 1, należy do gminy.
Art. 7. 1. Zaspokajanie
zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W
szczególności zadania własne
obejmują sprawy:
1) ładu przestrzennego, gospodarki terenami i ochrony środowiska,
2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
3) (8) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania
i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i
porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania
odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną
i cieplną oraz gaz,
4) lokalnego transportu zbiorowego,
5) ochrony zdrowia,
6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
7) (9) gminnego budownictwa mieszkaniowego,
8) oświaty, w tym szkół podstawowych, przedszkoli i innych placówek
oświatowo-wychowawczych,
9) (10) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek
upowszechniania kultury,
10) kultury fizycznej, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
11) targowisk i hal targowych,
12) (11) zieleni gminnej i zadrzewień,
13) (12) cmentarzy gminnych,
14) porządku publicznego i ochrony przeciwpożarowej,
15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz
obiektów administracyjnych,
16) zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej.
2. Ustawy określają, które
zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy.
3. Przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga
zapewnienia koniecznych środków finansowych na
ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych gminy lub
subwencji. Przepis art. 8 ust. 4 i 5 stosuje się
odpowiednio.
Art. 8. 1. Ustawy
mogą nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu
administracji rządowej, a także
z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów
powszechnych oraz referendów.
2. Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywać również
na podstawie porozumienia z organami tej
administracji.
3. Gmina otrzymuje środki finansowe w wysokości koniecznej do wykonania
zadań, o których mowa w ust. 1 i 2.
4. Szczegółowe zasady i terminy przekazywania środków finansowych, o
których mowa w ust. 3, określają ustawy nakładające
na gminy obowiązek wykonywania zadań zleconych lub zawarte
porozumienia.
5. W przypadku niedotrzymania terminów, o których mowa w ust. 4, gminie
przysługują odsetki w wysokości ustalonej dla
zaległości podatkowych.
Art. 9. (13)
1. W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne i
zawierać umowy z innymi podmiotami.
2. (14) Gmina oraz inna gminna osoba prawna może prowadzić
działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o
charakterze użyteczności publicznej wyłącznie w przypadkach
określonych w odrębnej ustawie.
3. (15) Formy prowadzenia gospodarki gminnej, w tym wykonywania
przez gminę zadań o charakterze użyteczności publicznej,
określa odrębna ustawa.
4. Zadaniami użyteczności publicznej, w rozumieniu ustawy, są zadania
własne gminy, określone w art. 7 ust. 1, których celem
jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia
usług powszechnie dostępnych.
Art. 10. (16)
1. Wykonywanie zadań publicznych przekraczających możliwości gminy
następuje w drodze współdziałania
międzygminnego.
2. Jednostki samorządu terytorialnego, związki międzygminne,
stowarzyszenia gmin oraz sejmiki samorządowe mogą sobie
wzajemnie udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej, w przypadku
zaistnienia klęski żywiołowej, nadzwyczajnego
zagrożenia środowiska, katastrof lub innych zdarzeń losowych.
Rozdział 3
Władze gminy
Art. 11. 1. Mieszkańcy
gminy podejmują rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym (poprzez wybory i
referendum) lub za
pośrednictwem organów gminy.
2. Zasady i tryb przeprowadzania wyborów do rady gminy określa odrębna
ustawa.
Art. 12. 1. W sprawach
samoopodatkowania mieszkańców na cele publiczne oraz odwołania rady gminy
przed upływem kadencji
rozstrzyga się wyłącznie w drodze referendum gminnego.
2. Referendum może być przeprowadzone w każdej innej sprawie ważnej dla
gminy.
Art. 13. 1. Referendum
przeprowadza się z inicjatywy rady lub na wniosek co najmniej 1/10
mieszkańców uprawnionych do
głosowania.
2. Referendum jest ważne, jeżeli wzięło w nim udział co najmniej 30%
uprawnionych do głosowania.
3. Referendum w sprawie odwołania rady gminy przed upływem kadencji
przeprowadza się wyłącznie na wniosek mieszkańców,
na zasadach określonych w ust. 1 i 2, nie wcześniej jednak niż po
upływie 12 miesięcy od dnia wyborów lub od dnia
ostatniego referendum w sprawie odwołania rady gminy przed upływem
kadencji.
4. W sprawach nie uregulowanych niniejszą ustawą tryb przeprowadzenia
referendum określa odrębna ustawa.
Art. 14. 1. Uchwały
organów gminy zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej
połowy składu organu, chyba
że ustawa stanowi inaczej.
2. W przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos przewodniczącego.
Art. 15. 1. Z
zastrzeżeniem art. 12 organem stanowiącym i kontrolnym w gminie jest rada
gminy.
2. Jeżeli siedziba rady gminy znajduje się w mieście położonym na
terytorium tej gminy, rada nosi nazwę rady miejskiej.
Art. 16. Kadencja rady
gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyboru.
Art. 17. W skład rady
wchodzą radni w liczbie:
- piętnastu w gminach do 4.000 mieszkańców
- osiemnastu w gminach do 7.000 mieszkańców
- dwudziestu w gminach do 10.000 mieszkańców
- dwudziestu dwóch w gminach do 15.000 mieszkańców
- dwudziestu czterech w gminach do 20.000 mieszkańców
- dwudziestu ośmiu w gminach do 40.000 mieszkańców
- trzydziestu dwóch w gminach do 60.000 mieszkańców
- trzydziestu sześciu w gminach do 80.000 mieszkańców
- czterdziestu w gminach do 100.000 mieszkańców
- czterdziestu pięciu w gminach do 200.000 mieszkańców
oraz po pięciu na każde dalsze rozpoczęte 100.000 mieszkańców, nie więcej
jednak niż stu radnych.
Art. 18. 1. Do
właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie
działania gminy, o ile ustawy nie
stanowią inaczej.
2. Do wyłącznej właściwości
rady gminy należy:
1) uchwalanie statutu gminy,
2) wybór i odwołanie zarządu, stanowienie o kierunkach jego działania oraz
przyjmowanie sprawozdań z jego działalności,
3) powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który jest głównym księgowym
budżetu, oraz sekretarza gminy - na wniosek
przewodniczącego zarządu,
4) uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania
budżetu oraz podejmowanie uchwał w sprawie udzielenia
lub nieudzielenia absolutorium zarządowi z tego tytułu,
5) uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
6) uchwalanie programów gospodarczych,
7) ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania
im składników mienia do korzystania oraz zasad
przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te
jednostki,
8) podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych
w odrębnych ustawach,
9) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających
zakres zwykłego zarządu, dotyczących:
a) określania zasad nabycia, zbycia i obciążenia nieruchomości gruntowych
oraz ich wydzierżawiania lub najmu na okres
dłuższy niż trzy lata, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej;
do czasu określenia zasad zarząd może dokonywać tych
czynności wyłącznie za zgodą rady gminy,
b) emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i
wykupu przez zarząd,
c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,
d) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych,
zaciąganych przez zarząd w roku budżetowym,
e) zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości
przekraczającej granicę ustalaną corocznie przez radę
gminy,
f) tworzenia i przystępowania do spółek i spółdzielni oraz rozwiązywania i
występowania z nich,
g) określania zasad wnoszenia, cofania i zbywania udziałów i akcji przez
zarząd,
h) tworzenia, likwidacji i reorganizacji przedsiębiorstw, zakładów i
innych gminnych jednostek organizacyjnych oraz wyposażania
ich w majątek, i ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń
udzielanych przez zarząd w roku budżetowym.
10) określanie wysokości sumy, do której zarząd gminy może samodzielnie
zaciągać zobowiązania,
11) podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji
rządowej, o których mowa w art. 8 ust. 2,
12) podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz
wydzielanie na ten cel odpowiedniego majątku,
13) podejmowanie uchwał w sprawach: herbu gminy, nazw ulic i placów
publicznych oraz wznoszenia pomników,
14) nadawanie honorowego obywatelstwa gminy,
15) stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji
rady gminy.
3. (skreślony).
4. (skreślony).
Art. 18a. 1. Rada gminy
kontroluje działalność zarządu oraz gminnych jednostek organizacyjnych; w
tym celu powołuje komisję
rewizyjną.
2. W skład komisji rewizyjnej wchodzą radni, z wyjątkiem radnych
pełniących funkcje, o których mowa w art. 19 ust. 1, oraz
będących członkami zarządu. Przepisu art. 21 ust. 2 nie stosuje się.
3. Komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu gminy i występuje z
wnioskiem do rady gminy w sprawie udzielenia lub
nieudzielenia absolutorium zarządowi. Wniosek w sprawie absolutorium
podlega zaopiniowaniu przez regionalną izbę
obrachunkową.
4. Komisja rewizyjna wykonuje inne zadania zlecone przez radę w zakresie
kontroli. Uprawnienie to nie narusza uprawnień
kontrolnych innych komisji, powoływanych przez radę gminy na podstawie
art. 21 ust. 1.
5. Zasady i tryb działania komisji rewizyjnej określa statut gminy.
Art. 19. 1. Rada gminy
wybiera ze swego grona przewodniczącego i 1-3 wiceprzewodniczących
bezwzględną większością
głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w
głosowaniu tajnym.
2. Przewodniczący rady organizuje pracę rady i prowadzi jej obrady. W
przypadku nieobecności przewodniczącego, zadania
przewodniczącego wykonuje jego zastępca.
3. Funkcji, o których mowa w ust. 1, nie można łączyć z funkcją członka
zarządu.
4. Odwołanie przewodniczącego i wiceprzewodniczących następuje na wniosek
co najmniej 1/4 ustawowego składu rady gminy w
trybie określonym w ust. 1.
Art. 20. 1. Rada gminy
obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w miarę potrzeby,
nie rzadziej jednak niż raz
na kwartał.
2. (17) Pierwszą sesję nowo wybranej rady gminy zwołuje
przewodniczący rady poprzedniej kadencji w ciągu 7 dni po ogłoszeniu
zbiorczych wyników wyborów do rad na obszarze całego kraju lub w
przypadku wyborów przedterminowych w ciągu 7 dni po
ogłoszeniu wyników wyborów do rady gminy.
2a. (18) Po upływie terminu określonego w ust. 2 sesję zwołuje
przewodniczący wojewódzkiej komisji wyborczej w ciągu 21 dni
po ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów dla całego kraju lub w
przypadku wyborów przedterminowych w ciągu 21 dni po
ogłoszeniu wyników wyborów do rady gminy.
3. Na wniosek zarządu lub co najmniej 1/4 ustawowego składu rady gminy
przewodniczący obowiązany jest zwołać sesję w
ciągu 7 dni od daty złożenia wniosku.
Art. 21. 1. Rada gminy
może powoływać stałe i doraźne komisje do określonych zadań, ustalając
przedmiot działania oraz skład
osobowy.
2. W skład komisji mogą wchodzić osoby spoza rady gminy w liczbie nie
przekraczającej połowy składu komisji.
3. Komisje podlegają radzie gminy, przedkładają jej plan pracy oraz
sprawozdania z działalności.
Art. 22. 1. Organizację
wewnętrzną oraz tryb pracy organów gminy określa statut gminy.
2. Statut gminy podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
Art. 23. 1. Radny
reprezentuje wyborców, utrzymuje stałą więź z mieszkańcami oraz ich
organizacjami, przyjmuje zgłaszane
postulaty i przedstawia je organom gminy do rozpatrzenia.
2. Radni mogą tworzyć kluby radnych, działające na zasadach określonych w
statucie gminy.
Art. 23a. 1. Przed
przystąpieniem do wykonywania mandatu radni składają ślubowanie: "Ślubuję
uroczyście jako radny pracować
dla dobra i pomyślności gminy, działać zawsze zgodnie z prawem oraz z
interesami gminy i jej mieszkańców - godnie i
rzetelnie reprezentować swoich wyborców, troszczyć się o ich sprawy
oraz nie szczędzić sił dla wykonania zadań gminy."
2. Ślubowanie odbywa się w ten sposób, że po odczytaniu roty wywołani
kolejno radni powstają i wypowiadają słowo "ślubuję".
3. Radni nieobecni na pierwszej sesji rady gminy oraz radni, którzy
uzyskali mandat w czasie trwania kadencji, składają
ślubowanie na pierwszej sesji, na której są obecni.
Art. 24. Radny jest
obowiązany brać udział w pracach rady gminy i jej organów oraz innych
instytucji samorządowych, do
których został wybrany lub desygnowany.
Art. 24a. 1. Z radnym
nie może być nawiązywany stosunek pracy w urzędzie gminy, w której radny
uzyskał mandat.
2. Przepis ust. 1 dotyczy również kierowników gminnych jednostek
organizacyjnych.
3. Przepis ust. 1 nie dotyczy radnych wybranych do zarządu, z którymi
stosunek pracy nawiązywany jest na podstawie wyboru.
4. Nawiązanie przez radnego stosunku pracy, o którym mowa w ust. 1 i 2,
jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu.
Art. 24b. 1. Osoba
wybrana na radnego nie może wykonywać pracy w ramach stosunku pracy w
urzędzie gminy, w której
uzyskała mandat, oraz wykonywać funkcji kierownika w jednostce
organizacyjnej tej gminy. Przed przystąpieniem do
wykonywania mandatu osoba ta obowiązana jest złożyć wniosek o urlop
bezpłatny w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia
wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy.
2. Radny, o którym mowa w ust. 1, otrzymuje urlop bezpłatny na okres
sprawowania mandatu oraz 3 miesięcy po jego
wygaśnięciu.
3. Radny otrzymuje urlop bezpłatny bez względu na rodzaj i okres trwania
stosunku pracy. Stosunek pracy zawarty na czas
określony, który ustałby przed terminem zakończenia urlopu
bezpłatnego, przedłuża się do 3 miesięcy po zakończeniu tego
urlopu.
4. W przypadku radnego wykonującego funkcję kierownika w jednostce
organizacyjnej, przejętej lub utworzonej przez gminę w
czasie kadencji, termin, o którym mowa w ust. 1, wynosi 6 miesięcy od
dnia przejęcia lub utworzenia tej jednostki.
5. Niezłożenie przez radnego wniosku, o którym mowa w ust. 1, jest
równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu.
6. Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio w przypadku obsadzenia
mandatu rady w drodze uchwały rady gminy podjętej na
podstawie przepisów ustawy - Ordynacja wyborcza do rad gmin.
Art. 24c. Po
wygaśnięciu mandatu odpowiednio urząd gminy lub gminna jednostka
organizacyjna przywraca radnego do pracy na
tym samym lub równorzędnym stanowisku pracy z wynagrodzeniem
odpowiadającym wynagrodzeniu, jakie radny
otrzymywałby, gdyby nie przysługujący urlop bezpłatny. Radny zgłasza
gotowość przystąpienia do pracy w terminie 7 dni od
dnia wygaśnięcia mandatu.
Art. 24d. Organ gminy
zamierzający powierzyć radnemu wykonywanie pracy na podstawie umowy
zlecenia lub umowy
agencyjnej albo zamierzający udzielić zamówienia publicznego w
zakresie nie objętym przepisami o zamówieniach
publicznych obowiązany jest zasięgnąć opinii komisji rewizyjnej.
Art. 24e. (19)
1. Radni nie mogą podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn
mogących podważyć zaufanie
wyborców do wykonywania mandatu zgodnie z art. 23a ust. 1.
2. Radni nie mogą powoływać się na swój mandat w związku z podjętymi
dodatkowymi zajęciami bądź działalnością
gospodarczą prowadzoną na własny rachunek lub wspólnie z innymi
osobami.
Art. 24f. (20)
1. Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek
lub wspólnie z innymi osobami z
wykorzystaniem mienia komunalnego, a także zarządzać taką
działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w
prowadzeniu takiej działalności.
2. (21) Radni nie
mogą być członkami władz zarządzających lub kontrolnych i rewizyjnych ani
pełnomocnikami handlowymi
spółek prawa handlowego z udziałem gminnych osób prawnych lub
podmiotów gospodarczych, w których uczestniczą takie
osoby. Wybór lub powołanie radnego do tych władz są z mocy prawa
nieważne.
3. Zakaz, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy radnych, o ile zostali oni
wyznaczeni do spółek, określonych w tym przepisie,
jako reprezentanci mienia komunalnego; radni nie mogą zostać
wyznaczeni do więcej niż dwóch spółek.
4. Jeżeli wybór lub powołanie, o którym mowa w ust. 2, miało miejsce przed
rozpoczęciem wykonywania mandatu, radny jest
obowiązany zrzec się stanowiska lub funkcji w terminie do 3 miesięcy
od dnia złożenia ślubowania, o którym mowa w art. 23a
ust. 1. W razie niezrzeczenia się stanowiska lub funkcji, radny traci
je z mocy prawa po upływie trzech miesięcy od dnia
złożenia ślubowania.
5. (22) Radni nie mogą posiadać pakietu większego niż 10%
udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego z udziałem
gminnych osób prawnych lub podmiotów gospodarczych, w których
uczestniczą takie osoby. Udziały lub akcje
przekraczające ten pakiet powinny być zbyte przez radnego przed
pierwszą sesją rady gminy, a w razie niezbycia ich nie
uczestniczą one przez okres sprawowania mandatu i dwóch lat po jego
wygaśnięciu w wykonywaniu przysługujących im
uprawnień (prawa głosu, prawa do dywidendy, prawa do podziału majątku,
prawa poboru).
Art. 24g. (23)
1. Osoby, o których mowa w art. 24f ust. 3, mogą otrzymywać odrębne
wynagrodzenie z tytułu sprawowania funkcji
w spółce prawa handlowego, do której zostały wyznaczone jako
reprezentanci mienia komunalnego.
2. Wysokość wynagrodzenia łącznie z dietami z tytułu pełnienia funkcji w
jednej spółce nie może przekraczać miesięcznie
czterokrotności najniższego wynagrodzenia pracowników za pracę,
obowiązującego w grudniu roku poprzedzającego,
określonego przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej na podstawie
Kodeksu pracy; jeżeli wynagrodzenie przyznane przez
spółkę jest wyższe, nadwyżka stanowi dochód budżetu gminy, której
organ delegował pobierającego wynagrodzenie.
3. Spółka prawa handlowego przekazuje nadwyżkę, o której mowa w ust. 2, na
rachunek urzędu gminy określonej w tym
przepisie, w terminie 14 dni od dnia wypłaty wynagrodzenia lub diety.
Art. 24h. (24)
1. Radni są obowiązani złożyć oświadczenie o swoim stanie majątkowym,
zawierające w szczególności informacje
o zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach i akcjach w
spółkach prawa handlowego oraz o nabyciu od Skarbu
Państwa, innej państwowej osoby prawnej, gminy lub związku
międzygminnego mienia, które podlegało zbyciu w drodze
przetargu, a także dane o prowadzeniu działalności gospodarczej oraz
dotyczące zajmowania stanowisk w spółkach prawa
handlowego. Oświadczenie powinno zawierać informacje dotyczące majątku
objętego wspólnością majątkową małżeńską.
2. Wiadomości zawarte w oświadczeniu o stanie majątkowym stanowią
tajemnicę służbową, chyba że osoba, która je złożyła,
wyraziła pisemną zgodę na ich ujawnienie. W szczególnie uzasadnionych
przypadkach przewodniczący rady gminy może
podjąć decyzję o ujawnieniu oświadczenia, pomimo braku zgody
składającego oświadczenie, po zasięgnięciu opinii komisji
rewizyjnej.
3. Prezes Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, wzór formularza
oświadczenia, o którym mowa w ust. 1.
4. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, składa się przewodniczącemu rady
gminy w terminie trzydziestu dni od dnia objęcia
mandatu. Kolejne oświadczenia radni składają co roku, do dnia 31
marca, według stanu na dzień 31 grudnia roku
poprzedniego, oraz na dwa miesiące przed datą wyborów do rad gmin.
Analizy zawartych w oświadczeniu danych dokonuje
przewodniczący rady gminy. Oświadczenie przechowuje się przez 6 lat.
5. (25) Przewodniczący rady gminy składa oświadczenie, o którym
mowa w ust. 1, przewodniczącemu zarządu gminy. Przepisy
ust. 2 zdanie drugie i ust. 4 stosuje się odpowiednio.
6. W przypadku naruszenia terminów określonych w ust. 4, radnemu nie
przysługuje dieta do czasu złożenia oświadczenia.
7. Podanie nieprawdy w oświadczeniu o stanie majątkowym powoduje
odpowiedzialność na podstawie art. 247 § 1 Kodeksu
karnego.
Art. 25. 1. Radny
korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.
2. Rozwiązanie z radnym stosunku pracy wymaga uprzedniej zgody rady gminy,
której jest członkiem. Rada gminy odmówi
zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli podstawą
rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z
wykonywaniem przez radnego mandatu.
3. Pracodawca obowiązany jest zwolnić radnego od pracy zawodowej w celu
umożliwienia mu brania udziału w pracach organów
gminy.
4. Na zasadach ustalonych przez radę gminy radnemu przysługują diety oraz
zwrot kosztów podróży służbowych.
5. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do członków komisji spoza rady
gminy.
Art. 26. 1. Organem
wykonawczym gminy jest zarząd.
2. W skład zarządu wchodzą: wójt albo burmistrz (prezydent miasta) jako
przewodniczący zarządu, ich zastępcy oraz pozostali
członkowie.
3. Burmistrz jest przewodniczącym zarządu w gminie, w której siedziba
władz znajduje się w mieście położonym na terytorium
tej gminy.
4. W miastach powyżej 100.000 mieszkańców przewodniczącym zarządu jest
prezydent miasta. Dotyczy to również miast, w
których do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy prezydent miasta był
organem wykonawczo-zarządzającym.
5. Ilekroć w ustawie jest mowa o burmistrzu, należy przez to rozumieć
także prezydenta miasta.
Art. 27. Członkostwa
zarządu nie można łączyć z zatrudnieniem w administracji rządowej.
Art. 28. 1. Rada gminy
wybiera zarząd w liczbie od 3 do 7 osób spośród radnych lub spoza składu
rady w ciągu 6 miesięcy od
daty ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy, z
uwzględnieniem ust. 2 i 3.
2. Rada gminy wybiera wójta lub burmistrza bezwzględną większością głosów
ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.
3. Rada gminy wybiera zastępcę albo zastępców wójta lub burmistrza oraz
pozostałych członków zarządu na wniosek wójta lub
burmistrza zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.
Art. 28a. 1. Jeżeli
rada gminy nie dokona wyboru zarządu w terminie określonym w art. 28 ust.
1, ulega rozwiązaniu z mocy
prawa.
2. Informację o rozwiązaniu rady gminy z mocy prawa z przyczyny określonej
w ust. 1 wojewoda podaje do wiadomości w sposób
zwyczajowo przyjęty na obszarze gminy oraz ogłasza, w formie
obwieszczenia, w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
3. (26) Po rozwiązaniu rady gminy z przyczyny określonej w ust.
1 przeprowadza się wybory przedterminowe. Wybory zarządza
Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych i
Administracji w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania
rady gminy.
4. (27) Do czasu wyboru zarządu przez nową radę Prezes Rady
Ministrów na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych i
Administracji wyznacza osobę, która w tym okresie pełni funkcję
organów gminy.
5. Jeżeli rada gminy wybrana w trybie ust. 3 nie dokona wyboru zarządu w
terminie określonym w art. 28 ust. 1, ulega
rozwiązaniu z mocy prawa. Informację o rozwiązaniu rady podaje się do
wiadomości w trybie określonym w ust. 2.
6. (28) W przypadku określonym w ust. 5 nie przeprowadza się
wyborów przedterminowych. Do dnia wyborów rady gminy na
kolejną kadencję rad oraz zarządu gminy zadania i kompetencje organów
gminy przejmuje zarząd komisaryczny ustanowiony
przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych i
Administracji. Przepisów art. 97 nie stosuje się.
7. (29) Organy gminy ulegają rozwiązaniu z mocy prawa również w
przypadkach określonych w art. 197 ust. 1 pkt 1 i 4 oraz ust.
5 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad
powiatów i sejmików województw (Dz. U. Nr 95, poz.
602 i Nr 160, poz. 1060).
8. (30) Do okoliczności określonej w ust. 7 stosuje się
odpowiednio przepisy ust. 2-6, z uwzględnieniem zasady, że osobę, która
w tym okresie pełni funkcję organów gminy wyznacza się dla każdej z
gmin powstałych w wyniku zmian w podziale
terytorialnym państwa.
Art. 28b. 1. Uchwała
rady gminy w sprawie nieudzielenia zarządowi absolutorium jest
równoznaczna ze złożeniem wniosku o
odwołanie zarządu, chyba że po zakończeniu roku budżetowego zarząd
gminy został odwołany z innej przyczyny.
2. Rada gminy rozpoznaje sprawę odwołania zarządu z przyczyny określonej w
ust. 1 na sesji zwołanej nie wcześniej niż po
upływie 14 dni od podjęcia uchwały w sprawie nieudzielenia zarządowi
absolutorium. Po zapoznaniu się z opiniami, o których
mowa w art. 18a ust. 3, oraz z uchwałą regionalnej izby obrachunkowej
w sprawie uchwały rady gminy o nieudzieleniu
absolutorium i po wysłuchaniu wyjaśnień zarządu rada gminy może
odwołać zarząd bezwzględną większością głosów
ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.
Art. 28c. 1. Rada gminy
może odwołać zarząd, z wyjątkiem wójta lub burmistrza, z innej przyczyny
niż nieudzielenie
absolutorium jedynie na wniosek 1/4 ustawowego składu rady. Wniosek
wymaga formy pisemnej i uzasadnienia.
2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, podlega zaopiniowaniu przez właściwą
komisję oraz komisję rewizyjną.
3. Przepis art. 28b ust. 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 28d. 1. Rada gminy
może odwołać wójta lub burmistrza większością 2/3 głosów ustawowego składu
rady, w głosowaniu
tajnym, na zasadach i w trybie określonym w art. 28c. Odwołanie wójta
lub burmistrza jest równoznaczne z odwołaniem
pozostałych członków zarządu.
2. Rada gminy może na uzasadniony wniosek wójta lub burmistrza odwołać
poszczególnych członków zarządu, zwykłą
większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowego składu
rady, w głosowaniu tajnym.
Art. 28e. 1. Jeżeli
wniosek o odwołanie zarządu albo wójta lub burmistrza nie uzyskał
wymaganej większości głosów, kolejny
wniosek o odwołanie może być zgłoszony nie wcześniej niż po upływie 6
miesięcy od poprzedniego głosowania, z
zachowaniem trybu przewidzianego w art. 28c oraz w art. 28d ust. 1.
2. W razie odwołania zarządu z przyczyn, o których mowa w art. 28b, 28c i
art. 28d ust. 1, rada gminy wybiera w ciągu 1
miesiąca nowy zarząd na zasadach określonych w art. 28.
3. Do czasu wyboru nowego zarządu obowiązki zarządu wykonuje dotychczasowy
zarząd. Przepisu art. 28a ust. 1 nie stosuje
się.
Art. 28f. 1. W
przypadku złożenia rezygnacji z członkostwa w zarządzie rada gminy
podejmuje uchwałę o przyjęciu rezygnacji i
zwolnieniu z pełnienia obowiązków członka zarządu zwykłą większością
głosów, nie później niż w ciągu 1 miesiąca od daty
złożenia rezygnacji.
2. Niepodjęcie przez radę gminy uchwały w terminie, o którym mowa w ust.
1, jest równoznaczne z przyjęciem rezygnacji z
upływem ostatniego dnia miesiąca, w którym powinna być podjęta
uchwała.
3. W przypadku złożenia rezygnacji przez członka zarządu nie będącego jego
przewodniczącym, wójt lub burmistrz obowiązany
jest, najpóźniej w ciągu 1 miesiąca od dnia przyjęcia rezygnacji lub
upływu okresu, o którym mowa w ust. 2, przedstawić
radzie gminy nową kandydaturę na członka zarządu.
Art. 29. Po upływie
kadencji rady gminy zarząd działa do dnia wyboru nowego zarządu.
Art. 30. 1. Zarząd
wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa.
2. Do zadań zarządu należy w szczególności:
1) przygotowywanie projektów uchwał rady gminy,
2) określanie sposobu wykonywania uchwał,
3) gospodarowanie mieniem komunalnym,
4) wykonywanie budżetu,
5) zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek
organizacyjnych,
6) wykonywanie zadań zleconych, o których mowa w art. 8.
3. W realizacji zadań własnych gminy zarząd podlega wyłącznie radzie
gminy.
Art. 31. Wójt lub
burmistrz organizują pracę zarządu, kierują bieżącymi sprawami gminy oraz
reprezentują ją na zewnątrz.
Art. 32. 1. W sprawach
nie cierpiących zwłoki, związanych z bezpośrednim zagrożeniem interesu
publicznego, wójt lub burmistrz
podejmują czynności należące do kompetencji zarządu. Nie dotyczy to
wydawania zarządzeń porządkowych, o których mowa
w art. 41 ust. 2.
2. Czynności podjęte w trybie, o którym mowa w ust. 1, wymagają
zatwierdzenia na najbliższym posiedzenia zarządu.
Art. 33. 1. Zarząd
wykonuje zadania przy pomocy urzędu gminy.
2. Organizację i zasady funkcjonowania urzędu określa regulamin
organizacyjny, uchwalony na wniosek zarządu przez radę
gminy.
3. Kierownikiem urzędu jest wójt lub burmistrz.
4. W zakresie ustalonym przez zarząd wójt lub burmistrz może powierzyć
prowadzenie spraw gminy w swoim imieniu
sekretarzowi gminy.
5. Kierownik urzędu wykonuje uprawnienia zwierzchnika służbowego w
stosunku do pracowników urzędu oraz kierowników
gminnych jednostek organizacyjnych, z zastrzeżeniem art. 30 ust. 2 pkt
5.
6. Status prawny pracowników samorządowych określa odrębna ustawa.
Art. 34. Sekretarz i
skarbnik gminy (główny księgowy budżetu) uczestniczą w pracach zarządu bez
prawa głosowania.
Art. 35. 1. Organizację
i zakres działania jednostki pomocniczej określa rada gminy odrębnym
statutem.
2. Statut może przewidywać powołanie jednostki niższego rzędu w ramach
jednostki pomocniczej.
Art. 36. 1. Organem
uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym - sołtys.
Działalność sołtysa
wspomaga rada sołecka.
2. Sołtys oraz członkowie rady sołeckiej wybierani są w głosowaniu tajnym,
bezpośrednim, spośród nieograniczonej liczby
kandydatów, przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do
głosowania. Zasady i tryb wyboru sołtysa i rady sołeckiej
oraz ich odwołania określa statut sołectwa.
3. Sołtys korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom
publicznym.
Art. 37. 1. Organem
uchwałodawczym w dzielnicy (osiedlu) jest rada o liczbie członków
ustalonej według art. 17. Zasady i tryb
przeprowadzania wyborów określa rada gminy.
2. Organem wykonawczym w dzielnicy (osiedlu) jest zarząd wybierany według
art. 28. Na czele zarządu stoi przewodniczący.
3. Przewodniczący zarządu korzysta z ochrony prawnej przysługującej
funkcjonariuszom publicznym.
4. Statut osiedla może ustalić, że w osiedlu organem uchwałodawczym jest
ogólne zebranie mieszkańców. Ogólne zebranie
wybiera zarząd osiedla; art. 36 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 37a. Przewodniczący
organu wykonawczego jednostki pomocniczej może uczestniczyć w pracach rady
gminy na zasadach
określonych w statucie gminy, bez prawa udziału w głosowaniu.
Art. 37b. (31)
1. Rada gminy może ustanowić zasady, na jakich przewodniczącemu organu
wykonawczego jednostki
pomocniczej będzie przysługiwała dieta oraz zwrot kosztów podróży
służbowej.
2. Rada gminy może ustanowić zasady, na jakich członkom organu
wykonawczego jednostki pomocniczej oraz członkom rady
dzielnicy (osiedla), rady sołeckiej, będzie przysługiwała dieta lub
zwrot kosztów podróży służbowej.
Art. 38. Odrębności
ustroju gmin, które wykonują zadania o szczególnym charakterze, określają
właściwe ustawy. Dotyczy to w
szczególności gmin uzdrowiskowych.
Art. 39. 1. Decyzje w
indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej wydaje wójt lub
burmistrz.
2. Wójt lub burmistrz może upoważnić swoich zastępców lub innych
pracowników urzędu gminy do wydawania decyzji
administracyjnych, o których mowa w ust. 1, w imieniu wójta lub
burmistrza.
3. Decyzje wydawane przez zarząd gminy w sprawach z zakresu administracji
publicznej podpisuje wójt lub burmistrz. W decyzji
wymienia się imię i nazwisko członków zarządu, którzy brali udział w
wydaniu decyzji.
4. Do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej
rada gminy może upoważnić również organ
wykonawczy jednostki pomocniczej oraz organy jednostek i podmiotów, o
których mowa w art. 9 ust. 1.
5. (32) Od decyzji wydanej przez wójta, burmistrza (prezydenta
miasta), zarząd gminy lub organ, o którym mowa w ust. 4, służy
odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, chyba że przepis
szczególny stanowi inaczej.
Art. 39a. (33)
Prezes Rady Ministrów, w drodze rozporządzenia, ustala instrukcję
kancelaryjną dla organów gmin i związków
międzygminnych.
Rozdział 4
Przepisy gminne
Art. 40. 1. Na
podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia
przepisów powszechnie obowiązujących
na obszarze gminy, zwanych dalej przepisami gminnymi.
2. Na podstawie niniejszej ustawy organy gminy mogą wydawać przepisy
gminne w zakresie:
1) wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych,
2) organizacji urzędów i instytucji gminnych,
3) zasad zarządu mieniem gminy,
4) zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności
publicznej.
3. W zakresie nie uregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach
powszechnie obowiązujących rada gminy może
wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony
życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia
porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.
4. Przepisy porządkowe, o których mowa w ust. 3, mogą przewidywać za ich
naruszanie karę grzywny wymierzaną w trybie i na
zasadach określonych w prawie o wykroczeniach.
Art. 41. 1. Przepisy
gminne ustanawia rada gminy w formie uchwały.
2. W przypadku nie cierpiącym zwłoki przepisy porządkowe może wydać zarząd
w formie zarządzenia.
3. Zarządzenie, o którym mowa w ust. 2, podlega zatwierdzeniu na
najbliższej sesji rady gminy. Traci ono moc w razie odmowy
zatwierdzenia bądź nieprzedstawienia do zatwierdzenia na najbliższej
sesji rady.
4. W razie nieprzedstawienia do zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia
zarządzenia, rada gminy określa termin utraty jego
mocy obowiązującej.
Art. 42. 1. Przepisy
gminne ogłasza się przez rozplakatowanie obwieszczeń w miejscach
publicznych lub w inny sposób
miejscowo przyjęty, a także przez ogłoszenie w lokalnej prasie, chyba
że przepisy prawa stanowią inaczej.
2. Przepisy gminne wchodzą w życie z dniem ogłoszenia, o ile nie
przewidują wyraźnie terminu późniejszego.
3. Urząd gminy prowadzi zbiór przepisów gminnych dostępny do powszechnego
wglądu w jego siedzibie.
Rozdział 5
Mienie komunalne
Art. 43. (34)
Mieniem komunalnym jest własność i inne prawa majątkowe należące do
poszczególnych gmin i ich związków oraz
mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw.
Art. 44. Nabycie mienia
komunalnego następuje:
1) na podstawie ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie
terytorialnym,
2) (35) przez przekazanie gminie mienia w związku z utworzeniem
lub zmianą granic gminy w trybie, o którym mowa w art. 4;
przekazanie mienia następuje w drodze porozumienia zainteresowanych
gmin, a w razie braku porozumienia - decyzją
Prezesa Rady Ministrów, podjętą na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji,
3) w wyniku przekazania przez administrację rządową na zasadach
określonych przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia,
4) w wyniku własnej działalności gospodarczej,
5) przez inne czynności prawne,
6) w innych przypadkach określonych odrębnymi przepisami.
Art. 45. 1. (36)
Podmioty mienia komunalnego samodzielnie decydują o przeznaczeniu i
sposobie wykorzystania składników
majątkowych, przy zachowaniu wymogów zawartych w odrębnych przepisach
prawa.
2. (37) (skreślony).
Art. 46. 1. Oświadczenie
woli w imieniu gminy w zakresie zarządu mieniem składają dwaj członkowie
zarządu lub jeden członek
zarządu i osoba upoważniona przez zarząd (pełnomocnik), o ile statut
nie stanowi inaczej.
2. Zarząd może udzielić wójtowi lub burmistrzowi upoważnienia do składania
jednoosobowo oświadczeń woli związanych z
prowadzeniem bieżącej działalności gminy.
3. Jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań
pieniężnych, do jej skuteczności potrzebna jest
kontrasygnata skarbnika gminy (głównego księgowego budżetu) lub osoby
przez niego upoważnionej.
4. Skarbnik gminy (główny księgowy budżetu), który odmówił kontrasygnaty,
dokona jej jednak na pisemne polecenie
zwierzchnika, powiadamiając o tym radę gminy oraz regionalną izbę
obrachunkową.
Art. 47. 1. Kierownicy
jednostek organizacyjnych gminy nie posiadających osobowości prawnej
działają jednoosobowo na
podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez zarząd gminy.
2. Do czynności przekraczających zakres pełnomocnictwa potrzebna jest
zgoda zarządu.
Art. 48. 1. Jednostka
pomocnicza zarządza i korzysta z mienia komunalnego oraz rozporządza
dochodami z tego źródła w
zakresie określonym w statucie. Statut ustala również zakres czynności
dokonywanych samodzielnie przez jednostkę
pomocniczą w zakresie przysługującego jej mienia.}
1a. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do jednostki niższego rzędu, o
której mowa w art. 35 ust. 2.
2. Rada gminy nie może uszczuplić dotychczasowych praw sołectw do
korzystania z mienia bez zgody zebrania wiejskiego.
3. Wszystkie przysługujące dotychczas mieszkańcom wsi prawa własności,
użytkowania lub inne prawa rzeczowe i majątkowe,
zwane dalej mieniem gminnym, pozostają nienaruszone.
4. Do mienia gminnego mają zastosowanie, z zastrzeżeniem ust. 3, przepisy
dotyczące mienia komunalnego.
Art. 49. 1. (38)
Gmina nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania innych gminnych osób
prawnych, a te nie ponoszą
odpowiedzialności za zobowiązania gminy.
2. W przypadku zniesienia lub podziału gminy odpowiedzialność za jej
zobowiązania ponoszą solidarnie gminy, które przejęły jej
mienie.
Art. 50. Obowiązkiem
osób uczestniczących w zarządzaniu mieniem komunalnym jest zachowanie
szczególnej staranności przy
wykonywaniu zarządu zgodnie z przeznaczeniem tego mienia i jego
ochrona. |
