Miesięcznik Dynowinka Nr 8/98 sierpień 2003r.

W numerze:

Co słychać w Stowarzyszeniu

Jak drzewiej bywało - Inne Fundacje b. Antoniego Aleksandra Fredry w ziemi przemyskiej

Dynowscy zwyczajni - niezwyczajni - Trzy tułacze życiorysy

Edukacja społeczna - Potrzebna od zaraz; Wakacyjne rozmyœlenia turystyczne

Wrzesień 1939r w okolicach Dynowa

Serce wielkie jak dzwon

Moja Przyoda z Rosji - cz. II

Œrodowiskowy Dom Samopomocy w Dynowie

Głos Wolny– Wolnoœć Ubezpieczajšcy

Sierpień - miesišc trzeŸwoœci

Felietony Dynowinki - DUCH CZY MATERIA CZYLI O JAKOŒCI HORYZONTU

Wakacje w Miejskim Oœrodku Kultury i rekreacji

Hakarl - kolejny przysmak Islandczyków - ISLANDIA cz. II

W obcej służbie

Pocztówka z wakacji

Nozdrzec - informacje

Zaproszenie na Dubiecczyznę

Gmina Krzywcza

Przed Ligowym startem

 

---

Wersja z pełnš szatš graficznš dostępna w formacie PDF (4,98MB) -> pobierz tutaj

Drodzy Czytelnicy!

Sierpniowy – wakacyjny numer „Dynowinki” jest nieco „odchudzony”. Wielu redakcyjnych korespondentów przebywa na zasłużonym wypoczynku. Za to po urlopie z nowym zapałem i głowš pełnš pomysłów będš współredagować nasz miesięcznik.
Ponawiamy proœbę do mieszkańców Dynowa, aby opisywali swoje wakacyjne podróże i dołšczyli ciekawe zdjęcia. Jest wiele miejsc, o których my nie wiemy, a warto o nich pisać i pokazywać je na naszych łamach.
Na pozostałe dni wypoczynku Redakcja życzy pięknej pogody i dużo relaksu
i wytchnienia od codziennoœci.

Redaktorzy prowadzšcy:
Irena Weselak, Jerzy Bylicki

Edukacja społeczna - Potrzebna od zaraz; Wakacyjne rozmyœlenia turystyczne

„Biłgoraju pajdo kraju!!!” – napisała poetka.
Każdy ma swój „Biłgoraj” i każdy żyje na swej „pajdzie kraju”, gdzie najczęœciej się urodził i co najmniej spędził swe dzieciństwo, najważniejsze w kształtowaniu osobowoœci człowieka, póŸniej i obywatela i członka własnej rodziny.
Zwykle takim, albo podobnym, wstępem rozpoczyna się przemyœlenia, którymi chciałoby się z innymi. Podzielić się by je upowszechnić, bo wydajš się niezbędne w życiu społeczeństw, a człowiek jest zawsze ich czšstkš. Od wartoœci tej czšstki – człowieka – zależš warunki, w jakich chciałoby się żyć. Stšd rozważania o edukacji społecznej, bo jak wyraził się jeden z Radnych w Koninie: ”często rzšdzš lokalnymi społecznoœciami obywatele, których głos „można kupić za jedno wino czy dwa piwa” (cyt. z „Magazynu Gazety Wyborczej” z dn.12 wrzeœnia 2002r.). A z tak zwanej „Góry” bez przerwy jest się bombardowanym wiadomoœciami o „porażajšcych dokonaniach” posłów, ministrów, wojewodów, starostów, o jakich, jak to się potocznie zwykło mówić „prorokom się nie œniło”.
Bo tak: żeby być lekarzem, trzeba ukończyć studia medyczne, żeby być nauczycielem, trzeba ukończyć studia pedagogiczne, żeby budować mosty, domy trzeba ukończyć studia inżynieryjne, architekturę, ale żeby zostać posłem, politykiem, można nie ukończyć żadnych studiów, a jak jeszcze Los, Opatrznoœć poskšpiły wrodzonej inteligencji, mšdroœci, to mamy – to co mamy i na co ogólnie narzekamy.
W czasie turystycznych wędrówek, przyogniskowych gadek, to sš tematy klucze, każdy się daje na nie „załapać” i każdy ze swego „podwórka” sypie przykładami.
Nie jest to znamię naszych tylko czasów. Gdyby tak do końca wykorzystać naukę płynšcš z historii, może byłoby lepiej z poczuciem obywatelskiego obowišzku. Pisał bowiem Kochanowski: „Kupić by cię „Mšdroœci” za drogie pienišdze…
(Ty) Wszytki ludzkie frasunki umiesz wykorzenić, wszytkie żšdze.
Ty bogactwa nie złotem… ale dosytem mierzysz i przyrodzonymi Potrzebami”
(Tren IX)
Pisał Ignacy Krasicki: „Chcemy stan kraju ustanowić trwały
Odmieńmy obyczaje…”.
Pisał Stanisław Staszic: „…Zagubili wyobrażenie sprawiedliwoœci w umysłach Polaków
Prawo zmienili w czczš powinnoœć, która tylko wtedy ważna była, kiedy prawo ich dumie, łakomstwu i złoœci służyło…”
Czyż trzeba więcej przykładów?!
Sš to nauki jakże dziœ potrzebne, z wszech miar aktualne. Ale któż o nich pamięta?!
Przywróćmy je polskiej scenie politycznej, polskiemu sejmowi, polskim posłom, polskim samorzšdowcom i polskim obywatelom na co dzień.
Do znudzenia przypominajmy młodym. To nie mentorstwo, którego nikt nie lubi, to potrzeba chwili.
Stanisław Trembecki już w XVIII wieku napisał:
„Dziœ na nas obrócony wzrok majš narody;
Lub nas mšdrych, przezornych, czynnych œwiat pochwali,
Lub nad chcšcymi ginšć nikt się nie użali”.
Właœnie
Przecież „wchodzimy do Europy”. Trzeba trafniejszej refleksji?!
Pomyœlmy o tym przy następnym „Grillu”.

Janina Jurasińska

Œrodowiskowy Dom Samopomocy w Dynowie

Œrodowiskowy Dom Samopomocy w Dynowie mieœci się przy ulicy Œwierczewskiego 13.
Instytucja ma na celu niesienie pomocy i tworzenie oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Oparcie mogš tu znaleŸć osoby z terenu Miasta i Gminy Dynów oraz gmin oœciennych. Zadaniem instytucji jest przede wszystkim rozwijanie i podtrzymywanie u osób przebywajšcych w Domu umiejętnoœci niezbędnych do samodzielnego, aktywnego funkcjonowania w œrodowisku społecznym. Staramy się osišgnšć ten cel poprzez terapię zajęciowš. Uczestnicy korzystajš z pracowni: stolarskiej, krawieckiej, plastycznej oraz komputerowej. Prowadzimy ponadto muzykoterapię, treningi umiejętnoœci społecznych, kulinarnych, budżetowych, a w ramach dbałoœci o zdrowie fizyczne – zajęcia w sali terapii ruchem. Do dyspozycji uczestników jest sala wypoczynkowa ze sprzętem RTV i dobrze wyposażona kuchnia.
Uczestnicy Domu biorš udział w licznych wycieczkach, imprezach okolicznoœciowych, reprezentujš Dom na zewnštrz w zawodach sportowych (np.: Spartakiady ŒDS-ów województwa podkarpackiego). Nasze osišgnięcia można oglšdać na wystawach organizowanych w Urzędzie Wojewódzkim w Rzeszowie, budynku ŒDS oraz na kiermaszach organizowanych przez Dom w ramach różnych imprez lokalnych.
Osoby zainteresowane uczestniczeniem w zajęciach prowadzonych w Naszym Domu, bšdŸ ich rodziny proszone sš o kontakt osobisty lub telefoniczny od poniedziałku do pištku z kierownikiem ŒDS-u lub pracownikiem socjalnym w godzinach od 8.00 do 15.00.

Głos Wolny– Wolnoœć Ubezpieczajšcy

Trwajš wakacje. Lipcowy numer „Dynowinki” zamieœcił na okładce hasło: „Witaj Turysto na ziemi Dynowskiej”, a w tekœcie krótkš œcišgę” z dziejów i zabytków Dynowa, przydatnš także „tubylczym” mieszkańcom miasta. Ale turystów nie widać zbyt wielu. Nie ma nawet kolonii ani obozów młodzieżowych, które mogłyby przyczyniać się do rozsławienia walorów turystyczno-rekreacyjnych dynowszczyzny w innych regionach kraju, nie mówišc o ożywieniu życia społeczno-kulturalnego i przyziemnych profitów ekonomicznych. Zastanawiam się, dlaczego nie mamy żadnych pomysłów na lokalizację jakiegoœ obozu np. cyklistów, którego uczestnicy spenetrowali by okolicę œcieżkami rowerowymi, pleneru malarsko-rzeŸbiarskiego dla podkarpackich liceów plastycznych, w którym wzięła by udział również nasza utalentowana, starsza i młodsza dzieciarnia, pikniku grupy muzycznej, dostarczajšcej melomanom przyjemnoœci słuchania dobrej muzyki np. w ruinach Dšbrówki, lub dziecięcej drużyny piłkarskiej, z którš nasi „piłkarze podwórkowi” mogli by rozgrywać mecze, ku obopólnej radoœci i pożytkowi. Sš to pytania nie tylko do Władz Miasta, ale i do nas – obywateli, do naszych stowarzyszeń jak Stowarzyszenie Rozwoju i Promocji Regionu czy Zwišzek Gmin Turystycznych, do dyrekcji szkół i innych instytucji życia społecznego.
Mimo reklamowanego doskonałymi fotografiami piękna naszej ziemi, za co chwała fotografom, agroturystyka nie może jakoœ rozwinšć skrzydeł – by zachęcić mieszczuchów do korzystania z uroków wiejskiej sielanki. Nie dorobiliœmy się cišgle jeszcze pola namiotowo-kempingowego nad Sanem, które mogłoby być bazš noclegowš dla wspomnianych wyżej cyklistów, artystów, sportowców i indywidualnych trampów – krajoznawców i poszukiwaczy przygód. Szkoda. Może Urzšd Miasta zdecydowałby się na oddanie odpowiedniego terenu i inicjatywy w ręce prywatne? Oczywiœcie, na poczštek, ci prywatni inwestorzy potrzebowaliby „urzędowego” wsparcia. Rzecz w tym, żeby ktoœ „urzędowy” chciał i umiał i go udzielił. Obecnie Urzšd Miasta, skupia się na pracach porzšdkowo-remontowych w budynku urzędu i na 2 ulicach miejskich tj. ul. Dworskiej i ul. Œwierczewskiego. Ulica Dworska otrzymała już, zgodnie z przyrzeczeniem, gładkš jak stół nawierzchnię asfaltowš, dla wielkiej satysfakcji i zadowolenia mieszkańców. Trwajš prace przy układaniu chodnika na ulicy Œwierczewskiego – od strony liceum w dół, ale posuwajš się w dosłownie żółwim tempie. Podobno pracujš w systemie dniówkowym, i wolne tempo prac jest z „interesem” pracowników, w którym im wolniej tym dłużej i więcej pieniędzy. Mnożš się pytania o ten nieuzasadniony ekonomicznie system pracy i płacy i oczekiwanie wyjaœnień ze strony Urzędu, jak sprawa wyglšda naprawdę. Padajš też pytania o sposób wyboru firmy wykonawczej nawierzchni na ul. Dworskiej. Choć prace wykonano szybko i „na oko” starannie, po 2-3 tygodniach użytkowania zaczynajš pojawiać się drobne rysy i pęknięcia nawierzchni, które grożš rozsadzeniem ich w okresie zimowego zamarzania i rozmarzania. Czy nie należało by skłonić firmę wykonawczš do poprawy tych usterek, zanim przez zimę dojdzie do nowych dziur i przełomów? Natomiast stan poboczy i koryta Dynówki wzdłuż ulicy Dworskiej aż do placu targowego, zarzuconych gruzem, żelastwem i œmieciami, zaroœniętych chwastami na wysokoœć człowieka, sprawia wrażenie całkowitego zaniechania i karygodnego niechlujstwa. Jak na razie, upomnienie się co wrażliwszych estetycznie mieszkańców o oczyszczenie tej „stajni Augiasza”, pozostaje bezskuteczne. To wštpliwa „Wizytówka” miasta i to w tak bliskim sšsiedztwie centrum i siedziby władz Miasta. Drugš takš niechlubnš „wizytówkš” sš zardzewiałe szyldy reklamowe na budynku p. Sówki i rumowisko gruzu i œmieci przy jego fundamentach, od strony œcieżki z dworca PDS oraz nieczynne schody z tegoż dworca do miasta, zmuszajšce podróżnych do ucišżliwego pokonywania – szczególnie zimš, tejże stromej i wšskiej œcieżki. Usunięcie tych zaniedbań wymaga pieniędzy i powinno być jak najszybciej zrobione. Opowiedzieliœmy się „za Europš” w czerwcowym referendum, spróbujmy więc upodobnić się choć trochę do wyglšdu małych, urokliwych miasteczek europejskich, ich czystoœci, ładu i wygody użytkowania. Zgodnie z europejskim standardem mamy też prawo pytać władzę o zasadnoœć jej poczynań, rozliczenia finansowego, wybór wykonawców, prawidłowoœć przetargów, plany inwestycyjne i kontrolę ich wykonania. Zgodnie z tymi „europejskimi” prawami Głos Wolny wyraża codzienne troski, niepokoje i oczekiwania społecznoœci, adresowane nie tylko do władz, ale i do nas samych – obywateli miasta, kraju, Europy i œwiata, a więcej inicjatywy, zaradnoœci, pracowitoœci i rzetelnoœci, w każdym działaniu. W czasie letniej kanikuły i burz – nie tylko atmosferycznych, nie chcę odnosić się do spraw i wyzwań ogólnych, znacznie trudniejszych i dramatycznie poważniejszych, by nie pogłębiać społecznej frustracji i zniechęcenia. Życie składa się głównie z codziennych drobiazgów, ale te w całej pełni należš i zależš od nas. Nie wolno nam opuszczać ršk i nosów na przysłowiowš kwintę, a na pewno „ jutro będzie lepiej”, czego życzy wszystkim Czytelnikom

Głos Wolny– Wolnoœć Ubezpieczajšcy.
Anna Baranowska - Bilska

PORADY I SPOTKANIA DLA UZALEŻNIONYCH
I ICH RODZIN W ŒRODOWISKOWYM DOMU SAMOPOMOCY W DYNOWIE
AL. – ANON w œrody od godz. 16⁰⁰
Centrum Pomocy Psychologicznej i Prawnej - każda œroda 12⁰⁰ - 14⁰⁰
Instruktor Terapii Uzależnień i Współuzależnień – sobota 9⁰⁰ - 13⁰⁰
Grupa SEBASTIAN - spotkania w poniedziałki od 1900
Psycholog Magda Maksym - I i IV poniedziałek miesišca 13⁰⁰ - 19⁰⁰

Co słychać w Stowarzyszeniu

W Stowarzyszeniu również wakacje. Kto mógł, udał się na urlop. Pełny luz. Tylko redakcja „Dynowinki” na pełnych obrotach.
Podobnie jak w lipcu, w sierpniu przygotowywany jest kolejny numer. Oczywiœcie w dużej mierze z problematykš wakacyjnš, ale nie tylko. Liczymy, że nasz miesięcznik spodoba się tym wszystkim, którzy odwiedzili Dynów. Może będš naszymi stałymi czytelnikami ? A może zechcš do nas napisać, może zostanš stałymi korespondentami ? Każda forma współpracy z „Dynowinkš” jest mile widziana.
Zachęcamy i czekamy na pierwszš korespondencję. Szczególnie mile będš widziane listy od tych wszyskich, których z Dynowem łšczy pochodzenie, szkoła, spędzone młodzieńcze lata itp. Wraz z korespondencjš oczekujemy na zdjęcia i inne pamištki, które można pokazać na łamach miesięcznika. Ze wszech miar widziana jest korespondencja na wszystkie tematy dotyczšce Dynowa i regionu. To co uważacie, że jest dobre a co złe, co kultywować a co naprawiać i zmieniać.

Prezes Stowarzyszenia
Promocji i Rozwoju Regionu Dynowskiego
Towarzystwa Przyjaciół Dynowa
dr Andrzej Stankiewicz

Serce wielkie jak dzwon

Z rodzinš państwa Gładyszów
rozmawia Grzegorz Szajnik.

Nie było chwili wahania – dzieci bierzemy do siebie

Nie trzeba mieć wielkiego serca, aby przygarnšć do siebie dwanaœcie dzieci własnej siostry, trzeba po prostu być człowiekiem. Trzeba stać się nowš rodzinš, stworzyć nowy dom, trzeba być ojcem i matkš dla wszystkich. Tak postšpili państwo Małgorzata i Stanisław Gładyszowie z Hłudna w gminie Nozdrzec.

Dzieci były mi bardzo bliskie, często goœciły u nas bardzo często. Czuły się jak u siebie w domu. Mojej siostrze mogłem jedynie współczuć. Też mieli gospodarkę i na dodatek nieodpowiedzialnego męża, który często nadużywał alkoholu. To wszystko jš przerastało. Cóż można było zrobić. Pomagałem mojej siostrze z całych sił, ile mogłem. Niestety szwagier coraz bardziej krzywdził mi siostrę – postanowiliœmy zareagować. Ojciec krzywdzonej Marii postanowił skierować sprawę do sšdu, chcšc ograniczyć prawa rodzicielskie swojego zięcia. Niestety wniosek nie doczekał się rozpatrzenia gdyż został wycofany – zięć obiecywał poprawę, chciał zajšć się rodzinš, skończyć z nałogiem. Dzieci również chciały mieć normalny dom i... ojca. Były to tylko puste słowa. To, co stał się potem wstrzšsnęło okolicš.
Zadzwonił telefon od znajomego, który pracuje w Jasionowie, gm. Haczów. Powiedział, że siostrę karetka zabrała do szpitala. Natychmiast wsiedliœmy w samochód i pojechaliœmy do brzozowskiego szpitala. Siostra była operowana. Z OIOM-u wyszedł lekarz nie robił nam nadziei. Siostra przeszła trepanacje czaszki. Mimo, iż nie pracował mózg serce biło nadal. Lekarz stwierdził, iż operacja potrwa jeszcze kilka godzin. W miedzy czasie pojechaliœmy do Jasionowa, Przyjechała też policja, która ujęła sprawce, my zaopiekowaliœmy się dziećmi. To, co się stało było szokiem – mówi pan Stanisław.
9 czerwca będšcy w stanie nie trzeŸwym Franciszek rzucił w kierunku Marii metalowy pręt. Trafił w głowę. Metalowy przedmiot wbił się na głębokoœć 26 cm. Siostra Stanisława zmarła po kilku dniach w brzozowskim szpitalu. Osierociła 12 dzieci, które nie miały też ojca, gdyż przed jej œmierciš Sšd Rejonowy w Brzozowie pozbawił Franciszka B., praw rodzicielskich. Dziœ przebywa w sanockim areszcie czekajšc na proces.

Dzieci bierzemy do siebie.

Na miejscu w Jasionowie od razu podjęliœmy decyzję, że dzieci bierzemy do siebie. Nie było chwili wahania – mówi Stanisław, ta przecież dzieci mojej siostry. W tej decyzji utwierdzały mnie moje córki.
12 czerwca brzozowski sšd pozytywnie rozpatrzył nasz wniosek w sprawie utworzenia dla całej dwunastki rodziny zastępczej. Również na tej rozprawie pozbawił zięcia praw rodzicielskich.

Tragedia zjednoczyła wszystkich.

Jak mówi pan Stanisław z pomocš przyszli wszyscy. Na wieœć o tym, co się wydarzyło w Jasionowie w parafiach gminy Nozdrzec postanowiono zorganizować składkę dla mojej nowej rodziny. W Jasionowie zatroszczyła się o to dyrekcja szkoły podstawowej gdzie uczyły się dzieci siostry, parafia jak też strażacy OSP. Pomocy również udziela nam Urzšd Gminy w Nozdrzcu, Gminny Oœrodek Pomocy Społecznej i „Caritas” naszej parafii. Pomogło również Starostwo Powiatowe w Brzozowie przeznaczajšc pokaŸnš kwotę na rozbudowę domu. Pomogła nam również wiele osób, których nie chciałbym wymieniać, aby kogoœ nie pominšć, im wszystkim „serdeczne Bóg zapłać”.

Jak się majš dzieci?

Tragedii nic i nikt nie wymaże z ich œwiadomoœci. Młodsze napewno szybciej zapomnš, niektóre nie wiedzš jeszcze, co się stało gdyż sš za małe. Starsze przeżywały to zupełnie inaczej. Najmłodsze z osieroconych dzieci w momencie œmierci siostry miało 9 miesięcy najstarsze zaœ 16 lat. Dzięki pomocy wielu ludziom, kuratorium, harcerzom starsze rodzeństwo wyjechało na kolonię do Zakopanego, młodsze niestety musiały zostać w domu. Czujš się tu znakomicie.

Brakuje krzeseł i stołu.

Powiększona rodzina państwa Małgorzaty i Stanisława Gładyszów liczy obecnie 18 osób. Wszyscy się nie mieœcimy przy jednym stole – relacjonuje Małgorzata. Najpierw wstajš najstarsze dzieci same robiš sobie œniadanie i pomagajš przy najmłodszych. Obowišzki dzielimy na wszystkich sama nie dałabym sobie rady. Od tragedii męża często nie ma w domu ciężko go zastać, jedynie zjeœć i spać przychodzi, bo tyle teraz załatwień – dodaje Małgorzta.
Sš plany rozbudowy domu, wtedy wszyscy będš mieli swój kšt.

Powiększyła się nie tylko rodzina.

Z gospodarstwa siostry przywieŸliœmy krowę, 5 œwiń, mnóstwo drobiu, również zabraliœmy sprzęt rolniczy. Pozostało tam również pole, które trzeba obrobić, aby plony nie poszły na marne. Nie wiemy, co jeszcze zrobimy z tamtš gospodarkš, może dzieci będš chciały kiedyœ wrócić do rodzinnego domu. Wszystko jednak czas pokaże. Obecnie mam 11 œwiń, 3 krowy, 4 konie i dużo drobiu. Gospodaruję na 6 hektarach.

Trzeba mieć czas na wszystko.

Pan Stanisław jest również sołtysem Hłudna i musi się również troszczyć o swš „Małš Ojczyznę”, dochodzš również prace w Ludowym Zespole Sportowym – gdzie jestem aktywnym działaczem, a jako strażak – ochotnik nie może pozostawić bliŸnich w potrzebie. Prowadzi Zakład Usług Leœnych.

Na dobre i na złe.

ANTONI GROMALA – wójt gminy Nozdrzec: bardzo się przejmujemy całš rodzinš, sš to przecież nasi mieszkańcy, udzielenie im pomocy jest naszym obowišzkiem. Będziemy z mini na dobre i na złe, bo tak nakazuje nam serce. Dziękuje wszystkim, którzy pomogli rodzinie Gładyszów.

DOROTA POMYKAŁA – kierownik Gminnego Oœrodka Pomocy Społecznej w Nozdrzcu: Jest to największa rodzina w naszej gminie, poznaliœmy ich niedawno po tragedii, jaka rozegrała się w Jasionowie. Naszymi pierwszymi krokami było zapewnienie dzieciom rodziny zastępczej, póŸniej współpracowaliœmy z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Brzozowie w celu uzyskania dla dzieci pomocy na to, aby się mogły u nas zaaklimatyzować i zagospodarować. Został im przyznany zasiłek. Zakupiliœmy dla tej rodziny pralkę automatycznš, pomagamy w odremontowaniu mieszkania i przystosowaniu go do potrzeb, organizujemy zbiórki pieniężne. Zwracamy się do wszystkich osób, które chcš pomóc.

KAZIMIERA GÓRNIAK – dyrektor Banku Spółdzielczego w Dynowie Oddział w Nozdrzcu: Zachęcamy wszystkich do pomocy państwu Głšdyszów. Bank założył konto, na które można dokonywać wpłat, aby pomoc tym poszkodowanym dzieciom.

Numer konta:

Bank Spółdzielczy Dynów O/Nozdrzec,
90931017- 10982-27404-101
z dopiskiem: „Rodzina zastępcza”
Małgorzata i Stanisław Gładysz.

Sierpień - miesišc trzeŸwoœci

OD lat ogłaszany przez Koœciół Polsce – to miesišc refleksji nad zjawiskiem alkoholizmu, przyczynami uzależnień i drogami wyjœcia z nieszczęœcia, dotykajšcego cišgle wielu, wielu rodzin. Miesišc powstrzymywania się od spożywania nawet przez tych, którym alkohol nie stwarza żadnych problemów, ale zależy im na powstrzymaniu rozlewajšcej się coraz szerzej, fali alkoholizmu. Miesišc, w którym ci, którzy nie zastanawiajš się nad iloœciš, częstoœciš i okolicznoœciami spożywanego alkoholu, majš okazję do zadania sobie „na trzeŸwo” kilku pytań, czy sš bezpieczni, bo im dłużej trwa nie rozpoznany stan zagrożenia, tym z każdym dniem bliżej do uzależnienia i tym dłuższa i cięższa droga „powrotu”. A więc, jeœli lubisz wypić – znajdŸ chwilę spokojnego czasu, weŸ kartkę papieru i odpowiedz szczerze na kilka poniższych pytań, stawiajšc kreskę przy każdej odpowiedzi potakujšcej. Odpowiedz:
1. Czy osoby z bliskiego otoczenia mówiły Ci już kiedyœ, że pijesz zbyt często lub zbyt dużo?
2. Czy rozważałeœ kiedykolwiek potrzebę ograniczenia swego picia?
3. Czy odczuwałeœ kiedykolwiek wyrzuty sumienia, poczucie winy lub wstyd z powodu następstw swego picia i zachowań po alkoholu?
4. Czy zdarzyło Ci się kiedykolwiek rozpoczynanie dnia od porcji alkoholu (nawet piwa) dla „uspokojenia nerwów” czy poprawy samopoczucia?
5. Czy zdarzyło Ci się picie „po kryjomu”, chowanie alkoholu przed otoczeniem, czy zabezpieczenie sobie „zapasu” alkoholu dostępnego tylko dla Ciebie w każdej chwili?
Jedna kreska twierdzšca oznacza, że jeszcze nie jest Ÿle, sytuacja wymaga przemyœlenia co będzie dalej. Dwie kreski wskazujš na to, że picie alkoholu zaczęło stwarzać problemy. Trzy do pięciu kresek oznacza koniecznoœć pilnej konsultacji ze specjalistš od uzależnień zanim będzie za póŸno.
Warto w tym celu wykorzystać MIESIĽC TRZEWOŒCI.
Na podstawie artykułu dr Bohdana Woronicza specjalisty terapii uzależnień Centrum Konsultacyjnego AKEED w Warszawie.

Opracowała
Anna Baranowska – Bilska

Dynowscy zwyczajni - niezwyczajni - Trzy tułacze życiorysy

Wroga zagnała cię przemoc, złoœliwe losy krwawe
Jan Kasprowicz „Księga ubogich”

***

Z amatorskiego zdjęcia wykonanego przez wędrownego fotografa patrzy zamyœlona, zbyt poważnie jak na swój wiek, urodziwa blondynka z pięknymi warkoczami spływajšcymi z ramion na haftowany kołnierzyk sukienki. Patrzy ze smutkiem, jakby ponad głowę oglšdajšcego, jakby wybiegała w przyszłoœć i widziała czarne chmury zbierajšce się nad rodzinnym domem.
Gdy wybuchła wojna, Marysia Majkówna córka Anieli i Jakuba miała 16 lat. Rodzice do biednych już nie należeli, bo z parcelowanego folwarku Skrzyńskich kupili 12 morgów pola – dobrego i w jednym kawałku. Przy drodze do Pawłokomy stanšł dom i zabudowania gospodarcze. Starsza siostra Marysi wyszła za mšż i mieszkała „na boku”.
Wojna i granica na Sanie okazały się dla mieszkańców Bartkówki nie tylko politycznymi faktami, ale przyczynami dramatycznej „wędrówki ludów”.
Majkowie, jak większoœć mieszkańców Bartkówki, tych mieszkajšcych blisko Sanu, zostali wysiedleni.
Dramatycznš wywózkę na Polesie opisałam w oparciu o relację p. J. Bielca w „Dynowince” nr 7 /2003.
Marysia Majka znalazła się z rodzicami w Michałówce koło Derażna, ale po 3 miesišcach znów była w rodzinnej wsi. Wróciła. Pod pozorem choroby, bez paszportu, wróciła! Mało tego. Wróciwszy, intensywnie starała się o legalizację swojego pobytu. Po paszport szła aż do Birczy, a gdy to się udało, po pieszej wyprawie cała noc przetańcowała na weselu zaprzyjaŸnionej pary młodej. Miała zdrowie!
Razem z siostrš Stefaniš, u której mieszkała, bo w rodzinnym domu władze sowieckie zorganizowały urzšd – chołowa diełat pariadok – czyniły starania o powrót rodziców. Marysia uprosiła p. Wróbla obeznanego w prawie i urzędujšcego w Dynowie, by napisał odpowiednie pismo do władz sowieckich. Proœba poskutkowała i rodzice po dwóch latach wygnania znów ujrzeli Winnicę i ukochanš wieœ. Niestety Jakub Majka tylko jeszcze rok cieszył się odzyskanym gospodarstwem – zmarł nie doczekawszy końca wojny. Los oszczędził mu rozpaczy, którš przeżyły żona z córkš, gdy płonšł dom podpalony przez grasujšce bandy.
Marysia wyszła za mšż w 1944 roku za Józefa Majdę z Przedmieœcia, odbudowali dom, który potem znów spłonšł, tym razem od „iskry z komina”. Znów budowa, ciężka praca w gospodarstwie, wychowywanie trzech synów i córki…, ale to już powojenny rozdział z życia Marysi Majkówny i materiał na osobny wywiad.
Dziœ 80-letnia Maria Majdowa doczekała się gromadki wnuków, czterech prawnuków a swoje przeżycia puentuje: przeleciało wszystko jak jeden dzień.

***

Kazimiera Siry nie ma starych zdjęć rodzinnych, jej dzieciństwo przeminęło nieutrwalone na kliszy, ale cišgle żywe w pamięci. Obie z M. Majdowš wspominajš pobyt na Polesiu.
Sirowie wysiedleni do Michałówki zamieszkali w jednym domu, razem z Mudrykami, których było oœmioro. Ojcowie pracowali w lesie, uprawiali piaszczystš ziemię, siali żyto, owies, łubin, pszenicę – nie, bo się nie rodziła.
P. Kazimiera wspomina. Oto jako siedmioletnia dziewczynka w Michałowie biegnie piaszczysta droga do lasu, a tu pełno borówek. O jakie wielkie - dziwi się – w Bartkówce takich nie widziała! Piasek goršcy parzy bose nogi – pamięta! Jeszcze wyraŸniej pamięta to zimowe wycie wiatru, takie długie złowieszcze, a najbardziej to zimno i zesztywnienie ciała, gdy w marcowš noc 1943 roku ostrzeżeni przez życzliwego sšsiada Ukraińca uciekli do lasu. Ukryci w krzakach zatykali uszy, by nie słyszeć tych strasznych krzyków mordowanych dzieci, starców, kobiet – polskich rodzin z Michałówki.
Już wczeœniej, w obawie przed napadami band UPA nocowali po polach, w ziemiance wykopanej niedaleko domu i zamaskowanej gałęziami. Teraz w marcu 1943 roku uciekli do Łucka. Nie mieli co jeœć, w co się ubrać. Nędza! Doroœli najmowali się do ciężkich robót, dzieci służyły u miejscowych Polaków – za łyżkę strawy. Tu dopadło ich nieszczęœcie, brat Józef schroniwszy się przed łapankš do piwnicy spłonšł tam podczas pożaru. Drugi z braci Kazimiery miał więcej szczęœcia. Wcielony do wojska rosyjskiego przeszedł cały szlak bojowy aż do Berlina. Głęboko wierzył, że chroniła go Matka Boska, bo medalik ofiarowany przez mamę nosił stale na szyi. Już w wolnym Berlinie, gdy prawie boso szedł z kolegš koło otwartego sklepu obuwniczego, przez moment miał chęć posiadania porzšdnych butów. Jakiœ głos wewnętrzny go powstrzymał przed wejœciem. Za chwilę, gdy minęli witrynę sklepowš, potężny wybuch zmiótł z powierzchni i ładny sklep i porzšdne buty – oni ocaleli. Wtedy na głos œpiewał „Gwiazdo œliczna, wspaniała…”.
Dzięki ludzkiej życzliwoœci niemieckiej rodziny wróciła z przymusowych robót siostra Kazimiery – Maria.
Kazimiera Siry z rodzinš wróciła do Bartkówki już po przejœciu frontu. Kilka dni tułaczki pocišgiem, furmankš i pieszo. Jak obdarta banda Cyganów stanęli nad Sanem a przeprawić się mogli dopiero „pod Sochackim”, bo woda była duża i kry płynęły całym korytem „domowej rzeki”.
Dotarli do rodzinnej wsi, do swoich!

***

Najtragiczniejsze przeżycia i straszne wspomnienia nosi w sercu i pamięci p. Maria Pantołowa z domu Mudryk. Jej rodzinę też wysiedlono do Michałówki. Dwie siostry wysłano stamtšd na roboty przymusowe do Rzeszy, brat Janek zacišgnšł się do armii, a Maria służyła zarabiajšc na utrzymanie.
Gdy 23 marca 1943 roku uciekli do lasu, bo trwała już rzeŸ Polaków, brat wrócił po Marię, bo w panice o niej zapomniano. W ostatniej niemalże chwili dołšczyli do uciekajšcych. Nocš, w panice szukali ratunku, drogi do Łucka. Dotarli tam będšc u kresu sił. Tymczasowe lokum znaleŸli w budynkach klasztornych przy łuckiej katedrze. Z dobytku pozostało im trochę odzieży i krowa – żywicielka, którš karmili trawš zbieranš w rowach i na trawnikach.
Tragedia wydarzyła się w maju, w nocy z 8 na 9 maja 1943 r. Nalot bombowy szedł na rejon największej łuckiej œwištyni. Bomba trafiła nie w koœciół, ale budynek klasztorny. Zawaliła się ogromna, wysoka œciana trzypiętrowego budynku grzebišc całš siedmioosobowš rodzinę Marii Mudryk. Ona ocalała, bo służyła u polskiej rodziny i tam nocowała. Gdy dotarła do niej ta hiobowa wieœć nie wie, jak doszła do gruzów. Nie było ani taty, ani mamy, ani rodzeństwa, tylko zwały gruzu i ona - piętnastoletnia sierota. Jakaœ życzliwa Rosjanka zorganizowała żołnierzy i grupę cywilów, którzy odkopali ciała. Tylko pięć trumien dla siedmiorga zabitych przydzielili Niemcy. Nad zbiorowš mogiłš polski ksišdz modlił się za rodzinę Marii i za niš samš – na obcej ziemi ocalonš i tak strasznie osieroconš – piętnastoletniš Niobe.
Przygarnęła ja krewna – Julia Sochacka, której całš rodzinę zamordowano w wigilię 1943 roku. Obie nieszczęœliwe i samotne wspierały się i ratowały w biedzie. W sierpniu 1944 roku, gdy nadarzyła się okazja wyjazdu zamieniły krowę – żywicielkę na konia i sprzęgnowszy go w parę z koniem Kucza ruszyli razem na zachód. Dotarli do Bartkówki, do swoich ….
Maria Mudryk – Pantołowa poprawia: do wsi, bo jej najbliżsi zostali daleko na łuckim cmentarzu.
Odwiedziła ich mogiłę w 1973 roku, gdy z mężem Kazimierzem pojechali tam, gdzie kiedyœ jechać nie chcieli, ale musieli. Pantołowie byli wywiezieni do Czekna w gminie Jarosławie pow. kostopolski, ale o tym już w następnym numerze „Dynowinki”.

Krystyna Dżuła

Wakacje w Miejskim Oœrodku Kultury i rekreacji

W dniach 21 lipca– 1 sierpnia br. Miejski Oœrodek Kultury organizował codzienne czterogodzinne zajęcia dla grupy 26 dzieci z Dynowa. Były to konkursy recytatorskie, wokalne, plastyczne, gry sprawnoœciowe, nauka tańca, odwiedzili dzieci dynowscy, policjanci i strażacy, zażywano kšpieli słonecznych i wodnych. Wspólnie obiadowano i grilowano. Serdecznie dziękujemy Paniom Anecie Kurasz i Justynie Szałajko – stażystkom MOPSu i MokiRu za wspaniała pomysły „ na zajęcia” wspólne organizowanie i przeprowadzenie.

GM

Pocztówka z wakacji

29 lipca, godzina 6³⁰.Wyjeżdżamy z Dynowa. Pogoda niezbyt udana, ale my jesteœmy pełni optymizmu, że w cišgu trzech najbliższych dni uda nam się zwiedzić jak najwięcej i przyjemnie spędzić czas. Po trzech godzinach jazdy jesteœmy w Pieninach. Pierwszy przystanek – wšwóz Homole. Jest z nami Pan Piotr – licencjonowany pilot i przewoŸnik, który pokaże nam góry. Mokrš œcieżkš idziemy przed siebie, niektórzy uczestnicy wycieczki skarżš się na bolšce nogi, ale idš dalej. Dochodzimy do wšwozu, odpoczywamy chwilę i ruszamy w dalszš drogę. Przy bacówce próbujemy tradycyjnych oscypków i już idziemy dalej, bo zaczyna padać deszcz. Schodzimy do Jaworek a następnie udajemy się do Szczawnicy. Zwiedzamy miasto, piękny park oraz pijalnię wód. I znowu deszcz każe nam się pospieszyć, ruszamy więc w dalszš drogę i zatrzymujemy się w LudŸmierzu, gdzie zwiedzamy bazylikę Matki Bożej – GaŸdziny Podhala oraz piękny ogród, w którym znajduje się pomnik papieża, stacje drogi krzyżowej i grób Chrystusa.
Z LudŸmierza udajemy się już do Zakopanego - Olczy, gdzie w ulewnym deszczu witajš nas zaprzyjaŸnieni górale.
Drugi dzień naszego pobytu w górach również wita nas deszczem, ale my nie jesteœmy zniechęceni. Zwiedzamy Dużš Krokiew, skocznie narciarskie, wraz z innymi turystami mamy okazję podziwiać młodych skoczków francuskich, którzy mimo deszczu trenujš na igielicie. Następnie udajemy się do Muzeum Tatrzańskiego, gdzie oprócz stałej ekspozycji podziwiamy wystawę „Fotografia dzikiej przyrody” oraz oglšdamy dwa filmy o niedŸwiedziach zamieszkujšcych Tatry oraz skarbach Morskiego Oka.
Po obiedzie ruszamy autokarem w stronę wycišgu krzesełkowego na Butorowy Wierch. Wreszcie nie pada, z góry oglšdamy miasto, następnie udajemy się na Gubałówkę, gdzie jest czas na lody oraz pamištkowe zdjęcie.
Zjeżdżamy wagonem w dół i znowu uciekamy przed deszczem.
Drugi dzień wycieczki jest pełen atrakcji, po kolacji spotykam się przy wspólnym ognisku, pieczemy kiełbaski, rozmawiamy, poznajemy się bliżej.
Œroda, 31 lipca. Znowu pada. Nasz plan wędrówki do Doliny Koœcieliskiej nie zostaje zrealizowany. Jedziemy do Chochołowa, gdzie podziwiamy piękne drewniane domy oraz figurkę Jana Nepomucena, który stoi odwrócony plecami do Czarnego Dunajca, bo tak ustawili go mieszkańcy Chochołowa, niezbyt lubišcy swoich sšsiadów.
W drodze powrotnej z Chochołowa wstępujemy na Krzeptówki – zwiedzamy Sanktuarium MB Fatimskiej, robimy pamištkowe zdjęcie przy pomniku papieża i udajemy się na Krupówki – głównš ulicę Zakopanego, wielkš atrakcję dla większoœci turystów odwiedzajšcych miasto.
Po obiedzie żegnamy się z miłymi gospodarzami i ruszamy w drogę powrotnš do domu. Niektórzy sš tak zmęczeni, że od razu zasypiajš, dlatego Zalew Czorsztyński oglšdamy tylko z okien autokaru.
Do Dynowa przyjeżdżamy ok. godziny 2130.
W wycieczce udział wzięło 47 dzieci i 4 opiekunów.
Wycieczka została sfinansowana ze œrodków MKRPA w Dynowie (dla 38 uczestników, 9 uczestników wzięło udział za pełnš odpłatnoœciš).
Dziękujemy Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska za nieodpłatne przekazanie napojów dla dzieci.

Wiesława Marszałek

II turniej Drużyn Podwórkowych

W dniu 19 lipca odbył się II turniej drużyn podwórkowych w piłce nożnej. W turnieju wzięło udział 18 drużyn, które rywalizowały z sobš w dwóch kategoriach do lat 15 i do lat 20. W pierwszej kategorii zwyciężyła drużyna FC BUDYNIARZE a w drugiej WIKLINIARZE. Drugie miejsce w kategorii do 20 lat zajęła drużyna ORŁÓW, a trzecie THC DYNOVIA. Najlepszymi strzelcami byli: Łukasz Maca, Konrad Maca i Mariusz Mnich. Organizatorzy Turnieju MOKiR oraz LKS Dynovia,dziękujš bardzo Panom Grzegorzowi Szajnikowi i Pawłowi Hadamowi, którzy przez wiele godzin, profesjonalnie, sportowo a przede wszystkim społecznie, sędziowali cały turniej. Dziękujemy.

GM

Pielgrzymowanie

Dlaczego ludzie pielgrzymujš, wędrujšc wytrwale „w każdy czas”, często z bšblami na nogach? Ponieważ postanowili w ten sposób z wdzięcznoœci uczcić Boga, spełniajš złożony kiedyœ œlub lub pragnš wyprosić sobie jakšœ szczególnš łaskę. Czyniš to z wielkš żarliwoœciš, manifestacyjnie, na oczach œwiata. Pielgrzymujš do miejsc œwiętych, szczególnie uprzywilejowanych dzięki nadzwyczajnym objawieniom, czyli do tak zwanych sanktuariów. Jest ich w Polsce i na œwiecie bardzo dużo. Wœród różnych sanktuariów najwięcej jest sanktuariów maryjnych.
W każdym sanktuarium pielgrzymi biorš żywy udział w sprawowanej tu liturgii. Uczestniczš w Mszach œw., korzystajš z Sakramentu Pojednania, a ponieważ sanktuaria sš jednoczeœnie bogatymi oœrodkami kultury, jak na przykład nasza Jasna Góra, pielgrzymi majš okazję pogłębić tu swojš wiedzę religijnš. Bardzo często młodzi ludzie w czasie pielgrzymowania odkrywajš swoje powołanie życiowe.
W sanktuariach obserwujemy przykłady niepowtarzalnej miłoœci, która ma swe Ÿródło w Bogu, a objawia się w miłosiernych uczynkach, solidarnoœci międzyludzkiej, dzieleniu-się wszystkim, goœcinnoœci, wzajemnej pomocy i ofiarnoœci. Tu wreszcie odbywajš się spotkania ekumeniczne, które prowadzš do jednoœci wszystkich chrzeœcijan.

Tęcza – 1991r.

Felietony Dynowinki - DUCH CZY MATERIA
CZYLI O JAKOŒCI HORYZONTU

Majšc życie od Ducha, do Ducha się też stosujmy.
(Ga 5, 25)

Kiedy ktoœ uzasadnia swoje postępowanie argumentacjš będšcš zlepkiem paradoksów – oœmiesza się. Jednak w przypadku ludzi uciekajšcych od duchowoœci, od życia wewnętrznego w imię czegoœ tam, należy się raczej zasmucić. Bo szkoda…
Każdy, kto zachłystuje się rzekomš samowystarczalnoœciš, skazuje się na bezbronnoœć, kiedy już zderzy się z sytuacjš, która go przeroœnie. I wtedy nie ma już po co żyć, jak powiadajš. Najlepiej skończyć to wszystko. Bo dziecko umarło, bo straciłem pracę, bo mšż mnie opuœcił, bo nie dostałam się na studia, etc. Normalna reakcja dla kogoœ, kto ma się za pana swego losu, dla kogoœ, do kogo nie ma dostępu ani Bóg, ani człowiek. A o to, abyœmy nie przestali uważać się za pępki wszechrzeczy, wielu usilnie się stara. Bo to bardzo korzystne: na różańcach jeszcze nikt fortuny nie zbił…
Zaczšłem z rozmachem i prosto z mostu, bo coraz bardziej zdumiewa mnie następujšca kwestia: wszyscy bez wyjštku ludzie stawiajš na pierwszym miejscu wartoœci niematerialne (miłoœć, przyjaŸń, dobre relacje międzyosobowe, dobre samopoczucie, satysfakcję posiadania, poczucie władzy, itd.), natomiast kiedy zaczyna się mówić o prawdzie, szczeroœci, samozaparciu, czystoœci, bezinteresownoœci, wiernoœci, wytrwałoœci czy innych cnotach, w końcu też z dziedziny niematerialnych, podnosi się larum. Bo to nieżyciowe, bo trzeba stać twardo na ziemi. Stoi twardo na ziemi ten, który ugania się za forsš? Dla dobra dziecka, oczywiœcie… Ten, który ugania się za sensacjš? Ten, który te sensacje pożera? Ten, który spędza niezliczone godziny przed ekranem, pozwalajšc robić sobie z mózgu bezkształtnš papkę? Ten, który nie ma czasu (istotnie, czas nie jest naszš własnoœciš…)? Ten, który omija koœciół parafialny i odwraca głowę na widok księdza, ale z przejęciem opowiada o historiach uršgajšcych inteligencji przeciętnego, dorosłego człowieka? Nie mówię tego jako kapłan jednej z wielkich religii monoteistycznych. Mówię jako człowiek myœlšcy i zdziwiony nieco niekonsekwencjš i totalnym brakiem logiki w postępowaniu wielu. Jestem wierzšcy, ale. No to jesteœ czy nie jesteœ? Ja w to wszystko nie wierzę. To dlaczego przynosisz dziecko do chrztu? Po co?
Nie da się oddzielić materii od ducha, bo człowiek jest osadzony w obu tych wymiarach. Materia bez ducha to zezwierzęcenie, duch bez materii to ucieczka w ułudę. Żałoœnie prezentuje się ktoœ elegancko ubrany i bywały w œwiecie, a wypowiadajšcy się o podstawowych prawach życia wewnętrznego (niekoniecznie chrzeœcijańskiego) jak przedszkolak.
Dane mi było przeżywać dwutygodniowe rekolekcje z małżeństwami i rodzinami. Czasem sceptycznie nastawionymi i pokaleczonymi. Bez mediów, bez kontaktu ze œwiatem, za to z ciszš, najbliższymi i okazjš do przemyœlenia kilku spraw. Pierwsze dni dla niektórych były gehennš. Jak to, nie ma telewizora? Czas szczelnie wypełniony? Tyle godzin modlitwy? Nie minšł tydzień, a wielu kiwało głowami: nie można tak było wczeœniej? Nie trzeba było wielkich słów, tym bardziej, że Ewangelia to „słowo żywe i skuteczne”, natomiast uœwiadomienie niektórym ich pogoni za wiatrem dawało błogosławione rezultaty. Ostatecznie to Bóg i człowiek okazywali się najważniejsi. W kilku sercach pojaœniało, w kilku głowach dokonały się przewroty w myœleniu. Czy to pomoże im żyć lepiej, radoœniej? Czas pokaże. Trzeba nieco trudu i zaangażowania. Tym bardziej, że powrócili do œrodowisk, gdzie myœlenie kategoriami wiary i ducha jest – mówišc delikatnie – niepopularne. Spróbujcie przekonać szczęœliwego małżonka, żeglarza, zakonnika, muzyka, żeby porzucił to, co robi i zajšł się biznesem. Wyœmieje was. Chyba, że jego serce już zacišgnęło się na służbę Mamonie…
„Gdzie skarb twój, tam i serce twoje”. Od wytyczonego celu, od jego jakoœci zależy kształt naszych poczynań. Dlaczego tak wielu, pragnšc być szczęœliwymi, ugania się za tym, co szczęœcia dać nie może?

Ks. Krzysztof Rzepka
 

Cudze chwalicie, swego nie znacie!

A tu ”Semafor”pod nosem macie!

26 lipca 2003 roku miała miejsce rzecz niezwykła. Otóż z fasonem dokonało się oficjalne otwarcie karczmy „Pod Semaforem”.
Co prawda rzeczywiste otwarcie miało miejsce dużo wczeœniej, ale nie o rozkosze podniebienia tym razem chodziło, chociaż i o tym mowa była, lecz o coœ więcej.
Tym razem poszło o dużo ciekawsze sprawy, warte szerokiego nagłoœnienia. Ale żeby to zrobić trzeba zaczšć od poczštku, którym bez wštpienia sš ludzie z pasjš, wierzšcy, że Dynów jest piękny, że wiele tu można zdziałać, że warto chcieć i że się uda.
Tymi ludŸmi sš dwaj panowie - Janusz Jarosz i Bolesław Kopacki. To w ich głowach powstał pomysł promowania Dynowszczyzny z wykorzystaniem jednej z najciekawszych w Europie tras kolejki wšskotorowej. Każdemu z nas przystanek Bachórz kojarzy się z szarym i odrapanym budynkiem dawnej stacji kolejowej. Stoi do dziœ i choć jeszcze nie straszy nocami niewiele mu do takiego stanu brakuje. Tuż obok niego dwaj pomysłowi panowie zamyœlili postawić przydrożnš karczmę i pomysł swój zrealizowali. Celem komercyjnym przedsięwzięcia jest, jak najbardziej słuszne z ekonomicznego punktu widzenia, osišgnięcie nadwyżki przychodu nad kosztami. A pozostałe cele pięknie wyłożył Pan Janusz Jarosz witajšc zaproszonych goœci na otwarciu lokalu. Od dnia kiedy po raz pierwszy postawił na Dynowskiej Ziemi swojš, trzymiesięcznš wówczas nogę, pozostaje pod urokiem miasteczka. Mimo, że na stale mieszka w Krakowie, bšdŸ co bšdŸ kulturalnej stolicy Polski, uważa Dynów za swoje drugie, równie ważne miejsce na ziemi i równie jak Kraków piękne choć w zupełnie inny sposób i stšd właœnie wzišł się pomysł inwestowania na tym terenie.
Urodę miasteczka i okolic udało mu się utrwalić w kolekcji starych pocztówek, które zdobiš œciany karczmy, przypominajšc, że Dynów był kiedyœ kwitnšcym centrum Pogórza.
Sama Karczma „Pod Semaforem” jest nie tylko miejscem gdzie można dobrze zjeœć, ale przede wszystkim jest przystankiem na trasie kolejki wšskotorowej Przeworsk - Dynów. Kolejki, którš Dynowszczyzna ma nadzieję zasłynšć na cały kraj.
Na oficjalne otwarcie i promocję karczmy właœciciele zaprosili przedstawicieli wszystkich lokalnych instytucji, którym promocja turystyki leży na sercu. Zjawił się wójt Gminy Dynów Pan Adam Chrobak, Naczelnik Przeworskiej Kolei Wšskotorowej Pan Władysław Żelazny, właœciciele zaprzyjaŸnionych gospodarstw agroturystycznych, duchem obecny był starosta rzeszowski, który przysłał przeprosiny i zapewnienie, że odwiedzi karczmę w dogodniejszym terminie. Nie dopisały rzeszowskie media i włodarze miejscy za to byli przedstawiciele „Dynowinki”, którzy plujš sobie w brodę, że zapomnieli fotoaparatu, bo było co uwieczniać.
Przecięcia wstęgi dokonano etapowo i gremialnie. Nadcišł Wójt Gminy, potem Pan Władysław Żelazny, żona jednego z właœcicieli Irena Kopacka a dokończył dzieła Pan Janusz Jarosz. Wstęga opadła a goœci powitały kelnerki z kieliszkami mrożonego szampana. Wzniesiono toast za pomyœlnoœć i zaproszono goœci do œrodka. Oficjalnš, bardzo ciepłš mowę wygłosił Pan Adam Chrobak, żartujšc, że to pierwszy raz kiedy przyszło mu oficjalnie otwierać karczmę, bo jak dotšd trafiały się same dostojne i ciut pompatyczne otwarcia budynków wyższej użytecznoœci. Zaznaczył, że bardzo go cieszš wszelkie próby ożywienia turystycznego regionu i dodał, że władze gminy także majš w tej kwestii pewne plany, o których póki co nie chciał mówić, żeby nie zapeszyć.
Jednym z zaproszonych na otwarcie goœci był Pan Władysław Żelazny - człowiek, za sprawš którego kolejka wšskotorowa Przeworsk - Dynów kursuje jako atrakcja turystyczna a niedługo już jako regularny œrodek transportu towarowego. Miło posłuchać z jakš dumš opowiada o „swojej” kolejce, jak cieszy się, że coraz więcej osób chce tu przyjeżdżać i podziwiać Jawornicki tunel, urodę wzgórz i cieszyć się powolnym biegiem pocišgu. Dobrze się stało, że na trasie wyrosła stylowa karczma, która niesłychanie uatrakcyjnia wycieczkę, no i pozwala pokrzepić ciało po przeżyciach ducha.
Padło jeszcze kilka wypowiedzi po czym zgodnie postanowiono zwyczajnie pogadać w mniej oficjalnej atmosferze. Gospodyni i dobry duch karczmy Pani Ania Dudzicka dała znak, że czas rozpoczšć biesiadowanie i zaprosiła goœci do stołów.
Podano obiad złożony z dań kuchni polskiej. A wszystko œwieżutko ugrilowane, chrupišce i soczyste, sałatki prawdziwie domowe, no i zimne piwo w taki upał było jak strzał w dziesištkę.
Właœciciele majš jeszcze wiele planów, wiele wspaniałych pomysłów, który podniosš atrakcyjnoœć tego terenu i przycišgnš turystów do Dynowa i okolic. Jedna z propozycji adresowana jest do uzdolnionej muzycznie dynowskiej młodzieży. Otóż karczma „Pod Semaforem” czynna jest całš dobę, a sporo goœci przesiaduje w niej wieczorami. Byłoby miło gdyby wzorem większych oœrodków znaleŸli się chętni do tzw. „grania do kotleta”. Młodzi ludzie z gitarš czy skrzypcami stworzyliby niepowtarzalnš atmosferę, która i tak jest tam doskonała. W imieniu i za zgodš właœcicieli składamy tš propozycję i mamy nadzieję, że jeszcze w wakacje znajdš się pierwsi odważni.

Nie trzeba było mieć specjalnie bystrego oka, żeby z nakrycia stołów na otwarciu karczmy wywnioskować, że wielu zaproszonych goœci nie dopisało. Wielka szkoda, że nie potrafimy docenić cennych inicjatyw.
Mam jednak nadzieję, że dzięki takim ludziom jak właœciciele karczmy „Pod Semaforem” w najbliższym czasie nie wyroœnie tu gęsty las.

ce

Moja przygoda w Rosji - cz. II

W sierpniowym numerze Dynowinki powracam do mojej podróży do Rosji. Głównym jej celem było legendarne jezioro Bajkał. Z podręcznika lub słownika geograficznego możemy się dowiedzieć, że jezioro to jest położone w południowo-wschodniej częœci Syberii, od południa przylega do Wyżyny Mongolskiej. Uznane zostało za najgłębsze jezioro œwiata. Długoœć Bajkału wynosi około 660 km, a szerokoœć prawie 90 km. Mieœci się w nim 23 tys. km3 wody – tyle co w naszym Bałtyku, co stanowi 20% zasobów słodkiej wody zgromadzonych w jeziorach Ziemi. Sybiracy nie nazywajš Bajkału jeziorem, ale morzem.
Nazwa jeziora nie jest jednoznacznie wyjaœniona. Możliwe, że pochodzi od tureckich słów „Baj-kul”, co oznaczałoby „bogate jezioro”. Nie byłoby w tym okreœleniu żadnego kłamstwa. Nad Bajkałem urzeka bowiem piękno i bogactwo dzikiej przyrody. Występuje tu ponad 1000 gatunków flory i 1550 gatunków fauny. 35% roœlin i 80% zwierzšt to endemity – gatunki jakich nie można znaleŸć w żadnym innym miejscu na Ziemi. Jezioro otaczajš malownicze, niezwykle dzikie Góry Bajkalskie (od zachodu), Barguzińskie (od wschodu), Chamar Daban (od południa). W 1996 roku rejon Bajkału został włšczony w spis Œwiatowego Dziedzictwa Przyrody i Kultury UNESCO.
Jednš z wysp jeziora jest Olchon. Z powodu specyficznych warunków klimatycznych porastajš jš reliktowe zimne stepy o charakterze górskim. Wiosnš stepy pokrywajš się kobiercem różnobarwnych kwiatów: lilii, zawilców, traganków, dzwonków, irysów, goŸdzików i maków. Buriaci, którzy zamieszkujš głównie te tereny, nazywajš takie łški uburami. Na olchońskich stepach roœnie też herbata kurylska. Roœlina ta dodana do herbaty nadaje jej specyficzny smak. Na szczytach można podziwiać bardzo stare, powykrzywiane modrzewie. Wędrówka po wyspie nie jest łatwa z powodu braku wody, ale ze wzniesień można podziwiać przepiękne widoki Gór Bajkalskich i samego Bajkału.
Jeœli chodzi o zwierzęta to najbardziej rzucajš się w oczy owady. Œwiat owadów jest tu tak bogaty, że nawet wprawny entomolog może mieć problem z rozpoznawaniem wszystkich gatunków. Niektóre z owadów pewnie nie majš jeszcze nazwy i czekajš na swojego odkrywcę. Poœród kamieni, piarżysk i osuwisk stepowych można od czasu do czasu usłyszeć charakterystyczny ostrzegawczy œwist. Wydajš go szczekuszki, małe zwierzštka z okršgłymi uszkami do złudzenia przypominajšce nasze œwistaki. Szczekuszki nie zapadajš w sen zimowy. W czasie zimy korzystajš ze zgromadzonych w lecie zapasów suszonych traw i porostów. Jednymi z najczęstszych ptaków drapieżnych Syberii sš kanie czarne. Kršżyły także nad Olchonem, wypatrujšc swych ofiar.
Z wyspy Olchon udaliœmy się kutrem rybackim na Półwysep Œwięty Nos, leżšcy w œrodkowej częœci jeziora. Przez półwysep biegnš pasma górskie poroœnięte syberyjskš tajš, którš tworzš głównie sosny, modrzewie i limby syberyjskie. Na dnie lasu wœród bogatego runa leżš martwe pnie tych drzew, co znacznie opóŸnia tempo wędrówki i pozwala odczuć gšszcz tajgi na własnej skórze. Roœnie tu krzew – różanecznik dahurski zwany bagulnikiem, uznawany za jeden z symboli tej krainy. Wiosnš runo tajgi przybiera barwę różowš od kwiatów tej roœliny. W syberyjskich lasach kwitnš też piwonie – sadzone w naszych ogródkach, ciekawe gatunki storczyków, orliki i inne. Mnóstwo jest tu jagód – bażyny, borówek, porzeczek.
Oczywiœcie królowš wszystkich roœlin syberyjskich jest limba zwana cedrem syberyjskim, po rosyjsku sibirskij kiedr. Wytwarza ona duże owalne szyszki zawierajšce jadalne owoce – orzeszki, które sš podstawš wyżywienia znacznej częœci zwierzšt, przede wszystkim wszędobylskich orzechówek (ptaków wielkoœci może naszego gawrona o bršzowym, biało nakrapianym upierzeniu). Orzeszki limbowe majš duże wartoœci odżywcze. Zawierajš m.in. 60% tłuszczu i 17% białka. W czasie zesłań pomagały przetrwać ciężkie chwile zesłańcom.
W wyższych położeniach górskich występujš bogate łški wysokogórskie oraz zaroœla przypominajšce tatrzańskš kosodrzewinę, które tworzy karłowata forma limby syberyjskiej – stłanik. Sš one bardzo gęste i trudne do przebycia.
Powszechne w tutejszych lasach sš kruki odzywajšce się jak kukułki oraz małe, sympatyczne zwierzštka – burunduki. Burunduki to gryzonie przypominajšce wiewiórki z paskami na grzbiecie. Żerujš często w stosach zwalonych pni. Sš bardzo ciekawskie. Można je podejœć zupełnie blisko i poprzyglšdać się im. Królem syberyjskiej tajgi wœród zwierzšt jest niedŸwiedŸ. Cały las jest pełen œladów jego bytnoœci: to resztki obiadu, to odciœnięte w błocie tropy.
Teraz wrócę do samego jeziora Bajkał. Żyje w nim wiele endemicznych ryb, m.in. omul (główna ryba poławiana w jeziorze), lipień bajkalski i gołomianka (dziwaczna rybka z głębin). W Bajkale żyje jedyna słodkowodna foka œwiata – nerpa. Największa kolonia nerpy jest na wyspach Uszkanie, niedaleko od Półwyspu Œwięty Nos. Foka ta żywi się gołomiankami. Według różnych teorii dotarła ona wielkimi rzekami Rosji do tego jeziora w okresie zlodowacenia i na skutek izolacji stała się endemitem.
Pod względem przejrzystoœci wody Bajkał znajduje się na drugim miejscu wœród jezior œwiata. Niezwykłš czystoœć wód zawdzięcza małemu widłonogowi planktonicznemu – episzurze. Jest to główny filtr jeziora. W cišgu roku filtruje znacznie więcej wody niż wpływa do Bajkału ze wszystkich wpadajšcych do niego rzek.
Niestety na Bajkale też już wycisnęła swoje piętno cywilizacja. Zanieczyszczenia jakie spływajš do jeziora powodujš œmierć episzury. Zaczyna być to powoli widoczne w południowej częœci, gdzie znajdujš się dwaj główni truciciele Bajkału (Kombinat Celulozowo-Papierniczy w Bajkalsku i Selengiński Kombinat Celulozowo- Tekturowy) i skupiajš się większe oœrodki miejskie. Tragiczna w skutkach dla jeziora okazała się budowa tamy na Angarze. W wyniku tego poziom wody w Bajkale podniósł się o 1 metr. Spowodowało to zniszczenie żerowisk omuli i negatywnie odbiło się na liczebnoœci tych ryb. Jednoczeœnie z powodu zabagnienia usycha tajga brzegów Bajkału. Na podmokłych łškach widoczne sš już tylko kikuty rosnšcych tam kiedyœ drzew. Na pewno nie cieszš też góry œmieci pozostawiane przez turystów w najbardziej uczęszczanych miejscach wokół większych oœrodków miejskich. Miejmy nadzieję, że Rosjanie w porę zrozumiejš swoje błędy i ochroniš ten cud przyrody przed całkowitš zagładš.
Na koniec chcę wspomnieć, że głównymi badaczami i odkrywcami Bajkału byli Polacy, w szczególnoœci Benedykt Dybowski, a także Witold Godlewski, Aleksander Czekanowski i Jan Czerski. Dzisiaj też spotkać Polaków w rejonie tego jeziora nie jest trudno. W skansenie stolicy Buriacji – Ułan-Ude jako największy zabytek stoi gospodarcza zabudowa po naszych rodakach. Wielu tutejszych ludzi przyznaje się do polskich korzeni. Myœlę, że warto było odwiedzić Rosję by poznać urzekajšce piękno dzikiej przyrody i wkomponowane w niš buriackie wioski, ale także by odnaleŸć polskie œlady na tej ziemi i uzmysłowić sobie ile trudu kosztowało naszych rodaków przetrwanie czasu zesłań nierzadko połšczone z odkrywaniem tajemnic Syberii.
W następnym numerze postaram się jeszcze raz powrócić nad Bajkał i opowiedzieć coœ więcej o rdzennych mieszkańcach tego regionu i ich kulturze.

Marta Bylicka

Hakarl - kolejny przysmak Islandczyków - ISLANDIA cz. II

Do nieba, do piekła…tak może brzmieć tytuł kolejnego dnia pobytu na Islandii. Ciekawym przeżyciem a zarazem porannš toaletš była kšpiel w goršcych Ÿródłach.
Woda sprawiła, że usypialiœmy na stojšco, gdyby nie kawa, zaciekawienie i piękne œpiewy, spałbym na nabożeństwie niedzielnym w koœciółku w Reykjahild, które odprawiane było w języku islandskim
Religiš dominujšcš w tym kraju jest luteranizm, a osobliwoœciš sš mieszkańcy pielęgnujšcy dawne wierzenia pogańskie, czczšcy Freję, Loki, Thora, Odyna itd.
Katolicy zamieszkujš głównie w stolicy, Reykjaviku, jest ich ok. 2000.
Po modlitwie mieliœmy okazję przywitać się i porozmawiać z pastorem oraz uczestniczyć w otwarciu wystawy malarskiej Solveig Illugadottir, czyli córki Illuga. Islandczycy nie majš nazwisk, po imieniu zaznacza się tylko imię ojca i płeć dziecka.
Jakże spokojni, naturalni, uœmiechnięci byli uczestnicy modlitw, wiedzšc, że obok czai się wielkie niebezpieczeństwo noszšce nazwę Krafl. Wulkan ten wybuchał wielokrotnie, lawa wybuchu z 1725 opłynęła koœciółek nie uszkadzajšc go. Ostatni zaœ wybuch nastšpił w 1980 roku, a następne…?
Na teren wulkanu wchodzi się na własne ryzyko, gdyż trwa oczekiwanie na kolejnš erupcję. Dla nas był to niesamowity spacer w oparach siarki, po ciepłej, miejscami goršcej, zastygłej lawie.
W oddali widoczna była elektrownia czerpišca energię z drzemišcego olbrzyma. W pobliżu zaœ nasz podziw wzbudziły gejzery błotne. Tak emocjonujšcy dzień zakończyliœmy snem u podnóża krateru Hverfjall, którego obejœciem rozpoczęliœmy następny dzień wędrówki. Po zejœciu czekał nas spacer przez labirynt Dimmuborgir (ponure zamki) i chyba tylko dlatego, że był to ranek, nie spotkaliœmy koboltów, sylfid i demonów.
Kolejne wybuchy zachwytów pojawiły się przy jeziorze Myvatn. Raju dla ornitologów, artystów i turystów. Podziwiać można było ciekawe formacje lawowe wystajšce z wód jeziora, obserwować ptaki różnorodnych gatunków oraz obejœć pseudokratery. Tu można było spędzić dużo czasu, który niestety nieubłaganie mijał a na nas czekały inne miejsca warte zobaczenia. Spacer wokół Godafoos, Wodospadu Bogów, zajšł nam troszeczkę czasu, gdyż obserwowaliœmy œmiałków spływajšcych jego wodami w kajakach. Ciekawy był krótki pobyt w grocie i jaskini wulkanicznej.
Z Zatoki Wielorybiej wyruszyliœmy na pieszš wyprawę do wodospadu majšcego 198 metrów, zaœ od Jeziora Wielorybiego uciekaliœmy gonieni przez bardzo natrętne muchy.
I tak zbliżyliœmy się do największego miasta Wyspy, najbardziej na północ położonej stolicy, Reykiawiku. Jest to jedyne na œwiecie miasto ogrzewane wodš z goršcych Ÿródeł.
Nie ma tu szczególnych zabytków, warto zwiedzić skansen z przykładami budownictwa islandzkiego, nabrzeże z charakterystycznym pomnikiem upamiętniajšcym przybycie pierwszego osadnika Ingolfura Arnarsona oraz koœcioły katolicki i luterański. Będšc tutaj warto odwiedzić polskie siostry Karmelitanki i cmentarz, gdzie spoczywajš marynarze z polskiego statku”Wigry”, którzy utonęli, gdy statek rozbił się o południowy brzeg Islandii..
Jeœli zawitamy do stolicy koniecznie udajmy się do Błękitnej Laguny, gdzie usłyszymy różnorodne języki œwiata, ale głównš atrakcjš jest kšpiel w zagospodarowanych goršcych Ÿródłach. Tu leczy się choroby skóry i relaksuje przed kolejnymi trudami podróży.
Thingvellir, pobyt w tym miejscu jest prawie obowišzkiem dla turysty, a œwiętym i sławnym miejscem dla Islandczyków. Tutaj powstał w 930 Althing, najstarszy parlament nowożytnej Europy, tu uchwalono w 1000 r. przyjęcie religii chrzeœcijańskiej i odbywały się szczególne posiedzenia parlamentu. Wreszcie w tym miejscu 17 czerwca 1944 r. powołano Niepodległš Republikę Islandii. W pobliżu leży największe jezioro Islandii, Thingvellavatn.
Kilkanaœcie kilometrów podróży i znajdujemy się przy polu z gejzerami. Geysir, od którego pochodzi nazwa tego zjawiska już odpoczywa, natomiast popisuje się, co kilka minut Strokkur.
I znów jako przerywnik wodospad Gullfoss, czyli Złoty.
Wodospady, wulkany, rzeki, formacje skalne to stali towarzysze naszej wyprawy. Każde miejsce warte opisu, jakże inne, ciekawe, zwišzane z innym wydarzeniem, legendš, historia o jakże różnorodnych barwach.
Naszš szczególnš ciekawoœć wzbudziła Kirkjugolfid (podłoga koœcioła), czyli pozostałoœć po słupach bazaltowych, zeszlifowanych przez lodowiec.
Deszczem przywitał nas Vatnajokull, największy lodowiec Islandii i zarazem Europy. Przeżyciem był krótki spacer po nim i jego obrzeżami. Na kolana rzuciło nas jezioro lodowcowe z pływajšcymi fragmentami lodu. Milczenie tu było wskazane. Jeszcze ostatnie widoki, pożegnalny wodospad Skogafoss i wizyta w lesie by pokłonić się najstarszemu drzewu na Wyspie. Jakże smutne to było, traktować za las mały zagajnik, i w zadumie stać przy „ staruszku” z 1938 r. A kiedyœ ten kraj porastały lasy.
Szkoda było opuszczać ten przecudowny kraj, ale cóż, jego czšstka pozostała w nas by ubarwiać szare dni i sny.
W tytułach nawišzałem do kuchni islandzkiej, która jest specyficzna. Dla chętnych podam przepisy.
Smakołykiem jest łeb barani, który dzieli się na połowę marynuje albo gotuje. Z owcy nic się nie zmarnuje, o czym œwiadczš wędzone jšdra barana (sursadir hrutspungar), specjalnoœciš zaœ jest kiełbasa sporzšdzona z drobno pokrojonych i odpowiednio przyprawionych jšder.
Statur to mięso, tłuszcz i krew zaszyte w owczym żołšdku.
Blodmor to serce, wštroba i płuca owcy zapakowane w owczy żołšdek i ugotowane.
Hakarl, czyli mięso rekina, które pocięte w wšskie paski dojrzewa przez kilka tygodni, leżšc na brzegu morza na deskach pokrytych żwirem i przykrytych kamieniami. Potem wędzi się je i suszy w przewiewnych szopach. Pachnie amoniakiem a smakuje jak przejrzały ser camembert.
Ja niestety nie spróbowałem tych potraw. Smacznego.
 

Piotr Pyrcz

Nozdrzec - informacje

Trzy lata temu dziewięcioosobowa grupa dziesięciolatków z Nozdrzca wróciła z siódmym miejscem w klasyfikacji generalnej klas III w Mistrzostwach Polski w Tabliczce Mnożenia w Szczecinku. Był to debiut naszej szkoły w tych zawodach i na pewno należał do bardzo udanych. Zachęcona sukcesem postanowiłam go powtórzyć. Moim wychowankom bardzo spodobał się ten pomysł, zwłaszcza, że ich starsi koledzy miło wspominali wyjazd na te zawody. Nie było więc przeszkód, aby zgłosić ich do kolejnych konkursów w tabliczce mnożenia.

Pištek, 25 paŸdziernika 2002
Dziesięcioro trzecioklasistów z niecierpliwoœciš oglšda swoje karty do gry. W pudełku sš ich dwa rodzaje: czarne z liczbami, np. 14 czy 81 oraz czerwone z iloczynami typu: 2 x 9, 8 x 10.Krótko i rzeczowo wyjaœniam dzieciom zasady gier, które będš ćwiczyć aż do końca maja, czyli do samych zawodów. Od dziœ, co pištek po lekcjach będš się spotykać na treningach. Wszyscy uœmiechnięci idš do domów, jednak wiedzš, że przez siedem miesięcy będš ciężko pracować nie tylko nad technikš, ale i nad swoimi nerwami.
Pištek, 20 grudnia 2003
Praca idzie cała parš. Wszyscy intensywnie ćwiczš, nawet w domu. Ponoć jednej dziewczynce karty œniš się po nocach... „Krzyżak”, „Królowa skakanki”, „Piłkarz matematyk”, „Olimpijczyk”, „Prymus”, „Szeryf”, „Ekspres”. To nie kryptonimy działań wojennych w czasie II wojny œwiatowej, lecz nazwy gier, które będš rozgrywane na mistrzostwach. Wszyscy już dobrze znajš ich zasady, wiedzš na czym należy się skupić w danej grze. Jest dobrze, oby póŸniej też tak było.
Pištek, 14 lutego 2003
Skończyły sie dwa tygodnie ferii - czasu błogiego wypoczynku. Jednak trzecioklasiœci ze Szkoły Podstawowej w Nozdrzcu nie zmarnowali go. Byłam pod wrażeniem. Każdy się w czymœ podcišgnšł. „Ekspres”, który kulał u kilku osób, jest teraz dopięty na ostatni guzik. Dziewczynki bezbłędnie skaczš na skakance, ale jeszcze lepiej idzie im w „Krzyżaka”, w którym nierzadko wypadały gorzej niż chłopcy.
Po skończonym i jakże udanym spotkaniu powiedziałam swoim podopiecznym: „Jeżeli pištego kwietnia pójdzie wam tak dobrze jak dzisiaj, możemy zajšć miejsce w pierwszej pištce”. Po twarzach dziesięciolatków przeleciał strach; przecież konkurs jest dopiero pod koniec maja... Po chwili sprawa się wyjaœnia: w Sanoku odbędš się wtedy zawody w tabliczce mnożenia. Jedni się cieszš, drudzy niepokojš. Jak to wyjdzie?
Sobota, 5 kwietnia 2003
Nerwówka. Tak można jednym słowem opisać atmosferę w Szkole Podstawowej nr 2 w Sanoku, gdzie majš miejsce III Mistrzostwa Sanoka w Tabliczce Mnożenia. Również w tych zawodach biorš udział uczniowie nozdrzeckiej podstawówki, którzy zostali zaproszeni przez organizatora, aby mogli poczuć atmosferę panujšcš na takich zawodach.
Trzecioklasiœci sš bardzo zdenerwowani, ale już po chwili zapominajš, że czeka ich sprawdzian. Rozkręcili się, skupili na grze.
Chłopcom poszło bardzo dobrze - w klasyfikacji chłopców klas III zajęli II miejsce. Dziewczynkom powiodło się trochę gorzej - zajęły V miejsce w swojej kategorii. Jednak jako klasa zajęli II miejsce.
Ten konkurs mieli potraktować jako próbę generalnš przed majšcymi się odbyć w ostatniš sobotę maja zawodami w Kołobrzegu. Był to też ich sprawdzian, z którego będš musieli wycišgnšć właœciwe wnioski. Tymczasem muszę podjšć decyzję, kto z dziesištki uczniów pojedzie nad morze. Sprawa nie jest prosta. Wiadomo, każdy ma lepsze i gorsze dni. Sš gry, w których jest bardzo dobry, ale reszta u niego niekiedy kuleje.
„Do zawodów jeszcze (a może tylko?) osiem tygodni. Przez ten czas powinno się wszystko wyjaœnić” - pomyœlałam.
Pištek, 25 kwietnia 2003
Skład jest już ustalony, ale mimo to nie jestem pewna swojej decyzji. Jednak dzisiejszy trening pokazał, że się nie myliłam. Co prawda, zdarzajš się błędy, ale to sš już sprawy kosmetyczne, np. celniejsze strzelanie do bramki czy szybsze bieganie. Jeszcze tylko pięć tygodni!
Czwartek, 29 maja 2003
Pocišg „Przemyœlanin” odjeżdża już z dworca PKP w Rzeszowie, w którym się usadawia oœmioro trzecioklasistów, ja oraz jeszcze jeden opiekun. Wszyscy sš bardzo przejęci, gdyż pojutrze rozpoczynajš się zawody. A teraz trzeba iœć już spać, zbliża się 2200, a przed nimi długa droga.
Pištek, 30 maja 2003
To był dzień pełen wrażeń. Przed południem miała miejsce przesiadka w Stargardzie Szczecińskim do pocišgu osobowego jadšcego do Kołobrzegu. A tam nasi trzecioklasiœci poznali drużynę ze Szczecina. Po krótkim czasie można było usłyszeć krzyki „126!” czy „Nieprawda! Ja mam rację!”. Obie ekipy urzšdziły sobie mały trening...
Gdy tylko dojechaliœmy do Kołobrzegu i wysiedliœmy z pocišgu, swoje kroki skierowaliœmy do Zespołu Szkół Rybołówstwa Morskiego, gdzie mieœciła się jedna ze szkół, w której były rozgrywane zawody, jak i internat, gdzie mieszkaliœmy.
Około godz. 17:00, gdy wszyscy się już rozpakowali i zobaczyli miejsca zawodów (SP nr 4, SP nr 8 oraz hala sportowa „Milenium”), poszliœmy na pięknš plażę nie opodal internatu. Dla większoœci dzieci było to ich pierwsze spotkanie z morzem. „Proszę pani, a gdzie jest drugi brzeg?” - pytał co jakiœ czas jeden z uczniów.
Budowanie zamków z piasku, zakopywanie się w ciepluteńkim piasku. Tak upłynęło urocze popołudnie.
Jest ciepło, słońce powoli chyli się ku zachodowi, słychać szum morza i pokrzykiwania mew. Jest cudownie. Jednak nikt nie może zapomnieć, że za 12 godzin rozpoczynajš się dwudniowe zawody w tabliczce mnożenia.
Sobota, 31 maja 2003
Mimo chęci wyspania się po męczšcej podróży pocišgiem, każdy trzecioklasista wstał czym prędzej z łóżka i przygotował się do dzisiejszego dnia. Na ten dzień wszyscy przecież długo czekali. W klasach ZSRM sš już poustawiane ławki, które tylko czekajš na uczestników. Niektórzy wchodzš ze strachem w oczach, nerwowo wyginajš palce. Jednak nie można sobie pozwolić na zdenerwowanie. Ważne jest w tej chwili opanowanie i skupienie się na tym, co jest najważniejsze, czyli na dobrym mnożeniu i dodawaniu.
Dzisiaj - do południa zostanš przeprowadzone eliminacje z „Krzyżaka”, „Olimpijczyka”, „Szeryfa” i „Prymusa”. Dziesięć najlepszych osób ze wszystkich startujšcych w „Krzyżaku” i „Olimpijczyku” weŸmie udział w finale, który odbędzie się po uroczystym otwarciu w hali sportowej „Milenium”.
Zawody czas zaczšć!
Sobota wieczorem
Na twarzach dziesięciolatków z Nozdrzca widać radoœć. Jest wesoło. Na tę porę zostały przewidziane atrakcje. Dziewczynki długo zastanawiały się w co się ubrać na zabawę. A nie była to byle jaka impreza; dyskoteka, grill, spacer nad morzem. Ponad szeœćset dzieci wspólnie bawiło się na ogromnym placu szkolnym tuż przy samym morzu i nie było w tym momencie ważne, czy ktoœ wygrał czy poniósł klęskę. Wszyscy razem podskakiwali w rytm muzyki.
„Jest fajnie, ale mogło być lepiej” - myœlš niektórzy, w tym i nasi trzecioklasiœci. Aby wejœć do finału brakowało im często setnych sekundy, czyli tyle co nic. Z tymi wynikami bez problemu mogliby wejœć do finału jeszcze rok temu, jednak teraz to już nie wystarczyło. Na osłodę sš pyszne kiełbaski z grilla.
Niedziela, 1 czerwca 2003
Dzień Dziecka. Dzisiaj każde dziecko marzy o jakimœ wspaniałym prezencie, a na pewno można by do niego dodać zwycięstwo w „Królowej skakanki” czy „Piłkarzu matematyku”. Jedna z uczennic nozdrzeckiej podstawówki była o krok (a właœciwie o skok...) od wygranej w grze dla dziewczšt „Królowa skakanki”. Tak niewiele brakowało! Przed południem odbyła się dekoracja zwycięzców i uroczyste zakończenie zawodów. Teraz jeszcze trzeba się spakować, ponieważ wieczorem odjeżdża pocišg do Rzeszowa.
Na pewno te zawody będš niezapomnianym przeżyciem dla ósemki trzecioklasistów z Nozdrzca; nie często bowiem zdarzajš sie takie konkursy i w dodatku w tak pięknym miejscu, jakim jest wybrzeże naszego polskiego morza. Dla niektórych być może będš to najpiękniejsze wspomnienia z czasów szkolnych. Duży wkład majš w tym rodzice, którzy w całoœci pokryli koszty pobytu swoich dzieci i wytrwale pomagali im przygotować się do tych zawodów. Również Urzšd Gminy Nozdrzec wspomógł finansowo podróż opiekunów do Kołobrzegu i ich pobyt w tym mieœcie.
Na razie nie jest jeszcze znane miejsce klasy III w mistrzostwach, ale bez względu na nie każdy będzie do nich często wracał we wspomnieniach.

Opiekun
Barbara Lubińska

Gmina Krzywcza

Urzšd Gminy,
37-755 Krzywcza
tel. (0-16) 671-14-86
tel./fax (0-16) 672-74-30
e-mail: ugkrzywcza@poczta.wp.pl
www.ugkrzywcza.pu.pl

Dane statystyczne:
Powierzchnia gminy – 9 447 ha, liczba ludnoœci – ok. 5 200 mieszkańców

Gmina Krzywcza leży w granicach Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego. W jej skład wchodzi 10 sołectw: Babice, Bachów, Chyrzyna, Krzywcza, Kupna, Reczpol, Ruszelczyce, Skopów, Œrednia i Wola Krzywiecka.
Gmina ma charakter rolniczo-leœny – użytki rolne zajmujš 48 % powierzchni, a lasy 43 %. Na jej terenie funkcjonuje blisko 1 300 gospodarstw, przy czym najwięcej – ok. 315 – jest tych w przedziale 1-2 ha.
Głównš rzekš przepływajšcš przez gminę jest San wraz z jego dopływami. Występujš tu wzniesienia o przebiegu grzbietów z północnego zachodu na południowy wschód. RzeŸba terenu jest mocno urozmaicona i o zróżnicowanych nachyleniach. Najwyższe szczyty osišgajš do 350 m n.p.m.
Wœród zbiorowisk leœnych dominujš drzewostany bukowo-jodłowe. Występujš tu rzadkie i zagrożone wyginięciem gatunki roœlin takich jak: wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, lilia złotogłów, kłokoczka południowa i inne. Stwierdzono tu również duże powierzchnie roœlinnoœci ziołowych. Teren gminy zamieszkujš rzadkie gatunki zwierzšt takich jak np.: kumak górski, żaba trawna, zaskroniec zwyczajny, orlik krzykliwy, bocian czarny, trzmielojad, muchołówka mała i białoszyja, puszczyk uralski.
5 961 ha powierzchni gminy położone jest w granicach Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego, a kolejne 3 486 ha stanowi jego otulinę. Na terenie gminy – w Reczpolu – znajduje się rezerwat leœny „Brzoza czarna” o powierzchni 2,62 ha. Za pomniki przyrody uznano jedenaœcie drzew, lipę drobnolistnš w Ruszelczycach i bluszcz pospolity w Œredniej.
W rejonie Pogórza Przemyskiego występujš złoża ropy naftowej i gazu ziemnego częœciowo eksploatowane. Występujš także, również na terenie gminy Krzywcza, złoża wód mineralnych, które – niestety – dotychczas nie sš wydobywane. W dolinie Sanu występujš złoża żwiru i piasku, z których największe sš w Bachowie i Ruszelczycach.

Historia
Ziemia Krzywiecka zamieszkana była przez człowieka już w czasach neolitu – œlady bytowania ludzi na tym terenie pochodzš z młodszej epoki kamiennej. Potwierdzajš to prowadzone w ostatnich latach badania archeologiczne. Na terenie gminy znajdujš się także stanowiska dokumentacyjne:
- w Babicach - przykład terasy włożonej i akumulacji eolicznej z okresu czwartorzędu,
- w Ruszelczycach - unikatowe w skali Karpat nisze osuwiskowe,
- w Skopowie - duża bryła pakietów rogowców menilitowych przepełniona szkieletami ryb głębokowodnych (tzw. skałka z rybami),
- w Reczpolu - wapienny olistolit górnej jury.
Znaczna jest też liczba stanowisk archeologicznych, w tym m.in. grodzisko z epoki kamienia i wczesnej epoki bršzu w Bachowie. Teren gminy jest interesujšcy zabytkowo zwłaszcza pod względem zespołów sakralnych i dworskich. Ciekawš cechš krajobrazu sš także – pochodzšce z XIX i XX w. – kapliczki oraz krzyże, zabytkowe domy i zagrody o charakterystycznej architekturze i zabudowie.

TeraŸniejszoœć
Gmina – jak wspomniano – ma charakter typowo rolniczy, na jej terenie nie ma zakładów przemysłowych, co sprawia, że mieszkańcy i turyœci oddychajš krystalicznie czystym powietrzem, a latem korzystajš z kšpieli w Sanie.
Występujšce korzystne warunki glebowe i klimatyczne do produkcji rolnej, sprzyjajš uprawie zbóż, ziemniaków i roœlin pastewnych. Dominujšcym zajęciem ludnoœci jest zatem rolnictwo. Większoœć istniejšcych gospodarstw rolnych prowadzi produkcję na własne potrzeby, z przewagš zbóż i hodowli bydła oraz trzody chlewnej.
Niewielka czeœć ludnoœci czynnej zawodowo znajduje zatrudnienie w oœwiacie, administracji i rodzinnych firmach zajmujšcych się głównie handlem i usługami. W Urzędzie Gminy zarejestrowanych jest ok. 140 podmiotów prowadzšcych działalnoœć gospodarczš.
Dokuczliwym problemem gminy jest bezrobocie – liczba osób bez pracy waha się od 470 do 500, w tym większoœć to kobiety. Niewielu z nich posiada prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Bezrobocie dotyka przede wszystkim ludzi młodych, zarówno wiekiem jak
i stażem pracy.
Sieć oœwiatowš tworzy 5 szkół podstawowych oraz jedno gimnazjum, a także dwa przedszkola.
Opiekę medycznš nad mieszkańcami gminy sprawujš dwa niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, a stan usług medycznych jest w zasadzie wystarczajšcy.
Gmina posiada oczyszczalnię œcieków – do kanalizacji podłšczone sš dwie miejscowoœci: Krzywcza i Ruszelczyce, w 2002 r. rozpoczęto budowę kanalizacji w Woli Krzywieckiej.
Gmina ma ciekawš ofertę dla potencjalnych inwestorów – czekajš na nich atrakcyjne obiekty po byłych szkołach. Nadajš się one na potrzeby bazy rekreacyjno-turystycznej ze względu chociażby na bezpoœrednie sšsiedztwo Sanu.
Gmina Krzywcza – jak już wspomniano – charakteryzuje się dużš atrakcyjnoœciš krajobrazowo-przyrodniczš, posiada liczne walory turystyczno-historyczne i rekreacyjne. Tereny te sš dobrymi miejscami dla organizacji wypoczynku œwištecznego, wakacyjnego, obozów i spływów. Sš dobre warunki do rozwoju gospodarstw agroturystycznych. Głównymi walorami gminy sš: czyste powietrze i ekologiczne produkty rolne, wyjštkowo dogodne warunki do wędkowania, kajakarstwa, turystyki rowerowej i pieszej, biwakowania i innych form relaksu. Okoliczne lasy obfitujš w jagody i grzyby, a na słonecznych stokach można zbierać lecznicze zioła.
Gmina, położona u „bram do Bieszczad”, ma szansę stać się gminš turystycznš. Do centrum Bieszczad jest niecałe 100 km. Modernizacja istniejšcych obiektów turystycznych oraz budowa nowych, w tym: pól biwakowych, namiotowych, parkingów wzdłuż doliny Sanu może przyczynić się do napływu turystów. Produkcja zdrowej żywnoœci, w tym także hodowla ryb, uprawa ziół, produkcja wody pitnej, hodowla koni może być dodatkowš atrakcjš dla turystów.
Dodatkowym atutem gminy jest jej położenie w strefie nadgranicznej z Ukrainš. Odległoœć od granicy polsko-ukraińskiej wynosi ok. 30 km. Przy dobrej współpracy polsko-ukraińskiej istnieje możliwoœć stworzenia tzw. bazy wypadowej dla turystów udajšcych się na Wschód.
Gmina nawišzała współpracę z gminš Zborov ze Słowacji – w ramach wymiany kulturalnej Chór „ZBOROVCAN” występuje na cyklicznej imprezie – Spotkania Rodzin Muzykujšcych „FOLKOWA NUTA” - organizowanej corocznie w sierpniu przez Gminny Oœrodek Kultury w Babicach. W Zborovie zaœ, na podobnych przeglšdach, goszczš zespoły folklorystyczne z gminy Krzywcza.
Mówišc o współczesnym obrazie gminy koniecznie trzeba wspomnieć o najważniejszych osišgnięciach samorzšdu w minionych dwóch kadencjach. Należš do nich bez wštpienia:
1) przeprowadzenie powszechnej telefonizacji gminy
2) zakończenie budowy i oddanie do użytku obiektu Publicznego Gimnazjum w Krzywczy
3) budowa oczyszczalni œcieków i kanalizacji sanitarnej w Krzywczy i Ruszelczycach
4) rozpoczęcie budowy kanalizacji sanitarnej w Woli Krzywieckiej
5) wyremontowanie ponad 2 km dróg dojazdowych do pól o nawierzchni żwirowej oraz prawie 8 km dróg gminnych o nawierzchni żwirowej i asfaltowej
6) przeprowadzenie reformy oœwiaty
7) pozyskanie ok. 1 750 tys. zł œrodków pozabudżetowych na inwestycje
8) kontynuowanie budowy szkoły podstawowej w Reczpolu
9) przygotowanie dokumentacji technicznej na budowę mostu na Sanie w Chyrzynie.
 

Zaproszenie na Dubiecczyznę

W ojczystym twoim gnieŸdzie tęschne jodły pojš,
I tęschniej rzeka twoja odbija o skały,
A najtęschniejszym echem słońskie wiatry wiejš,
I pomrokiem się okrył połonin szczyt biały.

Polko znad Sanu brzegów, w Sekwany dolinie
Tęsknoć mi za tym Sanem; za Beskidu halš,
Gdzie serca żywiej bijš i łza żywiej płynie,
I rzeka, zda się, głoœniej wzdętš szumi falš.

O powróć w tę rodzinnš, ulubionš stronę ukochanš,
Niech się do snu układnie, ty dziecię pieszczone,
Niech się Słonne zawieje, niech jodła cie strzeże,
I wraz z Sanem niech szumiš twej braci pacierze.
 

Hrabina Aleksandra Konarska
– „Cieniom M. K.”

Drogi Goœciu !!!

Tym krótkim przewodnikiem po niektórych miejscowoœciach gminy Dubiecko pragnę Cię zachęcić do jej odwiedzenia.
Gmina ta jest miejscem, w którym mieszkam, żyję i pracuję. Jest to „najbliższa moja Ojczyzna” jak to pisała Hrabina Aleksandra Konarska w wierszu pod tytułem „Cieniom M.K.” będšcym jej literackim debiutem, który zamieszczony w 1885 r. we lwowskich „Nowinach”. W wierszu tym opisywała tereny Słonnego, rzekš San oraz okolic Dubiecka.
W przewodniku przedstawię ogólne informacje o gminie Dębicko, poprowadzę Cię Goœciu – Turysto po ciekawych miejscowoœciach gminy, powiem trochę o ich historii i dniu obecnym. Przewodnik okraszę zdjęciami, które przybliżš Ci mojš gminę – Ziemię Dubieckš.
Jeżeli choć raz tutaj zawitasz – myœlę, że wrócisz ażeby odpoczšć w czystym œrodowisku, będziesz obcował z przyrodš, spotkasz życzliwych ludzi.
Do zobaczenia w gminie Dubiecko.

mgr Agnieszka Rozmus

--->

Przed Ligowym startem

Piłkarski sezon, jeszcze na dobrze się nie skończył a ponownie się zaczšł. Końcem czerwca Dynovia zakończyła rozgrywki w klasie Okręgowej. Zawodnicy nie mieli długiej przerwy gdyż 16 sierpnia rozpoczynajš się kolejna wzmagania. Dynowiacy rozpoczęli przygotowania do rundy pod okiem nowego grajšcego trenera Andrzeja Krzemińskiego. Miejscowi rozegrali kilka bardzo ważnych meczy kontrolnych między innymi:

05.07.br
Dynovia Dynów – Strug SZiK Tyczyn
1:2 (0:0)
49 min. Hrycko 1:0, 56 min. Sikora 1:1, 79 min. Piecha 1:2
Dynovia: Chochrek, Gierula, Krzemiński, Kijanka, Chudzikiewicz, Pyœ M., Nowak, Majda K. Szeremeta, Hrycko, Kamiński, na zmiany wchodzili: Mehmedović, Słaby, Pyœ R., Szczawiński T.
Strug: Król, Stybak, Haber, Sikora, Paœko, Hadała, Janicki, Grabowski, Urbaniak, Pikiel, Dejnaka, na zmiany wchodzili: Baran, Piecha, Janik, Czyrek, Sołtys.
Sędziował: Paweł Hadam (Dynów)
Widzów: 700

Przeciwnikiem miejscowych stała sie drużyna, która niedawno wyszła zwycięsko z meczu z Siarka tarnobrzeg w wojewódzkim finale Pucharu Polski. Mimo, iż w pierwszej połowie kibice nie zobaczyli bramki to spotkanie była bardzo ciekawe i nie brakował podbramkowych sytuacji. Po zmianie stron oba zespoły przystšpiły do szybkich atakaów. Pierwszš bramkę po indywidualnej akcji zdobył Hrycko, przeciwnicy nie pozostali dłużni, najpierw celnie uderzył Sikora a wynik meczu ustalił strzelajšc z główki Piecha.

17.07.br
Dynovia Dynów – Herman Hermanowa
3:0 (1:0)

26 min. Nowak 1:0, 60 min. Hrycko 2:0, 66 min. Nowak 3:0

Dynovia: Sochacki, Gierula, Krzemiński, Mielniczek, Hrucko, Chudzikiewicz, Nowak, Kijanka, Szeremeta, Buczkowski, Bucyk na zmiany wchodzili: Chochrek, Pyœ R, Słaby, Pyœ D., Pękala, Drewniak, Kamiński.
Herman: Żurek S., Żurek M., Drozd, Baran, Bomba, Prokop T., Ruszel, Jaworski, Bialic, Kustra, Wrona, na zmiany wchodzili: Kubas, Prokop R., Paœko, Kopicz, Prokop Z.
Sędziował: Grzegorz Szajnik (Dynów)
Widzów: 300

Przewaga Dynovii przez cały mecz udokumentowana strzeleniem trzech bramek. Pierwszy strzał Nowaka oddany z 25 metrów zaskoczył Żurka. Następnie indywidualnš akcja popisał się Hrycko. Wynik meczu w 66 minucie ustalił Nowak.

19.07.br
Dynovia Dynów – Glinik Karpatia Gorlice 1:1 (1:0)

24 min. Nowak 1:0, 83 min. Gadzina 1:1

Dynovia: Chochrek, Kijanka, Krzemiński, Gierula, Chudzikiewicz, Szeremeta, Hrycko, Bucyk, Nowak, Buczkowski, Kaminski na zmiany wchodzili: Sochacki, Sówka, Mielniczek, Pyœ D., Słaby, Szczawiński T.
Glinik: Walag, Żmigrodzki, Guter, Karaczenko, Szary, Krzysztoń, Ludwin, Chrzan, Gadzina, Skowroński, Gryboœ, na zmiany wchodzili: Brzeziański, Kozioł, Matuszyk.
Sędziował: Paweł Hadam (Dynów)
Widzów: 500

Spotkanie stała na bardzo wysokim i wyrównanym poziomie, drużyna Glinika występujšca w IV lidze małopolskiej postawiła Dynovii wysoko poprzeczkę. Miejscowi dorównali i pierwsi zdobyli bramkę. W 24 min Nowak technicznym strzałem w krótki róg pokonał Walaga. Po zmianie stron w 53 min Kamiński mógł ustalić wynik meczu, ale nie strzelił karnego piłkę wyłapał Brzeziański bramkarz młodzieżowej reprezentacji Polski. Do remisu doprowadził Gadzina w 83 min. Była to sroga nauczka dla Dynovii, iż rzuty karne musi się wykorzystywać.

25.07.br
Dynovia Dynów – Stal Herb Sanok1:2 (1:1)

7 min. Socha 0 : 1, 16 min. Nowak 1:1, 57 min. Płoucha 1:2

Dynovia: Sochacki, Kijanka, Krzemiński, Gierula, Chudzikiewicz, Szeremeta, Nowak, Buczkowski, Kaminski, Mielniczek, Pyœ M. na zmiany wchodzili: Chochrek, Słaby, Pyœ R., Pyœ D., Bucyk, Szczawiński T.
Stal: Potrawski, Paraniak, Wróblicki, Socha, Furdak, Wiœniewski, Zięba, Bogacz, Niemiec, Ras, Niemczyk, na zmiany wchodzili: Pelczarski, Stawarz, Tarnolicki, Drozd, Płoucha.
Sędziował: Grzegorz Szajnik (Dynów)
Widzów: 350

Przeciwnik znakomicie był przygotowany do meczu po obozie. Wybiegani i przygotowani przez trenera Federkiewicza sanoczanie bardzo szybko objęli prowadzenie. Już w 7 min na listę strzelców wpisał się Socha, który strzałem głowa pokonał Sochackiego. Dynovia nie pozostajšca w tyle odpowiedziała celnym strzałem Nowaka w 16 minucie, który pokonał Potrawskiego. Piłka wpadła do bramki tuż przy lewym słupku. Ataki miejscowych skutecznie rozbijała formacja obronna Stali, w której grał Dariusz Wróblicki – wychowanek Dynovii. W drugiej połowie kibicie mieli możliwoœć oglšdnięcia kilku pięknych podbramkowych akcji z obu stron. W 57 minucie Płoucha strzelił zwycięskš bramkę.

Przygotowanie do rundy prowadzš również juniorzy, którzy awansowali do II ligi podkarpackiej. 5.07.br rozegrali turniej w którym wzięły udział drużyny Stali Rzeszów – I liga podkarpacka i Glinika Karpatii Gorlice – I liga małopolska.

Dynovia: Zawadzki, Tadla, Kozubek, Szczawiński Ł., Mielniczek, Wandas, Mehmedović, Pyœ D., Pyœ B., Szczawiński T., Pyœ M., na zmiany wchodzili: Socza, Pękala, Kupczyk, Baran, Hadam.
Stal: Darwński, Branas, Bšk, Wolski, Skupień, Zaleœny, Nycz, WoŸniak, Kramarz, Głodowski, Porada, na zmiany wchodzili: Pokrywka, Pociask, Wesół, Skubisz, Grzebień, Skała, Walas.
Glinik: Mituœ, Zajšć T., Olech, Wójcik, Zapała, Mroczka, Pater, Pierzchała, Bogusz, Gadzina, Nagoda, na zmiany wchodzili: Kurek, Zajšc M., Wszołek, Wisłocki.
Sędziowali: Grzegorz Szajnik, Paweł Hadam, Klaudiusz Wolański. (wszyscy Dynów)
Widzów: 300

Dynovia Dynów – ZKS Stal Rzeszów 3:1 (2:1)

1:0 – Szczawiński T., 2:0 – Pyœ D., 2: Porada, 3:1 Szczawiński T.

Stal Rzeszów - Glinik Karpatia Gorlice 2:1 (0:0)
1:0 – Porada, 1:1 – Bogusz, 2:1 Wesół

Glinik Karpatia Gorlice – Dynovia Dynów 0:4 (0:1)
1:0 – Szczawiński T., 0:2 – Pyœ B., 0:3 – Pyœ D., 0:4 Pyœ B.

I miejsce Dynovia Dynów
II miejsce ZKS Stal Rzeszów
III miejsce Glinik Karpatia Gorlice

Król Strzelców - Szczawiński Tomasz (Dynovia)
Najlepszy bramkarz - Mituœ Krzysztof (Glinik)
Najlepszy zawodnik - Branas Grzegorz (Stal)


25.07.03 r. Dynovia Dynów – Kamax Kańczuga 5:3

Zebrał i opracował
Grzegorz Szajnik

INFORMACJA
MIEJSKIEGO CENTRUM PRACY W DYNOWIE
 

Szanowni Pracodawcy!
Coraz trudniejsza sytuacja na rynku pracy, idšca w parze ze znacznym zubożeniem dużej częœci długotrwale bezrobotnych, skłania mnie do zwrócenia się do Państwa z proœbš o podjęcie wspólne z Powiatowym Urzędem Pracy w Rzeszowie działań zmierzajšcych do zaktywizowania i objęcia pomocš długotrwale bezrobotnych i najuboższych, osób pobierajšcych zasiłki z pomocy społecznej.
Powiatowy Urzšd Pracy w Rzeszowie otrzymał decyzję o przyznaniu dodatkowych œrodków na realizację programu „Szansa na pracę” kierowanego do długotrwale bezrobotnych, tj. pozostajšcych w ewidencji PUP powyżej 24 miesięcy.
Zapraszamy Państwa do składania wniosków na organizację prac interwencyjnych w ramach powyższego programu.
Wiemy, że sytuacja na rynku i stagnacja w gospodarce nie sprzyjajš tworzeniu nowych miejsc pracy, ale chyba nic nie stoi na przeszkodzie, aby wspólnie podjšć to wyzwanie, które na pewno przyniesie korzyœci dla wszystkich stron.
Liczymy na zrozumienie i aktywne włšczenie się w jego realizację.
 

Bliższych informacji na ten temat udzielš Państwu Miejskie Centrum Pracy w Dynowie lub Centrum Aktywizacji Bezrobotnych w Rzeszowie na ul.Hanasiewicza.

K. K.

Sprostowanie
Wszystkich zainteresowanych Redakcja przeprasza za pomyłkę w podpisie zdjęcia przedstawionego poniżej, a zamieszczonego w nr 6/96.
Przyjaciele i kombatanci AK. Od lewej: M. Błoński, R. Wrażeń, Stefania Salwa, T. Wrażeń (zam.Kanada) – zmarł w czerwcu 2003 r., Ks. K. Pyœ, A. Wrażeń-Szwestke, M. Wrażeń-Krupowa, Bar-Błońska.

Ogólne informacje o gminie Dubiecko

Gmina Dubiecko powstała w 1973 roku w wyniku prowadzonej wówczas reformy administracyjnej kraju.
Obecnie gmina Dubiecko wchodzi w skład powiatu przemyskiego, jest jednš ze 160 gmin obecnego województwa podkarpackiego.
Gmina zajmuję powierzchnię 15.400 ha i położona jest na terenie parku krajobrazowego Pogórza Przemyskiego. Gmina leży przy drodze Przemyœl – Domaradz.
Odległa jest od Przemyœla o około 30 km. Zamieszkuje jš około 10.300 mieszkańców. W jej skład wchodzš następujšce sołectwa: Dubiecko, Nienadowa, Hucisko Nienadowskie, Iskań, Tarnawka, Pištkowa, Załazek, Œliwnica, Przedmieœcie Dubieckie, Drohobyczka, Bachórzec, Kosztowa, Sielnica, Łšczki, Słonne, Wybrzeże, Winne – Podbukowina. Gmina ma charakter rolniczo – turystyczny. Jej położenie geograficzne, przepływajšca rzeka San oraz inne potoki, lasy, urozmaicony krajobraz stwarzajš dobre warunki do uprawiania różnego rodzaju form wypoczynku i rekreacji.
Dobre gleby, szczególnie w dolinie Sanu stwarzajš dobre warunki do rozwoju produkcji rolnej.
Na terenie gminy brak dużego przemysłu. Funkcjonuje tutaj kilka spółdzielni, jednostki obsługi rolnictwa, szkoły, jednostki kultury, podmioty gospodarcze (około 250) zajmujšce się przeróbka drewna, handlem, transportem, działalnoœciš gastronomicznš, drobnymi usługami.
Problemy, z jakimi boryka się gmina to duże bezrobocie, ubożejšce społeczeństwo, starzejšca się wieœ, wiele ogólnych problemów zwišzanych z funkcjonowaniem rolnictwa.
W wędrówce po gminie przedstawię najciekawsze wsie mojej okolicy.
Wycieczkę po gminie rozpocznę od miejscowoœci Nienadowa. Czynie to celowo gdyż jest to najpiękniejsza miejscowoœć w gminie. Drugim czynnikiem, który zdecydował o tym, że zacznę od tej miejscowoœci „moje przewodzenie po gminie Dubiecko” jest tak zwany „patriotyzm lokalny”. W tej wsi mieszkam, znam jš dobrze i pragnę Ci jš przedstawić.
Nienadowa leży 29 km od Przemyœla, zamieszkuje w niej około 2.500 mieszkańców gminy – z tego wynika, że ma ważne znaczenie w gminie. Wieœ ta jest położona na lewym brzegu Sanu. Cišgnie się w kierunku południowo – północnym na długoœci około 4-6 km i kierunku wschodnio – zachodnim na długoœci około 2-3 km. Miejscowoœć otaczajš pagórki i wzgórza o wysokoœci od 230 – 443 m n.p.m.
Wzmianki o wsi notowane sš już w 1441 r., kiedy była własnoœciš Mikołaja Kmity. Stanisław Stadnicki „Diabeł Łańcucki” będšcy jej właœcicielem w 1588 r. zamienił jš na Łańcut z Annš Pileckš. Jest pewne, że osadnictwo na tych terenach było wczeœniejsze, o czym mogš œwiadczyć badania archeologiczne, czy też znaleziska z różnych okresów. Po Pileckich właœcicielami byli Dereszniakowie, Krasiccy, a w XVIII wieku wieœ była własnoœciš Dembińskich. W ręku Mycielskich była do 1947 r. Ciekawš rzeczš jest fakt, że w dzieciństwie mieszkał u swoich dziadków znany komediopisarz Aleksander Fredro. O swoim pobycie w Nienadowej Fredro pisał w wielu swoich utworach.
Warto wspomnieć, że w latach 1881 – 1882 pracowała w tej wsi jako nauczycielka Maria Bartusówna, która była znanš poetkš pozytywizmu. Tej poetce żyło się ciężko, chorowała, wspomagała jš Maria Konopnicka. Zmarła młodo.
W czasie II wojny œwiatowej działał tutaj ruch oporu.
Czasy współczesne wsi to między innymi utworzenie na bazia dworku w 1948 r. szkół rolniczych. Do chwili obecnej różnego rodzaju szkoły rolnicze i ekonomiczne opuœciło kilka tysięcy absolwentów.
Obecnie we wsi jest dwie szkoły podstawowe i gimnazjum.
Jest tutaj dwa koœcioły – jeden w Nienadowej Górnej (obecnie jest budowany nowy koœciół) oraz drugi – w Nienadowej Dolnej (jego budowę rozpoczęto w okresie międzywojennym, po kilkudziesięciu latach przerwy budowę zakończono w połowie lat dziewięćdziesištych). Jest też tutaj Wiejski Dom Kultury oraz Biblioteka Publiczna. We wsi jest wiele zabytków. Oprócz już wspomnianego Zespołu Pałacowo – Dworskiego (obecnie własnoœć „Kamaxu” Kańczuga), na uwagę zasługuje wiele kapliczek przydrożnych, stare budynki mieszkalne oraz gospodarcze, kuŸnie i młyn. We wsi jest pomnik poœwięcony strajkom chłopskim z 1937 roku.
W dalszej wędrówce zaprowadzę Cię do miejscowoœci za Sanem.
Przez nowoczesny most na Sanie z Nienadowej możemy dojechać do wsi Iskań. Jest to mała wieœ. Obecnie jest tutaj tylko Szkoła Podstawowa. Po prawej stronie drogi w kierunku na Birczę możemy zobaczyć wzgórze cerkiewne. Cerkiew została rozebrana w latach 60 – tych, na wzgórzu sš resztki cmentarza przycerkiewnego oraz bunkier z okresu II wojny œwiatowej (była na Sanie granica między okupantem Niemieckim i Sowieckim) na uwagę zasługuje kilka kapliczek przydrożnych.
Dalej pojedziemy do wsi Tarnawka. Podobnie jak poprzednia jest słabo zaludniona. Wieœ położona jest nad potokiem Jawornik wœród wysokich zalesionych wzgórz. Główny zabytek to koœciół pod wezwaniem Œw. Jana Kantego z 1903 r. według projektu ks. Wojciech Prugera. We wsi znajduje się Filia Szkoły z Iskani.
Godnš uwagi jest wieœ Pištkowa. Obecnie słabo zaludniona. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzš z 1458 r. Przed II wojnš miała około 500 domostw. Wieœ ta – podobnie jak kilka innych niszczona była przez bandy UPA w wyniku trwajšcych tutaj do 1947 r. walk. Ludnoœć wsi częœciowo była wysiedlona w ramach akcji „Wisła”. Atrakcjš dla turysty jest drewniana cerkiew greckokatolicka z 1732 r. Obok cerkwi jest cmentarz. Częœć wyposażenia zginęła, a częœć znajduje się w Muzeum w Łańcucie. Cerkiew restaurowana była w latach 1958 – 1961, pewne prace porzšdkowe wykonywane były w latach 90 – tych. Można też zobaczyć kilka przydrożnych kapliczek będšcych zabytkami. We wsi jest koœciół rzymsko – katolicki, którego budowę prowadzono w okresie międzywojennym, œwietlica wiejska (dawna czytelnia ukraińska), Filia Szkoły z Iskani oraz nowa remiza OSP.
W mojej wędrówce po gminie wrócimy teraz do miejscowoœci Dubiecko. Dubiecko jest siedzibš władz administracyjnych tej gminy, jest tez centralnym punktem gminy ze względu na jej położenie w stosunku do innych sołectw.
Wzmianki o Dubiecku (zwanym też Dubeczko, Dubeczsko, Dubyeczko) pochodzš z XIV wieku, ale œlady osadnictwa sięgajš okresu neolitu. W okresie X – XIII w. Dubiecko zlokalizowane było na prawym brzegu Sanu na tak zwanym grodzisku (obecnie wieœ Wybrzeże).
W 1389 r. zostało nadane przez króla Władysława Jagiełłę Piotrowi Kmicie.
W 1407 r. Dubiecko otrzymało prawa miejskie, a Mikołaj Kmita przeniósł miejscowoœć na lewy brzeg rzeki San. Siedziba właœcicieli Dubiecka mieœciła się w obecnym zamku.
W okresach historycznych było rozwiniętym oœrodkiem miejskim, było ogniskiem reformacji, istniała tutaj szkoła kalwińska, czynna była drukarnia, w której drukowano ksišżki i wiele innych pism. W 1551 r. w Dubiecku urodził się na zamku Stanisław Stadnicki zwany „Diabłem Łańcuckim”. Przyniósł on złš sławę tym okolicom oraz Galicji ze względu na jego zachowanie, walki z sšsiadami, szlachtš oraz porywczym usposobieniem. W 1558 r. Dubiecko przechodzi w ręce Krasickich. Historycznym wydarzeniem były narodziny w dniu 3.02.1735 r. Ignacego Krasickiego, póŸniejszego biskupa gnieŸnieńskiego i największego poety oœwiecenia. Z literaturš i sztukš Dubiecko miało œcisłe zwišzki. Przybywał tutaj Franciszek Karpiński. Prawdopodobnie tutaj napisał kolędę „Bóg się rodzi” i pieœń „Kiedy ranne wstajš zorze”. Była tutaj też poetka Elżbieta Drużbacka, Wincenty Pol. Kontakty z właœcicielami zamku utrzymywał Józef Kraszewski i Teofil Lenartowicz. Talenty poetyckie posiadali również inni mieszkańcy zamku jak Aleksandr Krasicki znany heraldyk czy też jego córka Aleksandra, do której pisał listy Teofil Lenartowicz, a jej wiersz przytoczyłam na wstępie.
Okres II wojny œwiatowej był trudny dla miejscowoœci. W 1939 r. mieszkało około 5000 mieszkańców różnej narodowoœci (Polacy, Żydzi, Ukraińcy, Starorusini), a po wyzwoleniu około 1000 osób. W tym okresie działał tutaj ruch oporu. W Dubiecku okupant wymordował około 200 Żydów, którzy znajdujš się na miejscowym kirkucie (w 1999 r. został ogrodzony w wyniku starań prowadzonych przez Fundację z USA). Dubiecko zostało wyzwolone w lipcu 1944r.
Godnym zwiedzenia w Dubiecku jest zamek z parkiem ze starodrzewiem i rzadkimi gatunkami drzew (platany, miłorzęby). Przed zamkiem jest pomnik Ignacego Krasickiego odsłonięty 31.08.1935 r. ufundowany przez rodzinę Krasickich. Autorem rzeŸby był uczeń Xawerego Dunikowskiego Stefan Zbigniewicz. Inne zabytki to koœciół parafialny z lat 1934 – 1952, cerkiew grecko – katolicka z 1927 r., kapliczki przydrożne, dwa młyny, budynek banku i szkoły podstawowej, obiekty na cmentarzu – kaplice grobowe Konarskich i Krasickich, Krasickich i Wajssenwolfów oraz Mycielskich i Dembińskich.
Obecnie w Dubiecku obok Urzędu Gminy znajduje się Szkoła Podstawowa im. Ignacego Krasickiego, Gimnazjum, Liceum Ogólnokształcšce, Gminna Biblioteka Publiczna, Oœrodek Kultury, jednostki obsługi ludnoœci jak Poczta, Policja, oœrodek Zdrowia, Bank Spółdzielczy, który założono w 1889 r., GS „SCh” i inne podmioty œwiadczšce usługi gastronomiczne i handlowe. Turysta może się zatrzymać w Oœrodku i Hotelu BGŻ, skorzystać z kšpieli w rzece San, pieszych wędrówek po okolicy, grzybobrania lub z nowego dworca PKS udać się zwiedzać inne okolice np. Rzeszów, Dynów, Przemyœl, Brzozów czy przez Birczę w Bieszczady.
Z Dubiecka można udać się do miejscowoœci położonych malowniczo nad Sanem. W odległoœci 2 km leży wieœ Wybrzeże. Prowadzone badania archeologiczne wskazujš na œlady osadnictwa kultury łużyckiej oraz wczesnoœredniowieczna (X – XIII w.). Na tak zwanym Grodzisku na prawym brzegu rzeki San był gród zwany Dubieckiem. Wieœ ta do II wojny zwana była Ruskš Wsiš ze względu na ludnoœć, która jš zamieszkiwała (Ukraińcy i Starorusini). Była tutaj cerkiew, którš rozebrano w latach 60 – tych. Do dzisiaj można zobaczyć resztki starego cmentarza grecko – katolickiego. Oprócz Grodziska można zobaczyć Zespół Dworski, w którym mieœci się obecnie Oœrodek Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży „Nadzieja” oraz kapliczki przydrożne.
Wieœ malowniczo położona po obu brzegach rzeki San posiada dobre warunki do rekreacji i wypoczynku. Jako atrakcję można uznać przejazd przeprawš promowš czy spacer po wiszšcej kładce na Grodzisko.
Do kolejnej miejscowoœci jest nam „po drodze” z Wybrzeża. Miejscowoœciš tš jest Słonne. Jest to typowo turystyczna wieœ. Jej nazwa pochodzi od słonych Ÿródeł. Badania geofizyczne stwierdziły, że oprócz solanek sš tutaj złoża ropy naftowej i gazu ziemnego jednak trudne warunki geologiczne uniemożliwiajš ich eksploatację w obecnym czasie.
W okresie okupacji ludnoœć poprzez odparowywanie wody ze słonych Ÿródeł pozyskiwała sól do celów spożywczych. Obecnie we wsi jest Filia Szkoły Podstawowej z Dubiecka, Oœrodek Wypoczynkowy ZNP oraz Oœrodek „Słoneczny Brzeg”, ponadto funkcjonujš dwa pola namiotowe.
Przez wiszšcš kładkę możemy przejœć do wsi Łšczki. Wieœ ta powstała w 1988 r. w wyniku oddzielenia tego przysiółka od wsi Sielnica. Wieœ położona obok kompleksów leœnych, gdzie można zbierać grzyby, uprawiać piesze wędrówki i odpoczywać w ciszy i spokoju. We wsi jest Oœrodek Wypoczynkowy „Zielona Polana”.
Ze Słonnego już blisko do Przedsielnicy (przysiółek wsi Sielnica), skšd drogš przez las możemy dotrzeć do wsi Bachórzec.
Wieœ ma bogatš historię, a pierwsze wzmianki o niej pochodzš z 1407 r. Stanowiła własnoœć Kmitów, Stadnickich i Krasickich. Do głównych zabytków należy zaliczyć Zespół Dworski, w skład którego wchodzš oprócz Pałacu, oficyna, czworak, stajnia, most, park krajobrazowy z alejš lipowo – dębowš. Istotnym zabytkiem jest nieużytkowany koœciół pod wezwaniem Œw. Katarzyny, drewniany z XVIII w. oraz dzwonnicš i plebania. Obok jest koœciół murowany (użytkowany) z XX w. We wsi znajduje się wiele kapliczek przydrożnych i starych drewnianych domów. W tej wsi jest Szkoła Podstawowa, Poczta i Filia Spółdzielni Kółek Rolniczych.
Z Bachórzca można udać się w kierunku do Dubiecka. Na tak zwanym „Kolanie” skręcamy w gminnš drogę i jesteœmy we wsi Winne – Podbukowina.
Można tu zobaczyć kilka zabytkowych kapliczek, resztki parku podworskiego.
Jednak głównym miejscem, do którego Cię prowadzę jest Rezerwat Przyrody „Brudoszurki”. Rezerwat został utworzony decyzjš Ministra Ochrony Œrodowiska i Zasobów Naturalnych w 1995 r. zajmuje powierzchnię 25, 91 ha. Celem ochrony jest zachowanie dobrze wykształconych zbiorowisk roœlinnoœci torfowiskowej. Jest tutaj chroniona roœlinnoœć bagienna, leœna, łškowa i pastwiskowa. Jako ciekawostkę florystycznš można wymienić roœlinę o nazwie rosiczka, która żywi się owadami. W rezerwacie jest wiele gatunków ptaków, gadów i ssaków. Utworzono tutaj œcieżkę przyrodniczo – dydaktycznš z kilkoma przystankami, na których znajdujš się opisy chronionej fauny i flory. Spacerujšc po œwieżym powietrzu można odetchnšć i odpoczšć w rezerwacie, a na wyznaczonym miejscu zapalić ognisko.
Drogi Goœciu w wędrówce po gminie zaprowadziłam Cię do ciekawych miejscowoœci. Jeœli czas Ci pozwoli możesz zostać dłużej i dobrze odpoczšć.
Możesz też udać się do okolicznych gmin gdzie można spotkać ciekawe zabytki, krajobrazy oraz ciekawe historie.

Tak więc do zobaczenia w gminie Dubiecko.

Dynowinka zrzeszona w Polskim Stowarzyszeniu Prasy Lokalnej z siedzibš w Tarnowie.